مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌جوی کارشناسی ارشد رشته علوم ارتباطات از کشور افغانستان

2 عضو هیات علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران

10.22034/jcsc.2024.2025309.2736

چکیده

هدف این تحقیق مطالعه و واکاوی پیام اشرف غنی به مناسبت «عید قربان»(1402) درباره آینده سیاسی افغانستان است. اهمیت تحلیل این پیام در این است که دوسال پس از خروج اشرف غنی از قدرت و تثبیت روزافرون حاکمیت طالبان، دارای نشانه هایی از ناامیدی و تغییر موضع وی در قبال آرایش سیاسی آینده است. در این تحقیق از روش سه مرحله ای نورمن فرکلاف در تحلیل گفتمان انتقادی استفاده شده است. نتایج تحقیق در سطح توصیف نشان می دهد که مولد متن به خوبی از ویژگی‌های صوری و زبان‌شناختی در راستای ایدئولوژی پیدا و پنهان خود بهره جسته است. در سطح تفسیر، نتایج نشان می‌دهد اشرف غنی از بافت موقعیتی و دینی عید قربان استفاده کرده تا خود را به نوعی «قربانی» صلح افغانستان جلوه دهد و فراتر از آن خود را در سطح ملی با برخی از شخصیت‌ های ملی و تاریخی افغانستان«همپایه» سازد. در سطح تبیین، در رابطه با مناسبات قدرت و مبارزات سیاسی و ایدئولوژیک، اشرف غنی در گفتمان سیاسی خود با عنوان «راه سوم»، نوعی مرزبندی جدید از «خود» و «دیگری» در صحنه سیاسی افغانستان ترسیم می کند که براساس آن، وی با گروه طالبان در یک گروه و سایر بازیگران سیاسی در گروه «دیگری» قرار می گیرند. برمبنای این «غیریت» سازی است که ایدئولوژی پنهان این متن، یعنی ایدئولوژی«پشتون والی»، افشا می شود. بنابراین اشرف غنی متهم به «فرار» از کشور، ذیل گفتمان «راه سوم» مجددا در مقام یک «مُنجی» برای افغانستان برای رهایی از وضعیت و شرایط فعلی ظاهر می شود. لذا در مجموع پیام اشرف غنی را نمی توان در تضاد یا علیه ساختار قدرت فعلی (طالبان) در افغانستان دانست.  

کلیدواژه‌ها

موضوعات

 
ـ افخمی، ع. عابدینی، س. محمودی، ب. (1397). تحلیل گفتمان انتقادی سخنرانی‌های دونالد ترامپ در مورد مهاجران، فصلنامه زبان‌شناسی اجتماعی، دوره 2، شماره 1.
ـ باربارا، ج. (1398). تحلیل گفتمان. ترجمه: سید جلیل شاهری لنگرودی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ـ پاشازانوس، ا؛ جعفری، ر. (1394). تحلیل گفتمان انتقادی خطبه زیاد بن ابیه معروف به الخطبه البتراء با استفاده از الگوی فرکلاف. نشریه پژوهش‌نامه نقد ادب عربی، شماره 11، صص 39 ـ 66.
ـ رسولی؛ م.ر؛ پویا، ن.ا. (1400). نظریه گفتمان از ساختار‌گرایی تا پسا‌ساختارگرایی. تهران: نشر لوگوس.
ـ رشیدی، ا.ح؛ نصرت پناه، م.ص؛ مرادی، م.ح. (1398). تحلیل گفتمان انتقادی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی با بهره‌گیری از روش نورمن فرکلاف. نشریه مطالعات راهبردی بسیج، شماره 93، صص 39 ـ 65.
ـ حداد، غ.ر. (1400). تحلیل گفتمان انتقادی سخنرانی حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2018). پژوهش‌های راهبردی سیاست. دوره 10، شماره 36، صص 175 ـ 209.
ـ شعبانی، م؛ حبیب‌زاده، س.م. (1400). تحلیل گفتمان انتقادی سخنرانی‌های رؤسای جمهور پیشین جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد. دو ماه‌نامه بین‌المللی جستارهای زبانی، دوره 12، شماره 4، صص 405 ـ 437.
ـ ضیایی، م. نرگسیان، ع. کیانفرد، م. (1391). تحلیل گفتمان انتقادی سخنان دولتمردان ایران و آمریکا در مشروعیت بخشی به دولت‌های خویش: تحقیق موردی سخنان امام خمینی و جورج بوش، مجله جهانی رسانه، دوره 7، شماره 1.
ـ فرکلاف، ن. (1379). تحلیل گفتمان انتقادی. ترجمه: فاطمه شایسته پیران و دیگران. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه.
ـ قنبری باغستان، ع؛ مؤمنی، ع. (1401). تحلیل گفتمان انتقادی بازنمایی سلبریتی‌ها در صداوسیما: مطالعه موردی گزارش‌های خبری اخبار 20:30. فصل‌نامه علمی جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر، دوره چهارم، شماره سوم، صص 119 ـ 141.
ـ قنبری باغستان، ع؛ اعتماد گلستانی، ف. (1402). تحلیل گفتمان انتقادی پیام تسلیت آیت‌الله زنجانی در پی حادثه تروریستی شاه‌چراغ. فصل‌نامه علمی جامعه، فرهنگ و رسانه، سال دوازدهم، شماره 47، صص 11 ـ 26.
ـ قنبری باغستان، ع؛ شمس، م. (1400). تحلیل انتقادی برنامه‌ «دورهمی» از منظر سلبریتی محوری و گفت‌و‌گوهای زرد. فصل‌نامه علمی جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر، دوره سوم، شماره اول. صص 53 ـ 75.
ـ ملکی، م؛ عیوضی، م.ر. (1399). تحلیل گفتمان سیاسی دولت یازدهم جمهوری اسلامی ایران در سیاست داخلی. نشریه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، شماره 34، صص 125 ـ 154
ـ محسنی، م.ج. (1391). جستاری در نظریه و روش تحلیل گفتمان فرکلاف. معرفت فرهنگی اجتماعی، سال سوم، شماره سوم، صص 63 ـ 86.
ـ کریمی فیروزجایی، ع. (1397). بررسی دیدگاه‌های امام خمینی (ره) در خصوص دانشگاه از منظر تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف. نشریه پژوهش‌نامه متین، شماره 78، صص 105 ـ 126.
ـ یورگنسن، م؛ فیلیپس، ل. (1391). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. (ترجمه هادی جلیلی). تهران: نشر نی.
 
Translation of the References
-Afkhami, A. Abedini, S. Mahmoudi, b. (1397). Critical Discourse Analysis (CDA) Of Donald Trump’s Lectures About Immigrants. Journal of Sociolinguistics, 2 (1 (3), 51-61. (In Persian)
-Barbara, J. (1398). Discourse Analysis. Translation: Seyyed Jalil Shahri Langroudi. Tehran: Research Institute for Humanities and Cultural Studies. (In Persian)
- Pashazanos, A. Jafari, R. (1394). Analyzing the critical discourse of Ziyad Ibn Abiyeh's sermon, known as Al-Batra's sermon, using Farklough's model. Research Journal of Arabic Literature Criticism, No.11, pp. 39-66. (In Persian)
- Apostolic M.R. Poya, N.A. (1400). Discourse theory from structuralism to poststructuralism. Tehran: Logos Publishing. (In Persian)
-Rashidi, A.H. Nusrat Panah, MS; Moradi, M.H. (1398). Analyzing the critical discourse of the declaration of the second step of the Islamic revolution using Norman Fairclough's method. Basij Strategic Studies Journal, No. 93, pp. 39-65. (In Persian)
- Haddad, G.R. (1400). A Critical Discourse Analysis of Hassan Rouhani's Speech at the 2018 UN General Assembly. POLITICAL STRATEGIC STUDIES, 10(36 (66)(, 175-209. (In Persian)
-Shabani, M. Habibzadeh, S.M. (1400). Critical Discourse Analysis of Speeches of Previous Presidents of Islamic Republic of Iran at the United Nations General Assembly. LANGUAGE RELATED RESEARCH (COMPARATIVE LANGUAGE AND LITERATURE RESEARCH), 12(4 (64(), 405-437. (In Persian)
-Ziaei, M. Nargesian, A. Kianfard, M. (1391). Critical Discourse Analysis of second step of the Islamic Revolution using Norman Fairclough method. BASIJ STRATEGIC RESEARCH QUARTERLY, 22(83), 39-65. (In Persian)
-Fairclough, N. (1379). Critical discourse analysis. Translation: Fatemeh Shaiste Piran and others. Tehran: Media Studies and Research Center. (In Persian)
-Ghanbari Baghstan, A. Momeni, A. (1401). Critical Discourse Analysis of Representation of Celebrities on TV Programs: Case study: “20: 30 News Reports”,of Channel 2, IRIB. SOCIOLO3) OF CULTURE AND ART. 2022.4(3):119-141. (In Persian)
-Ghanbari Baghstan, A. Etemad Golestani, F. (1402). Critical discourse analysis of Ayatollah Bayat Zanjani's condolence message following the shah Cheragh Terrorist. Journal of society Culture Media, volume 12, Issue 47, pp. 11-26. (In Persian)
-Ghanbari Baghstan, A. Shams, M. (1400). A Critical Analysis of Celebrity-centeredness and Yellow Dialogues in the “Dorehami”,Program. SOCIOLOGY OF CULTURE AND ART, 3(1), 53-75. (In Persian)
-Maleki, M. Ayouzi, M.R. (1398). Analysis of the political discourse of the 11th government of the Islamic Republic of Iran in domestic politics. Political Research of the Islamic World, vol:10, issue:1 pp. 125-154. (In Persian)
-Mohseni, M.J. (1391). AN INQUIRY INTO FAIRCLOUGH'S THEORY AND HIS DISCOURSE ANALYSIS METHOD. MARIFAT I FARHANGI AND EJTEMAII, 3(3 (11)), 63-86. (In Persian)
-Karimi Firouzjaei, A. (1397). Imam Khomeini’ s Viewpoints about University According to Fairclough’ s Critical Discourse Analysis. PAZHUHESHNAMEH MATIN, 20(78), 105-126. (In Persian)
-Jorgensen, M.; Phillips, L. (1391). Discourse Analysis as Theory and Method. (Translated by Hadi Jalili). Tehran: Ney Publishing. (In Persian)