مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه ارتباطات اجتماعی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران

2 استادیارگروه علوم ارتباطات اجتماعی ، واحد تهران شمال ،دانشکاه ازاد اسلامی واحد تهران، ایران.

3 استاد یار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران شرق، تهران، ایران .

چکیده

با توجه به استفاده فراوان سالمندان از تلویزیون، افزایش جمعیت سالمندی در کشور و چالش‌های ناشی از این افزایش، تلویزیون می‌تواند با ساخت و ارائه برنامه‌هایی با محتوا و ساختار مناسب، جامعه را برای داشتن سالمندی موفق و فعال آماده سازد. این پژوهش با هدف دستیابی به نقش تلویزیون در حمایت از زندگی سالمندی انجام شده است. گردآوری اطلاعات با روش پیمایشی، جامعه آماری سالمندان در مناطق 22گانه شهر تهران، نمونه آماری 400نفر از سالمندان تهرانی با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای سه مرحله‌ای بود. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته، روایی و اعتبار پرسشنامه صوری و محتوایی و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 8964/0 محاسبه شد. یافته‌ها نشان داد 84درصد از سالمندان تهرانی بیننده برنامه‌‌های تلویزیون بودند؛ اکثریت سالمندان تهرانی با هدف «سرگرمی و گذران وقت» و در مرتبه بعد با هدف «کسب اطلاعات و اخبار» و اقلیتی با هدف «آموزش» تلویزیون تماشا می‌کردند. بینندگان سالمند تهرانی به ترتیب به «اخبار»، «سریال»، «فیلم»، «مستند»، «سخنرانی» و «موسیقی» علاقه داشتند، زنان بیشتر به «سریال» و «فیلم»و مردان بیشتر به برنامه‌های «اخبار»، «مستند» و «موسیقی» علاقمند بودند.

کلیدواژه‌ها

 
آنگ، ین (1376) مخاطبان رسانه‌ها چگونه معنا خلق می‌کنند، ترجمۀ هومن پناهنده، فصلنامه فرهنگ عمومی، پاییز و زمستان، شماره 13-12.
احمدپور، معصومه (1391) بررسی میزان استفاده و رضامندی سالمندان کرمانی از رسانه‌های جمعی (رادیو، تلویزیون و مطبوعات)، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
جعفری، طاهره (1397) سالمندان گمنام- جایگاه اجتماعی سالمندان در خانواده، تهران: نشربشارت، بهار.
حافظ نیا، محمدرضا (1386) مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: انتشارات سمت.
خاشعی، رضا (1395) فرهنگ رسانه‌ای و سبک‌ زندگی سلامت محور در شهر تهران، مطالعه موردی برای 4 رسانه رادیو، تلویزیون، نشریه و اینترنت، پایان‌نامۀ دکتری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
دواس، دی. ای. (1376) پیمایش در تحقیقات اجتماعی، هوشنگ نایبی ، تهران، نشر نی.
دالگرن، پیتر(1380) تلویزیون و گستره عمومی جامعه مدنی و رسانه های گروهی، ترجمۀمهدی شفقتی، تهران: سروش.
سند ملی سالمندی کشور (1396) تهران: دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور.
سورین، ورنر جوزف و تانکارد، جیمز دبلیو (1381) نظریه‌های ارتباطات، ترجمۀ علیرضا دهقان، تهران: مؤسسه چاپ و نشر دانشگاه تهران.
صادقی، جواد (1397) ارائه الگوی روزنامه‌نگاری سلامت برای سیمای جمهوری اسلامی ایران، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشته علوم ارتباطات اجتماعی، گرایش روزنامه‌نگاری، دانشگاه صداوسیما.
غنوی، غلامرضا (1384) سازمان و مدیریت آن، تهران: انتشارات ترمه.
گوگونانی، رضا(1375) بررسی میزان استفاده و رضامندی نوجوانان از رسانه های تصویری سینما، تلویزیون و ویدئو، پایان­نامه کارشناسی ارشد، علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
مارتینز، ادریک ملون، (1354) تلویزیون در خانواده و جامعه نو، ترجمۀ جمشید ارجمند، تهران: انتشارات سروش.
مرکز آمار ایران، سرشماری‌های نفوس و مسکن (1385) (1390) و (1395) برگرفته از سایت http ://www. amar. org. ir .
مرکز تحقیقات صداوسیما (1398) نظرسنجی از مردم درباره برنامه‌های تلویزیون در تهران و 31 شهر دارای مرکز صداوسیما در فصل تابستان، تهران.
مک کوایل، دنیس (1382) درآمدی بر نظریه‌های ارتباطات جمعی، ترجمۀ پرویز اجلالی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
مهدی‌زاده، سید محمدمهدی (1393) نظریه‌های رسانه اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های اننتقادی، تهران: اننتشارات همشهری.
نیکو، مینو؛ سعیدیان، ایما؛ سرکیسیان، وازگن و سعادت شیخ(1381) شناخت مخاطب تلویزیون با رویکرد استفاده و رضایتمندی، تهران: انتشارات سروش.
ویندال، سون؛ سیگنایز، بنو وجین اولسون(1376) کاربردنظریه­هایارتباطات، ترجمۀ علیرضا دهقان، تهران:مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.
هاشمی، ثریا؛ رحمانزاده، سیدعلی و هاشم‌زهی، نوروز (1398) شناسایی راهبردهای رسانه‌ای سیمای جمهوری اسلامی ایران در سالمندی موفق و فعال، فصلنامه رسانه‌های دیداری و شنیداری، زمستان، شماره 32.
Andrews (2015)," Telly On" - Older People , Dementia and the Potential of Television, Dementia Services Development Centre , University of Stirling
BRAID , Bridging Research in Ageing and Development (2012), ICT & Ageing Scenarios , Seventh
3.https://scholar.google.com/scholar?q=BRAID+,Bridging+Research+in+Ageing+and+Development(2012),+ICT&hl=fa&as_sdt=0&as_vis=1&oi=scholart
 
Davis , Richard and Edwards , Allen (1975), A Therapeutic Tool for The Aged, University of Southern California
Depp, Colin A., Schkade, David A. and Thompson, Wesley K(2010), Age, Affective Experience, and Television Use, Sam and Rose Stein Institute for Research on Aging, Advanced Center for Innovations in Services and  Interventions Research, Department of Psychiatry of California, http://www.ncbi.nih.gov/pmc/articles/pmc3593658, published in the final edited form as: Am j prev med.  2010 Aug; 39(2):173-178
EU(2011), How to promote active aging in Europe, EU support to local and regional actors, Publications Office of the EU https://op.europa.eu/en/publication-detail/-publication/6d80a85f-43d5-4462-b5bf-8dd8aaffffb5
Fuqua, Joy (2012), Prescription TV (Therapeutic Discourse in The Hospital and at Home) duke University Press, Durham & London
Health Communication، Healthy People (۲۰۱۰), Lead Agency: Office of Disease Prevention and Health Promotion.
Perry, David, K. (2002), Theory and research in mass communication second edition.
World Population Aging (2015), Department of Economic and Social Affairs Division, UN, New York.