نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• امیر اصلانی افراشته

کاندیدای دکتری مدیریت بازاریابی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات و چالش‌های پیش روی فعالیت‌های بازاریابی در سازمان‌ها، عدم رعایت اخلاق در فعالیت‌های بازاریابی است. معیارهای اخلاقی، مبتنی بر فرهنگ، آداب‌ورسوم هر جامعه است. ازآنجایی‌که جامعه ما، جامعه‌ای اسلامی است بنابراین در این پژوهش سعی شده است تا به تدوین الگوی جامع برای شناسایی مقیاس‌های ممیزی اخلاق در فعالیت‌های بازاریابی از دیدگاه اسلام پرداخته شود. پژوهش حاضر در حوزه علوم انسانی اسلامی، استقرائی است و به شیوه تحلیل مضمون با استفاده از متون معتبر اسلامی انجام‌شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که حدود 180 گزاره اولیه در رابطه با موضوع در متون اسلامی استخراج گردید و پس از ادغام مشابهت‌ها و حذف برخی از شناسه‌های غیر مرتبط، تعداد 32 مضمون و شاخص پایه در قالب 4 مضمون سازمان دهنده قیمت‌گذاری اسلامی(حرمت نجش، نفی تبعیض قیمتی، نفی گران‌فروشی، حفظ منافع هر دو طرف مبادله و...)، ترفیع اسلامی(وفای به عهد و نفی غبن مسترسل، نفی تخریب برند رقیب، پرهیز از تدلیس و عدم ارائه کامل اطلاعات، ساده زیستی، اجتناب از ترویج مصرف‌گرایی غیرضروری، صراحت و بلاغت در انتقال پیام و...)، توزیع اسلامی(نفی استفاده از واسطه‌های غیرضروری، ایجاد ارزش‌افزوده‌ها توسط واسطه‌ها، نفی احتکار کالای موردنیاز مردم، توزیع گسترده و قرار دادن کالا در معرض دید خریدار، تحویل محصول در موعد مقرر و...) و درنهایت محصولات اسلامی(قاعده عدم تثبیت، قاعده عدم اتلاف، تولید محصولات طیّب و باکیفیت، نهی غش در تولید، توجه به اصل احتیاجات عمومی، ممنوعیت غرر و...) استخراج گردیده است.

کلیدواژه‌ها

• اخلاق
• بازاریابی
• اسلام