نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
2 گروه مدیریت فناوری اطلاعات، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
توسعه شبکه‌های اجتماعی برخط (آنلاین) و ظهور جامعه بن‌سازه‌ای (پلتفرمی) در دهه‌های اخیر، تأثیر اجتماعی و سیاسی شگرفی بر روابط میان آدمیان در سرتاسر جهان گذاشته است. در پلتفرم توییتر از جمله در میان کاربران ایرانی آن، مسأله سیاست بسیار پررنگ است. امروزه این پلتفرم به یکی از مهم‌ترین ابزارهای اطلاع رسانی وارتباطات سیاسی در جهان تبدیل شده به طوری که بسیاری از دیپلمات‌ها و مقامات عالی سیاسی جهان نیز نظرات خود را در مورد رویدادها و مسائل سیاسی و بین‌المللی در این پلتفرم ابراز می‌کنند. از آنجا که علاوه بر محتوای هر نوع رسانه‌ای، شکل و فضای ارتباطی آن رسانه نیز تأثیرات خاص خود را بر مخاطبان و کاربران دارد، پرسش این است که فضای توییتر چه تأثیری بر بینش سیاسی و روابط میان کاربران ایرانی گذاشته‌است؟ در این مقاله، با استفاده از کلان‌داده‌های توییتری، به این موضوع پرداخته شده؛ و برای پاسخ به سوال پژوهش از دو روش مشاهده مشارکتی و موردکاوی، و برای جمع‌آوری اطلاعات از روش داده‌کاوی استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که توییتر فارسی باعث ایجاد «اجتماعات همفکر» و «حباب فیلتر» در میان کاربرانش شده و کاربران از ابزارهای موجود در این پلتفرم در جهت اجتناب از چالش‌های اختلاف‌نظر استفاده می‌کنند. مجموعه این عوامل منجر به ایجاد یک «مارپیچ سکوت» و «چرخه دوقطبی» شده است. به عبارت دیگر، فضای توییتر، دوقطبی سیاسی در میان کاربران توییتری را تشدیده کرده است. این وضعیت باعث شده فضای کلی سیاست در جامعه ایران نیز از فعالان سیاسی حاضر در توییتر اثر پذیرد و قطب‌بندی شود.
کلیدواژه‌ها
- ایمان، محمدتقی (1391). روش‌شناسی تحقیقات کیفی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- کاستلز، مانوئل (1385). عصر اطلاعات، قدرت و هویت. ترجمه حسین چاوشیان. تهران: انتشارات طرح نو.
- کرمانی، حسین و خانیکی، هادی. (1398). «هابرماس در تلگرام؛ تحلیل حوزه عمومی و کنش ارتباطی در مکالمه‌های روزنامه‌نگاران ایرانی در رسانه‌های اجتماعی». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین. سال پنجم. شماره 19. 1-33.
- مارگتس، هلن و همکاران (1399). آشفتگی سیاسی: شبکه‌های اجتماعی مجازی چگونه به کنش جمعی شکل می‌دهند. ترجمه محمد رهبری. تهران: انتشارات کویر
- وان دایک، خوزه، پول، توماس و دی‌وال، مارتین (1400). جامعه پلتفرمی. ترجمه پدرام الوندی و سعیده فراهانی. تهران: انتشارات همشهری.
- هاشمی، سید ضیا و محمد رهبری (1399). فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین. سال ششم. شماره 22. صص 41-67.
- Bail, Christopher A.; Argyle, Lisa P.; Brown, Taylor W.; Bumpus, John P.; Chen, Haohan; Hunzaker, M. B. Fallin et al. (2018): “Exposure to opposing views on social media can increase political polarization”.. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 115 (37), S. 9216–9221. DOI: 10.1073/pnas.1804840115.
- Blondel, V. D., Guillaume, J.-L., Lambiotte, R., and Lefebvre, E. (2008). “Fast Unfolding of Communities in Large Networks”. Journal of Statistical Mechanics: Theory and Experiment, Vol. 10, p10008, 2008.
- Bradshaw, Samantha and Howard, Philip N. (2019). “Social Media and Democracy in Crisis”. From: Graham, M. and Dutton, W. (2019). Society and the Internet. 2nd ed. Oxford: Oxford University Press.
- Carothers, T. and A. O’Donohue ,)2019(.Democracies Divided: The Global Challenge of Political Polarization. Brookings Institution Press.
- Dylko, I., Dolgov, I., Hoffman, W., Eckhart, N., Molina, M., & Aaziz, O. (2017). “The dark side of technology: An experimental investigation of the influence of customizability technology on online political selective exposure”. Computers In Human Behavior, 73, 181-190. doi: 10.1016/j.chb.2017.03.031
- Cinelli, M., De Francisci Morales, G., Galeazzi, A., Quattrociocchi, W., & Starnini, M. (2021). “The echo chamber effect on social media”. Proceedings Of The National Academy Of Sciences, 118(9). doi: 10.1073/pnas.2023301118.
- Hong, S., & Kim, S. (2016). “Political polarization on twitter: Implications for the use of social media in digital governments”. Government Information Quarterly, 33(4), 777-782. doi: 10.1016/j.giq.2016.04.007.
- Jacomy, M., Venturini, T., Heymann, S., and Bastian, M. (2014). ForceAtlas2: “A Continuous Graph Layout Algorithm for Handy Network Visualization Designed for the Gephi Software”. PloS one, Vol. 9, No. 6, pp. e98679–e98679, 2014.
- Massoc, E., & Lubda, M. (2021). “Social Media, Polarization and Democracy: A Multi-Methods Analysis of Polarized Users’ Interactions on Reddit’s r/WallStreetBets”. SSRN Electronic Journal. doi: 10.2139/ssrn.4006283
- McCoy, J., Rahman, T., & Somer, M. (2018). Polarization and the Global Crisis of Democracy: Common Patterns, Dynamics, and Pernicious Consequences for Democratic Polities. American Behavioral Scientist, 62(1), 16–42. https://doi.org/10.1177/0002764218759576
- Garimella, K., De Francisci Morales, G., Gionis, A., & Mathioudakis, M. (2018) “Political Discourse on Social Media”. Proceedings of the 2018 World Wide Web Conference on World Wide Web - WWW ’18. https://doi.org/10.1145/3178876.3186139
- Bordignon, F., & Ceccarini, L. (2013). “Five Stars and a Cricket. Beppe Grillo Shakes Italian Politics”. South European Society And Politics, 18(4), 427-449. doi: 10.1080/13608746.2013.775720.
- Persily, Nathaniel and Tucker, Joshua A., (2020), Social Media and Democracy, Cambridge University Press.
- Sunstein, Cass (2017) #Republic: Divided Democracy in the Age of Social Media, Princeton University Press.
- Ignatieff, M. 2013. Enemies vs. Adversaries, https://www.nytimes. com/2013/10/17/opinion/enemies-vs-adversaries.html.
)