نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

صرف نظر از اینکه در یک دهة گذشته سهم زنان در آموزش عالی، به ویژه در مقاطع کارشناسی و عمومی افزایش یافته است و بارقه‌هایی از گسترش حضور زنان در موقعیّت‌های شغلی بالاتر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دیده می‌شود، امّا حضور ایشان در مقاطع بالای تحصیلی و شغلی نظام آموزش پزشکی همچنان اندک و کمرنگ بوده و نابرابری‌ها و تحریم‌های اجتماعی مبتنی بر جنسیت در این حوزه چشمگیر است. در این مقاله، با اتخاذ رویکرد روش‌شناختی کیفی و با استفاده از تکنیک « مصاحبه با مطلعین کلیدی» تلاش شده است فهم شماری از مطلعین کلیدی نظام آموزش پزشکی ایران دربارة این موضوع مورد مطالعه قرار گیرد. یافته‌های این واکاوی نشان می‌دهد که مشارکت‌کنندگان، پنج مقوله یا عامل مهم مرتبط با عاملیت و ساختار را به مثابه موانع عمده در مشارکت جدّی و واقعی زنان در مقاطع و مدارج بالای علمی و دانشگاهی نظام آموزش پزشکی مشخص کرده‌اند. این پنج عامل بازدارنده عبارتند از: « وارد شدن به حوزة ازدواج و خانواده»، « مردسالاری یا پدرسالاری موجود در فرهنگ جامعه ایرانی»، « مسائل مالی و اقتصادی»، « تفاوت‌های روانشناختی موجود میان دو جنس» و « مسألة رعایت حدود شرعی و عرفی در روابط بین دو جنس». همچنین از نظر مشارکت‌کنندگان، اگرچه نقش مسئولین و تصمیم‌گیران نظام آموزش پزشکی در عدم دستیابی زنان به پست‌های مدیریتی پررنگ است، اما نمی‌توان نقشی بازدارنده در خصوص ادامه‌ تحصیل زنان برای ایشان قائل شد. من‌حیث‌المجموع، می‌توان عامل « خانوادة مردسالار و مبتنی بر کلیشه‌های جنسیتی» را در صورت‌بندی تحریم‌های اجتماعی مبتنی بر جنسیت و سلب فرصت‌های برابر پیشرفت از زنان در حوزة نظام آموزش پزشکی ایران به عنوان عاملی بسیار مؤثر معرفی نمود.

کلیدواژه‌ها

• آموزش زنان
• برابری فرصت‌ها
• نظام آموزش پزشکی
• جامعه‌شناسی آموزشِ پزشکی
• شکاف جنسیّتی

عنوان مقاله [English]

The Obstacles of Women’s Professional Promotion in Medical Education System of Iran: A Qualitative Study in the Sociology of Medical Education

چکیده [English]

This article is to explain poorer attendance of women at higher and professional levels of medical education, taking a qualitative methodological approach. The findings illustrate that the participants of this qualitative study have recognized five factors as main forces to deter women from improvement in Iranian medical education system and serious participation at higher, specialized and managerial levels of the system. These factors are: "Involvement in domains of marriage and family", "Existing a sort of patriarchy or masculinity in Iranian culture and society", "financial & economic issues", "psychological differences between men and women", "issue of adherence to traditional and religious norms in relations between men and women."Moreover, in view of participants, authorities and policy-makers of medical education systems play key roles in deterring women from accessing higher managerial positions at the system, while they don’t blame authorities for excluding women from all rights of being highly educated and qualified in medical education system. The article, as a final point, asserts that the factor of "gender-based stereotypes" is central to explain poorer attendance of women at higher and specialized levels of medical education, among various factors influencing the subject. The findings also demonstrates that two factors, namely, "Patriarchal family" and "gender-based stereotypes" play key role in generating disparities and deterring women from equal improvement opportunities in the society.

کلیدواژه‌ها [English]

• Equality of opportunities
• Gender-Based Stereotypes
• Gender Gap
• Medical education system
• Sociology of medical Education
• Women