نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عباس خورشیدنام ¹
• علی انتظاری ²

¹ استادیار جامعه شناسی پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

² دانشیار جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

نهاد خانواده نقش مهمی در بازتولید نظام فرهنگی و جامعه‌پذیری افراد دارد. اما این نهاد همواره در وضعیت متعادل به سر نمی-برد و در موارد متعددی، روال متعارف زندگی روزمره به چالش کشیده می‌شود و اعضای خانواده به جستجوی راه حل‌ها و چاره‌های جدید برای حل مسایل رخ داده می‌پردازند. یکی از رایج‌ترین بحران‌ها در زندگی خانوادگی ناشی از تنش بین والدین و فرزندان و عدم درک مشترک آنها از موضوعات مختلف است. این مقاله با بهره‌گیری از روانکاوی لکانی و خوانش سمپتماتیک فیلم «من مادر هستم» به این مسئله می‌پردازد که یک مادر در چنین موقعیت چالش‌برانگیزی ممکن است دست به چه انتخابی بزند و چگونه ممکن است بر این بحران‌ها غلبه کند. فیلم از خلال وقایع و رویدادهایی درهم‌تنیده، موقعیتی را به تصویر می‌کشد که در بسیاری از خانواده‌ها رخ می‌دهد و از اینرو توجه به موقعیت پارادوکسیکالی که مادر در این فیلم دارد، به خوبی از بن-بست روابط والدین و فرزندان در خانواده‌ها پرده برمی‌دارد. یافته‌ها نشان می‌دهد که آنچه در نگاه اول فداکاری بی‌دریغ مادرانه برای حل مشکلات و مصائب خانوادگی به نظر می‌آید، تلاشی منحرفانه و ریاکارانه برای تملک و به انحصار خود دراوردن روابط و مناسبات خانوادگی است. از اینرو، روابط خانوادگی که در بسیاری از موارد حول فداکاری مادر یا زن می‌گردد، همواره مستعد آسیب‌های پیش‌بینی نشده و غیر مترقبه است. این ادعا به معنای زیر سوال بردن اهمیت و ارزش فداکاری زنان در خانواده نیست. اما در بسیاری از موقعیت‌ها، منطق حاکم بر وضعیت با آنچه کنشگران می‌پندارند تفاوت بنیادین دارد.

کلیدواژه‌ها

• سینما
• هویت زنانه
• اسلاوی ژیژک
• انحراف

عنوان مقاله [English]

A Paradox in Women’s Role in Tension Management in Family (An Analysis of "I Am a Mother" Film)

نویسندگان [English]

• Abbas Khorshidnam ¹
• Ali Entezari ²

¹ assistant professor of sociology in research institute of Imam Khomeini and Islamic Revolution

² Associate professor of sociology in Allame Tabataei University

چکیده [English]

The family has an important role in reproducing cultural system and socializing individuals. But this institution is not always stable and sometimes undergoes challenge and tension in everyday life. One of the most current tensions in family life is due to misunderstanding between parents and children on different issues. This article deals with this problem by symptomatic reading of the film ‘I am a Mother’ and with the question that what a mother may do in such circumstances to solve the problem. The film shows the situation many families in Iran may have experienced. That’s why dealing with the paradoxical position of the mother in the film, reveals the deadlock of the parental relation in families. The findings show that what looks like maternal sacrifice in the first glance, is a pervert attempt to monopolize familial relations by the mother. Hence, the familial relation which is supported by maternal sacrifice, is susceptible to unexpected pathologies. This claim does not intend to undermine humanist values like sacrificing (especially that of women in the family life), but in some circumstances, the order which prevails is different from what people suppose.

کلیدواژه‌ها [English]

• cinema
• Gender identification
• Slavoj Zizek
• perversion