نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پروانه حسن زاده ¹
• غلامحسین زرگری نژاد ²
• رضا شعبانی صمغ آبادی ³

¹ دانشجوی دکتری رشته تاریخ اسلام، گروه تاریخ، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

² استاد رشته تاریخ، گروه تاریخ، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³ استاد تاریخ، گروه تاریخ، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

دارالترجمه همایونی» یکی از بخشهای فعال «اداره انطباعات» بود که به فرمان ناصرالدین شاه و به همت محمدحسن خان اعتمادالسلطنه در 1300 ق تاسیس گردید. این مجموعه در عرف آن دوره سازمان وسیعی محسوب می‌شد که با به کارگیری مترجمین حاذق علاوه بر ترجمه آثار خارجی و گسترش زبان‌آموزی، چاپ و نشر آثار اروپایی را در دوره ناصرالدین شاه رونق بخشید. چگونگی شکل‌گیری «دارالترجمه همایونی» و ارتباط آن با دارالطباعه عصر ناصری و تاثیر آن بر ترجمه و نشر آثار غربی در ایران مسئله‌ای است که تاکنون به آن پرداخت نشده است. در این پژوهش که در چارچوب مطالعه تاریخی و بررسی منابعی چون روزنامه‌ها و کتب عصر ناصری صورت گرفته است مشخص می‌شود این مجموعه در زمان تصدی اعتمادالسلطنه از طریق سازماندهی و هدایت مترجمین و همچنین بهره‌گیری از پتانسیل‌های موجود در «دارالطباعه» تحولی بزرگ در زمینه ترجمه، چاپ و انتشار آثار متعدد از زبانهای گوناگون پدید آورد و عصر ناصری را به لحاظ کثرت آثار ترجمه شده نسبت به دوره‌های پیشین متمایز ساخت.
واژگان کلیدی: اعتمادالسلطنه، ناصرالدین شاه، اداره انطباعات، دارالترجمه همایونی

کلیدواژه‌ها

• اعتمادالسلطنه"
• ناصرالدین شاه"
• اداره انطباعات"
• دارالترجمه همایونی

عنوان مقاله [English]

Royal Translation Bureau Publication Administration First act in Translation

نویسندگان [English]

• parvane hasanzade ¹
• gholamhosein zargarinezhad ²
• reza shabani samghabadi ³

¹ PhD student, history of Islam, Sciences and Reasearch Branch, Islamic Azad University, Tehran ,Iran

² Corresponding author*: professor history ,Department of humanities faculty, Sciences and Reasearch Branch, Islamic Azad University, Tehran ,Iran

³ professor history ,Department of humanities faculty, Sciences and Reasearch Branch, Islamic Azad University, Tehran ,Iran

چکیده [English]

“Royal Translation Bureau” is one of active departments of “Publication Administration” which was founded by Naser al-Din Shah’s order and Muhammad Hassan Khan Etemad-al-Saltaneh’s endeavors in 1880. The Bureau traditionally was a large organization that, through the use of competent translators, in addition to translating foreign works and developing foreign language, promoted the publication of European works in the Naserian era. Formation of “Royal Translation Bureau” and its relationship to the “Publication Administration” of the Naserian era and its effect on translating and publishing Western works are issues that has not been addressed before. Therefore, this study, conducted in the context of historical study and review of sources such as newspapers and books of the Naserian era, reveals that the Bureau, during the tenure of Etemad-al-Saltaneh, brought about a major change in translating, printing and publishing works in various languages through organizing and guiding translators as well as utilizing potential of the “Publication Administration”, and distinguished the Naserian era in terms of the number of translated works from previous periods.
Keywords: Etemad-al-Saltaneh, Naser al-Din Shah, Publication Administration, Royal Translation Bureau.

کلیدواژه‌ها [English]

• Etemad-al-Saltaneh
• Naser al-Din Shah
• Publication Administration
• Royal Translation Bureau