مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس موسیقی در دانشگاه

2 دانشیار موسیقی دانشگاه هنر

چکیده

بسیاری از محققین به نتیجه رسیده‌اند که گذر از زندگی روستایی و سکونت در شهرها بسیاری از آداب و رسوم واحدهای اجتماعی سنتی را از میان برده یا به سمت فراموشی سوق داده است. در گذر از چنین تغییرات فرهنگی‌ای، موسیقی‌های محلی همواره از جمله گونه‌هایی هستند که لطمات زیادی را متحمل می‌شود. یقیناً دگرگونی‌های عنوان شده فقط شامل ایران نمی‌شود؛ بلکه در اقصی ‌نقاط جهان این مهم با شدت‌های مختلف قابل پیگیری است. لذا، این مقاله تلاش داردتا با توجه به اهمیت موضوع و برای پردازش بیشتر آن را از زوایای مختلف بررسی نماید. بدین منظور در این پژوهش بحث فوق از دو منظر مورد تدقیق قرار خواهد گرفت: بخش اول، با استفاده از نظریه آرجون آپادورای، متفکر برجسته حوزۀ جهانی‌شدن، مسئله تغییرات در نظام فرهنگی و هنری با تمرکز بر موسیقی فولک مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ و در بخش دوم، برای درک بهتر موضوع، یک نمونه لالایی‌خوانی از منطقه الموت از منظر قوم موسیقی‌شناسانه تحلیل می‌شود که با تشریح عوامل دخیل در لایه‌های مختلف آن، مسائل و جزئیات این گونۀ فولکلوریک به بوتۀ نقد گذاشته می‌شود. در پایان یافته‌های این پژوهش نشان خواهد داد که فاکتورهای گوناگونی در این تحولات دخالت دارند و نوعاً برخی از آنها سبب «استحاله» و در مواردی سبب «جایگشت» محصولات فرهنگی و هنری می‌شود‌

کلیدواژه‌ها

 
 
انگلیس، دیوید؛ هاگسون، جان. (1395). جامعه‌شناسی هنر، مترجم: جمال محمدی، تهران: نی.
سپنتا، ساسان. (1366). تاریخ تحول ضبط موسیقی در ایران، تهران: ماهور.
---. (1377). تاریخ تحول ضبط موسیقی در ایران، فصلنامه موسیقی ماهور، سال اول، شمارۀ 1، صص 238-240.
سیپک، پیری. (1393).  ادبیات فولکلور ایرانی، چاپ چهارم، تهران: سروش.
صادقی، علی. (1386). «ترانه‌های عامیانۀ کودکان»، فصلنامۀ فرهنگ مردم ایران، مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا و سیما، تهران، شمارۀ 9، صص 53-68.
طهماسب‌نیا، روزبه. (1393). «ترانه‌ها، آواها و موسیقی در الموت»،  نشریۀ فرهنگی، اجتماعی، ادبی و تاریخیاقلیمچهارم، تهران، شمارۀ 3، س. 2، صص 4-9.
عنایت، حلیمه؛ حسینی، مریم؛ عسکری چاوردی؛ جواد. (1390). «لالایی‌ها، رسانه‌ای زنانه یا ملودی خواب‌آور کودکانه؟»،  فصلنامۀزن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران، تهران، دورۀ 3، شمارۀ 2، صص 57-76.

فرهادی محلی، علی. (1390). «بررسی تحلیلی پدیده جهانی‌شدن با تمرکز بر حوزه فرهنگ»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سیاست‌گذاری عمومی، تهران، شمارۀ 5، س. 2، صص 63-96.

کی‌نی‌یر، مایکل. (1384). «تاریخچه ضبط موسیقی در ایران»، مترجم: ناتالی چوبینه، فصلنامه موسیقی ماهور، سال هشتم، شمارۀ 29، صص 49-76.
گرنف، پکا. (1384). «صنعت ضبط: یک رویکرد قوم موسیقی‌شناختی»، مترجم: ناتالی چوبینه، فصلنامه موسیقی ماهور، سال هشتم، شمارۀ 29، صص 105-142.
معین، محمد. (1386). فرهنگ معین، تهران: زرین.
منصور، امیر. (1382). «ملاحظاتی بر کتاب تاریخ  تحول ضبط موسیقی در ایران، درزمینۀ دیسکوگرافی»، فصلنامه موسیقی ماهور، سال ششم، شمارۀ 22، صص 201-212.
 
 
Appadurai, Arjun (1990). Disjuncture and Difference in the Global Cultural Economy. London, John                         Wiley & Sons, Ltd.
 
Edison, Tomas A. (1878); “The Phonograph and Its Future.” The North American Review,         Vol.126, No. 262, University of Northern Iowa, pp. 527-536.
Lechner, Frank; Boli, John (2015). The Globalization Reader. London, John Wiley & Sons, Ltd.
Picker, John M. (2001); “The Victorian Aura of the Recorded Voice.” The New Literary History, Vol.32, No. 3, voice and Human Experience, The Johns Hopkins University Press, pp. 769-786.
Rubery, Matthew. (2012); “The Victorian Walkman.” The Victorian Review, Vol.38, No. 2, Victorian study Association of The Western Canada, pp. 9-13.