مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج

2 استادیار گروه هنرهای نمایشی، دانشگاه هنر تهران، تهران.

چکیده

تحلیل و واکاوی جریان‌های سیاسی – اجتماعی مؤثر بر شکل‌گیری موج نوی «سینمای کرد» در دوران اصلاحات، هدف اصلی این مطالعه است. به همین منظور در یک خوانش استنتاجی و به روش تفسیری - تحلیلی در قالب یک تحلیل مقوله‌بندی با استناد به مدل پیشنهادی محققان که شکل بومی‌شده نظریه‌های نوول اسمیت، تری لاول و جُرج هواکو در پیدایی موج‌های نو در سینما است، به چگونگی تکوین «فیلم به زبان کردی» بر بستر سینمای روشنفکری ایران پرداخته می‌شود و سرانجام، شاخص‌ترین عناصر متمایزکننده این جریان از سینمای روشنفکری ایران تحلیل می‌گردد. این مطالعه نشان می‌دهد که در نیمه دوم دهه هفتاد شمسی و فراهم شدن شرایط مناسب ساختاری برای تشکیل جنبش‌های سینمایی نوظهور، ابتدا «سینمای قومی ایران» و سپس جنبش ساخت فیلم به زبان کردی شکل گرفت که بعدها فیلم‌سازان این جنبش با برجسته‌سازی مشخصه‌های سبکی جدید در فیلم‌هایشان و نیز روی آوردن به تولید مشترک فیلم با منطقه کردستان عراق و همسویی با جریان‌های مشابه در اروپا و ترکیه، توانستند ضمن حفظ مشترکاتی با سینمای ایران خود را از آن متمایز سازند و شرایط لازم برای ایجاد موج نوی «سینمای کرد» را پدیدآورند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Social Analysis of New Wave of Kurdish Cinema based on the Ethnic Cinema of Iran

نویسندگان [English]

  • Khosro Sina 1
  • Hamid Reza Afshar 2

1 Assistant Professor of Art Department, Islamic Azad University of Sanandaj

2 Assistant Professor University of Art, Acting Arts Department

چکیده [English]

The aim of the present study is an analysis of the socio-political currents affecting the formation of "Kurdish Cinema" in the Reform era. For this purpose, the present authors, based on their proposed model, that is a local version of the theories of Smith, Lovell, and Huaco in the emergence of new waves in cinema, investigate the development of "film in Kurdish language" in the context of intellectual cinema of Iran. Finally, based on Bourdieu's theoretical concepts, the most distinctive elements of this stream from the intellectual cinema of Iran and the creation of a regional field under the title of "Kurdish Cinema" are studied. This study shows that in the first half of the nineties, with providing structurally appropriate conditions for the formation of recent cinematic movements, at first, ethnic cinema in Iran, and then, film movement in Kurdish language were formed which later the filmmakers, while maintaining commonality with the Iranian cinema, through highlighting the characteristics of this new genre in their films and also through inclining to co-produce film with the autonomous region in Iraqi Kurdistan, Europe and being in line with similar movements in Turkey, could distinguish themselves from it and create necessary capital to create a regional Kurdish cinema

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kurdish Cinema
  • social change
  • Identity
  • Film Policy
-اجلالی، پرویز (1383) دگرگونی اجتماعی و فیلم‌های سینمایی در ایران، تهران: انتشارات فرهنگ و اندیشه.
-ازکیا، مصطفی؛ میرزایی، حسین؛ جوانمرد، احسان (1386) «جامعه روستایی در آینه سینمای ایران بررسی فیلم‌های 1311 تا 1357»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 10، 22 صفحه - از 29 تا 50.
-استم، رابرت (۱۳۸۳) مقدمه‌ای بر نظریه فیلم، به کوشش احسان نوروزی، انتشارات سوره مهر.
-اسد زاده، مصطفی (1385) «سیاست‌های فرهنگی دولت در دهه 70»، مهندسی فرهنگی، شماره 6 و 7،2 صفحه - از 49 تا 50.
-اعظم راودراد؛ مصطفی اسدزاده (1389) «جامعه‌شناسی سیاسی سینمای ایران بایدها و نبایدهای سیاست‌گذاران سینمای ایران در دهه‌های 1370 و 1380»، مطالعات فرهنگ، ارتباطات(نامه پژوهش فرهنگی سابق)، شماره 9،31 صفحه - از 57 تا 88.
-ایوبی، حجت‌الله (1387) «دولت و سینما در فرانسه راهکارهای ایستادگی در برابر سینمای آمریکایی»، تحقیقات فرهنگی ایران، شماره 3،36 صفحه - از 1 تا 36.
-آزاد ارمکی، ت. امیر، آ؛ فائقی، س (1393) «پیوند سینمای ایران با واقعیت (بررسی بازتاب مطالبات سیاسی در سینما بین سال‌های 1374 تا 1384)»، جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، شماره 1(5)، 19 صفحه - از 83 تا 102.
-بروس، کوئن (1378) مبانی جامعه‌شناسی، مترجمان غلام عباس توسلی و رضا فاضل، تهران: سمت، چاپ دهم.
-بوردول، دیوید؛ تامپسن، کریستین (1388) تاریخ سینما، ترجمه روبرت صافاریان، نشر مرکز.
-ترکاشوند، نازبانو (1388) «اثر هنری و رویکرد بازتاب در جامعه‌شناسی هنر (مطالعه موردی: نگاره بهرام گور در قصر هفت‌گنبد، 813 ه.ق)»، هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، شماره 40 ،7 صفحه - از 25 تا 32.
-توروی، مالکوم (1391) «آیا الگوهای علمی نظریه‌پردازی به نظریة فیلم مدد می‌رسانند؟» مترجم: حاج ملاعلی، علی، بیناب، شماره 22 ،17 صفحه - از 195 تا 211.
-جورج ا. هواکو (1361) جامعه‌شناسی سینما، ترجمه بهروز نورانی، تهران: آینه.
-حمید عبداللهیان؛ معصومه تقی زادگان (1390) «تحلیلی بر جریان‌های تولید فیلم در سینمای ایران: منازعه نهادهای قدرت در میدان تولید سینمای ایران در دهه 1360 و 1370»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 7 ،28 صفحه - از 203 تا 231.
-راودراد، اعظم؛ زندی، مسعود (1385) «عوامل اجتماعی مؤثر بر شکل‌گیری سینمای زن در ایران»، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، شماره 12 ،18 صفحه - از 23 تا 40.
-راودراد، اعظم؛ سلیمانی، مجید (1390) «بازنمایی گفتمان‌های «تجربه دینی» در سینمای ایران بعد از انقلاب اسلامی»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دوره: 7 - شماره 25،30، صفحه - از 39 تا 69).
-راودراد، اعظم؛ منتظر قائم، مهدی؛ سرکاراتی، پریسا (1387) «تفسیر زنان از بازنمایی هویت زنانه در تلویزیون»، تحقیقات فرهنگی ایران، شماره 2-22، صفحه - از 1 تا 22.
-رحمتی، محمد مهدی؛ سلطانی، مهدی (1383) «تحلیل جامعه‌شناسانه مناسبات جنسیتی در سینمای ایران»، زن در توسعه و سیاست، شماره 10،34 صفحه - از 7 تا 40.
-سلطانی، سید علی‌اصغر (1386) «تحلیل گفتمانی فیلم‌های سیاسی - اجتماعی: نگاهی به «پارتی» سامان مقدم»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 9 ،16 صفحه - از 1 تا 16.
-سینا، خسرو (1395) «هویت فرهنگی و سینمای کرد»، پایان نامه دوره دکتری پژوهش هنر، دانشگاه هنر تهران.
-محمدحسین پور، طه؛ رحمتی، محمدمهدی (۱۳۹۴) «بررسی بازنمایی هویت کردها در آثار سینما گران کرد و غیر کرد در سینمای ایران بعد از انقلاب 1357»، سومین کنفرانس ملی جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی، تهران: موسسه اطلاع‌رسانی نارکیش.
-محمدی مهر، غلامرضا؛ بیچرانلو، عبدالله (1392) «رویکرد فیلم‌های ایرانی برگزیده شده در جشنواره‌های بین‌المللی به مسائل اجتماعی ایران»، مطالعات فرهنگ ارتباطات، شماره 53 تا22 صفحه - از 7 تا 28.
-مهدی زاده، محمد؛ زندی، عبدالرضا (1392) «بازنمایی ارزش‌های اجتماعی زن در سینمای بعد از انقلاب: مقایسه دو دوره اصلاح‌طلبی و اصولگرایی»، مجله جهانی رسانه، شماره 15تا23 صفحه - از 69 تا 91.
-نفیسی، حمید (1394) تاریخ اجتماعی سینمای ایران، جلد اول: دورة تولید کارگاهی 1276-1320، ترجمه: محمد شهبا، تهران، مینوی خرد.