نویسندگان

• سارا شریعتی مزینانی ¹
• وحید شالچی ²

¹ استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران

² استاد دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

اﻣﺮوزه روایت سینما ازﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻢ ترین روایت ها درﺷﻜﻞ دﻫﻲ ﺑﻪ ﺳﻮﺑﮋکتیو های
ﻓﺮدی و ﺟﻤﻌﻲ ﻣﺎﺳﺖ اﻳﻦ رواﻳﺖ را ﻣﻲ ﺗﻮان از ﺟﻬﺎت ﻣﺘﻌﺪدی ﻣﻮرد ﺗﺄﻣﻞ ﻗﺮار
داد .اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ در ﭘﻲ ﺗﺄﻣﻞ در سینمای ﻋﺎﻣﻪ اﻳﺮان 90 ﭘﺴﻨﺪ ﻧﻴﻤﻪ ﻧﺨﺴﺖ دهه
از ﺑﺎب ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲ اﻣﺮ اﺧﻼﻗﻲ در آن اﺳﺖ .اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺿﻤﻦ ﺑﺮرﺳﻲ
ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲ رواﻳﺖ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺮﺟﺢ فیلم های ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهدﻛﻪ ﻛﺪام
رواﻳﺖ ﻳﺎ رواﻳﺖﻫﺎی اﺧﻼﻗﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮔﻴﺸﻪ ﻫﺎی ﺳﻴﻨﻤﺎی اﻳﺮان را از آن
ﺧﻮد ﻛﻨﺪ ازاﻳﻦ رو ﻣﻨﻈﺮی ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺧﺖ تفسیر در اﺧﻼﻗﻲ اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از ﺟﺎﻣﻌﻪ
ﺑﺎ روﺷﻲ 80ـ85 اﺳﺖ .در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺶ ﻓﻴﻠﻢ ﭘﺮﻓﺮوش ﺳﺎلﻫﺎی
ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ .ﺟﺎﻟﺐ آنﻛﻪ ﺑﻪ رﻏﻢ ﺗﻔﺎوتﻫﺎی
ﻣﺘﻌﺪد )ژاﻧﺮ، ﻣﺆﻟﻒ و... (دوﮔﺎﻧﮕﻲﻫﺎی ﻣﺘﻀﺎد ﻣﺸﺘﺮک ﻣﺘﻌﺪدی در اﻳﻦ آﺛﺎر
ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ً ﺷﻮد ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﮔﻔﺘﻤﺎن اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﺮ ﻫﻤﺔ اﻳﻦ آﺛﺎر ﻏﻠﺒﻪ
دارد .رواداری، ﺻﺪاﻗﺖ، ﺷﺎدی، رواﺑﻂ ﻧﺎب و ﻳﻚ رﻧﮕﻲ ارزشﻫﺎی ﻣﻤﺪوح و ﺗﻤﻨﺎ
ﺷﺪه در اﻳﻦ آﺛﺎر اﺳﺖ .ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻋﻤﻮم اﻳﻦ آﺛﺎر ﻧﺎﺳﺎزه ﮔﻮﻧﻲ ﻣﻴﺎن ﺷﻴﻮه
رواﻳﺖ در ﺳﻄﺢ زﻳﺮﻳﻦ و ارزشﻫﺎی ﻣﺮﺟﺢ در زﻣﻴﻨﻪ رواداری ﻧﻤﻮد دارد و
دﻳﮕﺮی در اﻟﻜﻦ ﺗﺮﻳﻦ و ﺑﻲ دﻓﺎع ﺗﺮﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﺑﺎزﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد.

کلیدواژه‌ها

• :اﻣﺮ اﺧﻼﻗﻲ
• دوﮔﺎﻧﮕﻲﻫﺎی ﻣﺘﻀﺎد
• ﺳﻴﻨﻤﺎی ﭘﺮﻣﺨﺎﻃﺐ اﻳﺮان
• ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ