مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشجوی دکتری علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق

2 دانشیار دانشگاه صدا و سیما، رئیس شبکه تلویزیونی ایران کالا

چکیده

هدف از این پژوهش که با تحلیل محتوای کیفی انجام گرفته است، شناسایی شاخص‌ترین ارتباطات غیر کلامی گوینده خبر و نقش و کارکرد این ارتباطات غیرکلامی در ارائه اخبار تلویزیونی به مخاطبان است. در ادامه روش تحلیل محتوای کیفی داده‌ها و مقوله‌های حاصل از آن، برای تحلیل دقیق‌تر و عینی‌تر نمونه‌های مورد مطالعه در پژوهش، از داده‌های کمی نیز استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، بخش‌های خبری شبکه‌خبر و بی‌بی‌سی فارسی است که به عنوان واحد مشاهده و واحد تحلیل در نظرگرفته شده است. از میان خبرهای ساعت17:30شبکه بی‌بی‌سی فارسی و 19 شبکه‌خبر در بهمن ماه سال 1396 به عنوان چارچوب نمونه‌گیری، با نمونه‌گیری هدفمند و تصادفی یک هفته آماری انتخاب گردید. براساس نتایج پژوهش، استفاده از ارتباطات غیرکلامی گویندگان در برقراری ارتباط نزدیک با مخاطبان، باورپذیری اخبار و اثرات اغنایی بیشتر اخبار بر مخاطبان نقش و تأثیر بسزایی دارد و این ارتباطات را می‌توان در سه تم اصلی «نوع نما و قاب گوینده خبر»، «لحن و آهنگ گلام گوینده خبر» و «حرکات سر، دست و صورت گوینده خبر»، بیان نمود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد گویندگان خبر بی‌بی‌سی فارسی نسبت به گویندگان شبکه-خبر از ارتباطات غیرکلامی متناسب و بیشتری به ویژه در مقوله‌های نماهای بسته دوربین، لحن تأکیدی کلام و حرکات سر و صورت گوینده استفاده می‌نمایند و شبکه‌خبر باید در نوع نماهای تصویرگوینده و استفاده از انواع ارتباطات غیرکلامی گویندگان خود در نحوه اجرا و خبرخوانی، دقت و بازنگری اساسی و ویژه‌ای داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

 

-  احمدی، بابک، (1388)، از نشانه­های تصویری متن. تهران: هرمس.
- آذری، غلامرضا ؛ فرهنگی، علی اکبر، (1385)، «ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺤﺘﻮای ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻏﻴﺮﻛﻼﻣﻲ در ﺑﻴﻦ ﻛﻤﺪﻳﻦﻫﺎی ﺳﻴﻨﻤﺎی ﺻﺎﻣﺖ ﻫﺎﻟﻴﻮود»، فصلنامه هنرهای زیبا، شمارة11(25)،صص 87-96.
- آرژیل، مایکل، (1387)، روانشناسی ارتباطات و حرکات بدن، ترجمه: مهتاب فرجی، تهران: مهتاب.
- آسابرگر، آرتور، (1379)، روش­های تحلیل رسانه­ها، ترجمه: پرویز اجلالی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها.
- ایمان، محمدتقی ؛ نوشادی، محمودرضا، (1390)، «تحلیل محتوای کیفی»، فصلنامه پژوهش، شمارة 3(2)، صص 15-44.
- تن، الکسیس، (1388)، نظریه ها و پژوهش­های ارتباط جمعی، ترجمه: نعیم بدیعی، تهران: همشهری.
- چندلر، دانیل، (1386)، مبانی نشانه شناسی، ترجمه: مهدی پارسا، تهران: سوره مهر.
- حقیقی، محمدرضا، (1392) ، ارتباطات و سخنوری، تهران: مشق شب.
- سورین، ورنرجی ؛ جیمز دبیو، تانکارد، (1381)، نظریه­های ارتباطات، ترجمه: علیرضا دهقان، تهران: دانشگاه
      تهران.
- شهبا، محمد، (1390)، زیباشناسی عناصر بصری در برنامه­های خبری وگفتگو محورتلویزیونی، تهران: مرکز تحقیقات صداوسیما.
- صلیبی، ژاسنت، (1390)، «تحلیلی بر سهم ارتباطات غیرکلامی در کنش متقابل اجتماعی»، فصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی، شمارة 2(2)، صص110-119.
- عباسی، حجت الله، (1388)، خبر تلویزیونی، تهران: دانشگاه صداوسیما.
- عطاردی، الهه، (1389)، ویژگی­های مجری موفق در برنامه­های سیما، تهران: خانه چاپ و طرح.
- فرامرزی، محسن، (1390)، «مقایسه تطبیقی با رویکرد نشانه شناسی آگهی­های بازرگانی تلویزیون ایران و شبکه های ماهواره­ای»، فصلنامه مطالعات رسانه­ای، شمارة 6(12)، 93-118.
- فرگاس، جوزف پی، (1379)، روانشناختی تعامل اجتماعی، رفتار میان فردی، ترجمه: خشایار بیگی و مهرداد فیروز بخت، تهران: ابجد.
- قاسمی، حمید، (1383)، مبانی گویندگی و گویندگی خبر، تهران: بامداد کتاب.
- کپس جئورگی، (1375)، زبان تصویر، ترجمه: فیروزه مهاجر، تهران: سروش.
- محسنیان راد، مهدی، (1378)، ارتباط شناسی، تهران: سروش.
- محمدپور، احمد، (1390)، روش تحقیق کیفی، ضد روش، جلد اول(منطق و طرح در روش شناسی کیفی)،
       تهران: جامعه شناسان.
- مک لوهان، مارشال، (1377)، برای درک رسانه­ها، ترجمه: سعید آذری، تهران: مرکز تحقیقات و سنجش برنامه­ای سازمان صداوسیما.
- مهدی­زاده، سیدمحمد، (1391)، نظریه­های رسانه: اندیشه­های رایج ودیدگاه­های انتقادی، تهران: همشهری.
- میرفخرایی، تژا، (1385)، مفاهیم نظری و عملی خبر تلویزیونی، تهران: مرکز تحقیقات صداوسیما.
- نظام حقوق و دستمزد صداوسیما، (1390)، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، معاونت برنامه­ریزی و نظارت، اداره کل سیستم­ها و روش­ها، مدیریت طراحی و توسعه مشاغل، نظام مشاغل، تهران: سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران. سال1370-1390.
- وسترا، ماتیوا، (1387)، ارتباط فعال، ترجمه: احمد میر عابدینی، تهران: خجسته.
- هرمز، مهرداد، (1380)، مقدمه­ای بر نظریات و مفاهیم ارتباط جمعی، تهران: فاران.
- یاوری وثاق، مهدیه، (1391) ، نقش رسانه در آگاهی بخشی سیاسی و اجتماعی، قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما.
- Brown, Gillian & Yule, George. (1983). Discourse Analysis, Cambridge University Press.
- Cherry, Kendra. (2011). Top 10 Nonverbal Communication, Tips.About.Com, Psychology,
http://psychology.About.Com/od/ nonverbal communication.tp/nonverbaltips.html.
- Elo, Satu & Kyngas, Helvi. (2007). the Qualitative Content Analysis Process. Journal of
Advanced Nursing, 2008. Wiley online liberary.
- Hollowey, Immy. (1997). Basic Concepts for Qulitative Research, London: Blackwell.
- Hsiu-Fang, Hsieh & Shannon, Sarah. E. (2005). Three Approaches to Qualitative Content
Analysis. Qualitative Health Research, November.
- Mayring, Philip. (2003). Companion to Qualitative Research, Edited by Uwe Flick, Ernest Von
Kardorff and Ines Steinke, London: Sage.
- Segal, Jeanne. (2011). the Language of Emotional Intelligence.http://helpgeide.Org/mental/edo-
Nonverbal - communi cation.htm.
- Struass, Anselm. Corbin, Juliet M. (1998). Basic of Qualitative Research: Techniques and
Procedures for Developing Grounded Theory, California, San Francisco, Sage Publication, 1998,
312 pages.
- Wilkinson, David & Birmingham, Poter. (2003). Using Research Instruments: A Guide for
Researchers, London: Routledge.