مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه تهران

2 دانش آموختۀ کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه تهران

چکیده

انگاره‌های بین‌فرهنگی تصاویر ذهنی انتزاعی هستند که انسان‌ها از یکدیگر و چیزهای موجود در جهان می‌سازند و بدین وسیله جهان را فهم‌پذیرتر می‌کنند. این پژوهش به مطالعه انگاره‌های بین‌فرهنگی دانشجویان روس جامعه‌المصطفی پیش و پس از ورود به ایران، می‌پردازد. به این جهت از نظریه انگاره‌های بین‌فرهنگی به عنوان بخش نظری پژوهش استفاده شده‌است. از میان انواع انگاره‌های بین‌فرهنگی، دو انگاره خویشتن و شخصی مورد استفاده قرار گرفت. روش پژوهش حاضر، کیفی است و برای گردآوری داده‌ها از تکنیک مصاحبه نیمه‌ ساختاریافته استفاده شده‌است. در مجموع با 12 نفر از دانشجویان روس جامعه‌المصطفی براساس مدل اشباع نظری، مصاحبه شد. برای تحلیل داده‌ها نیز از روش تحلیل مضمون استفاده شد. به طور کلی روند انگاره‌های بین‌فرهنگی دانشجویان، پیش از ورود، خطی، مثبت و یکدست بوده است، اما پس از ورود دستخوش تغییراتی شده و چندگانه می‌شود. انگاره‌های پیشینی دانشجویان روسی، «متدین»، «همراه با نظام سیاسی ایران» و «اخلاق‌مدار» بوده‌است؛ اما این انگاره‌ها پس از ورود به ایران تغییر پیدا کرده و مخالف آن‌ها انگاره‌های بین‌فرهنگی دانشجویان روسی را برساخته‌است. دانشجویان روسی پس از ورود به ایران انگاره‌های مثبتی مانند«بازنمایی قدرتمندی»، «نیک‌کنشی» و «مناسک‌گرایی» را نیز برساختند. همچنین رفتار مردم ایران در خصوص تحصیل دانشجویان در ایران باعث ساخت انگاره خویشتن منفی(انگاره‌های منفی دیگران درباره آن‌ها) مانند «رفاه در کشور روسیه» و «سازنده فقر» در مصاحبه‌شوندگان روسی شده‌است. به عبارتی دانشجویان دچار پروتوتایپ و مگاپروتوتایپ شناختی شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عاملی، س. ) 1392 (. روش های تحقیق در مطالعات فرهنگی و رسانه. تهران: دانشگاه تهران.
 عاملی، س.، و حجاری ، م. ) 1397 (. مطالعه انگاره های ذهنی تشکل های دانشجویی دانشگاه
تهران: انگاره های شخصی انجمن اسلامی و خویشتن بسیج دانشجویی. تحقیقات فرهنگی ایران،
103 - 130 .
 علیرضایی،ش. ) 1387 (. تعارف در فرهنگ مردم ایران. نجوای فرهنگ، 101 - 114 .
 فلیک، ا. ) 1399 (. درآمدی بر تحقیق کیفی. )ه. جلیلی، مترجم( تهران: نشر نی.
 لیندلف، ت.، و تیلور، ب. ) 1397 (. روش های تحقیق کیفی در علوم ارتباطات. )ع. گیویان،
مترجم( تهران: همشهری.
 نوربخش، ی. ) 1387 (. فرهنگ و قومیت؛ مدلی برای ارتباطات فرهنگی در ایران. تحقیقات
فرهنگی، 67 - 78 .
 نیشیدا، ه. ) 1396 (. نظریه طرح واره های فرهنگی. در و. ب. گادیکانست )تدوین(، نظریه پردازی
درباره ارتباطات بین فرهنگی )ح. بشیر، و ح. حسنی, مترجم، ص. 311 - 341 (. تهران: انتشارات
دانشگاه امام صادق )ع(.
 Ameli, S. R., Shahghasemi, E. (2017). Cross Cultural Schemata Americans have of Iranians: An Online Survey, Cross Cultural & Strategic Management (Special issue on Conflict Resolution).
 Bailey, G., & Peoples, J. (2002). Essentials of cultural anthropology. London: Wadsworth Group.
 Bolderston, A., & Palmer, C. (2006). A Brief Introduction to Qualitative Research. The Canadian journal of medical radiation technology, 16-19.
 Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 77-101.
 Imai, T. (2017). How You See Us Hurts Me! Influences of Metastereotypes That International Students Hold on Their Self-disclosure, Loneliness and Depression. Journal of Intercultural Communication Research, 385-399.
 Sharifian, F. (2014). Cultural schemas as ‘common ground’. In K. Burridge, & R. Benczes, Wrestling with Words and Meanings (pp. 219-235). Melbourne: Monash University.
 Stier, J. (2006). Internationalisation, intercultural communication and intercultural competence. Journal of Intercultural Communication, 1-12.
 Taylor, S. E., & Crocker, J. (1981). Schematic Bases of Social Information Processing.
 Amant, K. S. (2005). A Prototype Theory Approach to International. Transactions On Professional Communication, 219-22.
 Bennett, M. J. (1986). A developmental approach to training for intercultural sensitivity. International Journal of Intercultural Relations, 179-196.
 Boyatzis, R. E. (1998). Transforming Qualitative Information: Thematic Analysis and Code Development. London: SAGE.
 Nishida, H. (1999). A cognitive approach to intercultural communication based on schema theory. International Journal of Intercultural Relations, 753-777.
 Shahghasemi, E., Heisey, D. R., & Mirani, G. (October 01, 2011). How do Iranians and U.S. Citizens perceive each other: A systematic review. Journal of Intercultural Communication, 27.
 Shahghasemi, E. (2017). Iranian in the minds of Americans. NewYork: Nova Science Publishers.
 Shahghasemi, E. (2017). Cultural schema theory. In, Kim, Y. Y. The international encyclopedia of intercultural communication. New York: Wiley.
 Turner, R. (1994). Adaptive Reasoning for Real-world Problems:ASchema-Based Approach. Hillsdale: Lawrence Erlbaum.
 Zola, S. M., & Squire, L. R. (1990). Neurophysiological investigations of memory and amnesia: findings from humans and nonhuman primates. In A. Diamond (Ed.), The development and neural bases of higher cognitive functions (pp. 434-456). New York: Academy of Sciences.