نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• بهروز روستاخیز ¹
• احمد نادری ²

¹ استادیار مردم شناسی وعضو پژوهشکده مطالعات و سیاست گذاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی

² استادیار گروه مردم‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران؛ تهران، ایران.

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر، فهم بسترهای اجتماعی و فرهنگی شکل‌گیری پدیده قوم‌مداری، و نیز، زمینه‌های گفتمانی و دلالت‌های معنایی آن در ناحیه بلوچستان ایران بوده است. نتایج این پژوهش انسان‌شناختی و مردم‌نگارانه نشان مـی‌دهد که فهم قوم‌مداری در بین بلوچ‌ها حدأقل از دو منظر می‌تواند صورت گیرد؛ نخست آنکه می‌توان این پدیده را اساساً مکانیسمی برای حفظ اجتماعات ایلاتی و طایفه‌ای بلوچ در برابر تهدیدات واقعی یا تصوری گروه‌های مجاوری دانست که به‌مثابه بیگانه یا دشمن ادراک می‌گشته‌اند؛ و دیگر اینکه آن را می‌توان ابزاری در دست رؤسای بلوچ جهت حفظ فرادستی و بازتولید جایگاه والای‌شان در ساختار محلی قدرت سیاسی دید. یافته‌ها همچنین به‌نحوی انضمامی‌تر، نشان می‌دهد که قوم‌گرایی و خودمحوری قبیله‌ای بلوچ‌ها، در پی زمینه‌های گفتمانی و دلالت‌های معنایی مختلفی، در ساحت‌های متنوعی از زندگی مردمان این ناحیه جاری بوده است و هم‌اینک نیز می‌توان تا حدودی آن را مورد ردیابی قرار داد. ما این امر را در قالب چند مقوله عمده‌ که از داده‌های گردآوری‌شده انتزاع گردیده است، مورد بحث قرار داده‌ایم؛ این مقولات عبارتند از: 1) اعتبار حیثیتی قلمرو سرزمینی و حفظ آن؛ 2) توالی و پیوستگی نبرد با دشمنان واقعی یا تصوری؛ 3) تقویت، تثبیت و ترویج اندیشة برگزیدگی و برتری قومی در برابر تحقیر دیگری؛ 4) حفظ و بازتولید افسانه‌ها، نمادها و خاطره‌های افتخارآمیز قومی.

کلیدواژه‌ها

• قوم‌مداری
• ذات‌گرایی
• قوم بلوچ
• بلوچستانِ ایران

عنوان مقاله [English]

Ethnocentrism in Balochistan of Iran

نویسندگان [English]

• Behrouz Roustakhiz ¹
• Ahmad Naderi ²

¹ َaLLAMEH TABATABAEI UNIVERSITY

² Assistant Prof. Department of Anthropology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran; Tehran, Iran.

چکیده [English]

The main purpose of the present research is to understand the social and cultural context of the ethnocentrism, and its discursive and semantic implications in the Balochistan of Iran. The results of this ethnographic research show that ethnocentrism among the baloch tribes can be understand from two perspective; First, this phenomenon can be considered as essential mechanism for maintaining the baloch communities in the face of the real or imagination threat of the neighbor groups that they perceive as foreigners or enemies; and that it can be seen as instrumental in the hands of the baloch chieftains in order to preserve the supremacy and reproduce their high status in the local political power structure. The findings, more specifically, show that the ethnocentrism and self-orientation of the baloch tribes, following of various discursive and semantic implications, has always been in the baloch's life. We have discussed this in several main categories; these are: 1) Dignity of the Territory and preservation of it; 2) The sequence of battle with real or imagined enemies; 3) Strengthening, consolidating and promoting the idea of ethnic superiority against the humiliation of others; 4) Preserving and reproducing myths, symbols and proud ethnic memories.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ethnocentrism
• Self-orientation
• Baloch tribes
• Balochistan of Iran