مطالعات فرهنگی و ارتباطات

مطالعات فرهنگی و ارتباطات

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

راهنمای ارسال مقالات جدید

راهنمای اصلاح مقاله بعد از پذیرش

فرم ها و دستورالعمل ها

داوران

سودای مهاجرت: میل به مهاجرت و تصویر ذهنی از غرب در تجربه دانشجو-مهاجران ایرانی

نویسندگان

1 گروه مطالعات فرهنگی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

2 دانشکده جامعه‌شناسی، دانشگاه کلگری، کلگری، کانادا

3 دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، رودهن، ایران

چکیده

 



عموم پژوهش‌های پیرامون مهاجرت‌های بین‌المللی تاکنون بر ابعادِ کلانِ ساختاریِ این پدیده متمرکز بوده‌اند. در مورد مهاجرت بین‌المللی ایرانیان نیز بخش بزرگی از مطالعات و مباحثات موجود پیرامون میزان مهاجرت و صحت آمارهای مهاجرت بوده است. در این پژوهش برآن بوده‌ایم تا از طریق پرداختن به تجربة دانشجویان مهاجر ایرانی و دانشجویان ایرانی‌ای که قصد مهاجرت به یکی از کشورهای غربی را دارند، تصویر ذهنی آنان از مهاجرت و کشور مقصد را پیش و پس از اقدام به مهاجرت روایت کرده و تغییرات این تصویر ذهنی طی فرآیند طولانی و چند مرحله‌ای مهاجرت را مورد بررسی قرار دهیم.
در این پژوهش، با تحلیل تماتیکِ مصاحبه‌های نیمه‌ساخت‌یافته با 22 نفر از این دانشجویان، به چهار یافتة برجسته دست یافته‌ایم: ۱) مطالعه مهاجرت نباید محدود به مطالعه مهاجران شود، چرا که در تصمیم به مهاجرت علاوه‌بر شخص مهاجر، جامعه بزرگتر نیز حضور قابل توجهی دارد. ۲) علاوه ‌بر مهاجران، جمعیت بسیار بزرگ دیگری هم وجود دارند که میل به مهاجرت دارند اما این خواستة آنان هیچ‌گاه محقق نمی‌شود؛ توجه به این گروه برای درک ماهیت و میزان گستردگی میل به مهاجرت در یک جامعه ضرورت دارد. ۳) در بسیاری از موارد، مهاجرت با یک تصویر ذهنی‌ آرمان‌شهری از کشور مقصد صورت می‌گیرد. ۴) این تصویر ذهنی اغلب در سنین پایین ایجاد شده و الزاماً مربوط به دوران بزرگسالی و مبتنی برمحاسبه ریز هزینه - فایده نیست؛ شناخت این تفاوت بر محتوا و کارآیی پاسخ‌های موجود به سوال از مهاجرت –چه از سوی دولتها و چه از سوی افراد– تأثیر تعیین‌کننده‌ای دارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع
  1. «150 میلیارد دلار خسارت ایران به دلیل مهاجرت مغزها»، ایرنا (خبرگزاری جمهوری اسلامی)، 17 دی 1392. https://goo.gl/3mZgAj
  2. اسماعیلی، مهدی (1385). «پیرامون مهاجرت نخبگان». نشریة راهبرد توسعه، بهار 1385، شمارة 5: 137 - 182
  3. ارشاد، فرهنگ و حمایت‌خواه جهرمی، مجتبی (۱۳۸6). «بررسی عوامل مؤثر بر تمایل به برون کوچی نخبگان علمی ایران (نظرسنجی از دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران)». نشریة توسعة اجتماعی، ۳: ۷-۳۰
  4. جواهری، فاطمه و سراج‌زاده، سید حسین (۱۳۸۴). «جلای وطن: بررسی عوامل مؤثر بر گرایش دانشجویان به مهاجرت به خارج از کشور». مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم، سال سیزدهم، شماره ۵۰-۵۱: ۵۳-۸۸
  5. «چرا دانشجویان از ایران مهاجرت می­ کنند؟/ جدول و نمودار»، ایسکانیوز (باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران)، ۳ فروردین ۱۳۹۵. https://goo.gl/VFkwj2
  6. چلبی، مسعود و عباسی، رسول (۱۳۸۳). «تحلیـل تطبیقـیِ فـرار مغزهـا در سـطوح خـرد و کـلان». پژوهشنامة علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، دانشکدة ادبیات و علوم انسـانی، شـمارة ۴۱-۴۲: ۱۳-۳۶
  7. «راست و دروغ‌های فرار مغزها»، معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری، 24 دی 1396. https://goo.gl/4HwdUu
  8. صلواتی، بهرام و ملکی، علی (1397). جابجایی بین‌المللی دانشجویان و تحصیل‌کردگان (جهان و ایران). تهران: پژوهشکده سیاست‌گذاری علم، فناوری و صنعت دانشگاه صنعتی شریف
  9. عابدی جعفری، حسن و تسلیمی، محمد سعید و فقیهی، ابوالحسن و شیخ‌زاده، محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی، 5(2): 198-151
  10. فرمانفرمائیان، ابوعلی (۱۳۷۵). «مهاجرت، گسست پیوندها». نشریه گفتگو، ۱۱: ۸۹ -۱۰۴
  11. زلفی گل، محمدعلی (1383). «مهاجرت ژن‌ها». رهیافت، 34: 13-22
  12. کاظمی‌پور، عبدالمحمد (۱۳۹۷). مقدمه بر ترجمه فارسی، «در تنگنای بیم و امید، پژوهشی درباره زندگی مهاجران مسلمان در کانادا» ترجمه بهرنگ صدیقی. تهران: نشر نی
    1. Alhojailan, M. I. (2012). Thematic analysis: A critical review of its process and evaluation. West East Journal of Social Sciences, 1(1), 39-47.
    2. Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
    3. Carling, J. (2013). Steps toward a theory of migration aspirations. Paper presented at Aspirations and Capabilities in Migration Processes, International Migration Institute, Oxford.
    4. De Haas, H. (2011). The determinants of international migration. Conceptualising policy, origin and destination effects. IMI working paper 320. Oxford: IMI.
    5. De Haas, H. (2014). Migration theory. Qua vadis. IMI working paper 100. Oxford: IMI.
    6. Esipova, I., Ray, J. & Pugliese, A. (2017, June 8) Number of Potential Migrants Worldwide Tops 700 Million. Gallup. Retrieved from https://news.gallup.com/poll/211883/number-potential-migrants-worldwide-tops-700-million.aspx
    7. International Migration Report 2017, United Nations, New York, 2017.
    8. Kazemipur, A. (2009). Social Capital and Diversity: Some Lessons from Canada, Bern: Peter Lang AG: International Academic Publisher.
    9. Kazemipur, A. 2014. The Muslim Question in Canada: A Story of Segmented Integration. Vancouver: University of British Columbia Press.
    10. Massey, D. S., Arango, J., Hugo, G., Kouaouci, A., Pellegrino, A., & Taylor, J. E (1993). “Theories of International Migration: A Review and Appraisal”. Population and Development Review, Vol. 19, No. 3 (Sep., 1993), pp. 431-466
    11. Portes, A. and Borocz, J. (1989). Contemporary Immigration: Theoretical Perspectives on Its Determinants and Modes of Incorporation. International Migration Review, Vol. 23, No. 3, pp. 606-630
    12. Timmerman, C., Heyse, P., & Van Mol, C. (2011). Europe seen from the outside. In H. Harbers (Ed.), Strangeness and familiarity: global unity and diversity in human rights and democracy (pp. 146-167). Groningen Forum.
    13. United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2015). Trends in International Migration, 2015. December 2015. No. 2015/4
    14. UN-DESA and the OECD, a joint contribution to the United Nations High-Level Dialogue on Migration and Development (2013). World Migration in Figures 2013. 3-4 October 2013
    15. Van Mol, C., Snel, E., Hemmerechts, K., & Timmerman, C. (2018). Migration aspirations and migration cultures: A case study of Ukrainian migration towards the European Union. Population, space and place, 24(5), e2131.

 

 

  1. «150 میلیارد دلار خسارت ایران به دلیل مهاجرت مغزها»، ایرنا (خبرگزاری جمهوری اسلامی)، 17 دی 1392. https://goo.gl/3mZgAj
  2. اسماعیلی، مهدی (1385). «پیرامون مهاجرت نخبگان». نشریة راهبرد توسعه، بهار 1385، شمارة 5: 137 - 182
  3. ارشاد، فرهنگ و حمایت‌خواه جهرمی، مجتبی (۱۳۸6). «بررسی عوامل مؤثر بر تمایل به برون کوچی نخبگان علمی ایران (نظرسنجی از دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران)». نشریة توسعة اجتماعی، ۳: ۷-۳۰
  4. جواهری، فاطمه و سراج‌زاده، سید حسین (۱۳۸۴). «جلای وطن: بررسی عوامل مؤثر بر گرایش دانشجویان به مهاجرت به خارج از کشور». مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم، سال سیزدهم، شماره ۵۰-۵۱: ۵۳-۸۸
  5. «چرا دانشجویان از ایران مهاجرت می­ کنند؟/ جدول و نمودار»، ایسکانیوز (باشگاه خبرنگاران دانشجویی ایران)، ۳ فروردین ۱۳۹۵. https://goo.gl/VFkwj2
  6. چلبی، مسعود و عباسی، رسول (۱۳۸۳). «تحلیـل تطبیقـیِ فـرار مغزهـا در سـطوح خـرد و کـلان». پژوهشنامة علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، دانشکدة ادبیات و علوم انسـانی، شـمارة ۴۱-۴۲: ۱۳-۳۶
  7. «راست و دروغ‌های فرار مغزها»، معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری، 24 دی 1396. https://goo.gl/4HwdUu
  8. صلواتی، بهرام و ملکی، علی (1397). جابجایی بین‌المللی دانشجویان و تحصیل‌کردگان (جهان و ایران). تهران: پژوهشکده سیاست‌گذاری علم، فناوری و صنعت دانشگاه صنعتی شریف
  9. عابدی جعفری، حسن و تسلیمی، محمد سعید و فقیهی، ابوالحسن و شیخ‌زاده، محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی، 5(2): 198-151
  10. فرمانفرمائیان، ابوعلی (۱۳۷۵). «مهاجرت، گسست پیوندها». نشریه گفتگو، ۱۱: ۸۹ -۱۰۴
  11. زلفی گل، محمدعلی (1383). «مهاجرت ژن‌ها». رهیافت، 34: 13-22
  12. کاظمی‌پور، عبدالمحمد (۱۳۹۷). مقدمه بر ترجمه فارسی، «در تنگنای بیم و امید، پژوهشی درباره زندگی مهاجران مسلمان در کانادا» ترجمه بهرنگ صدیقی. تهران: نشر نی
    1. Alhojailan, M. I. (2012). Thematic analysis: A critical review of its process and evaluation. West East Journal of Social Sciences, 1(1), 39-47.
    2. Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
    3. Carling, J. (2013). Steps toward a theory of migration aspirations. Paper presented at Aspirations and Capabilities in Migration Processes, International Migration Institute, Oxford.
    4. De Haas, H. (2011). The determinants of international migration. Conceptualising policy, origin and destination effects. IMI working paper 320. Oxford: IMI.
    5. De Haas, H. (2014). Migration theory. Qua vadis. IMI working paper 100. Oxford: IMI.
    6. Esipova, I., Ray, J. & Pugliese, A. (2017, June 8) Number of Potential Migrants Worldwide Tops 700 Million. Gallup. Retrieved from https://news.gallup.com/poll/211883/number-potential-migrants-worldwide-tops-700-million.aspx
    7. International Migration Report 2017, United Nations, New York, 2017.
    8. Kazemipur, A. (2009). Social Capital and Diversity: Some Lessons from Canada, Bern: Peter Lang AG: International Academic Publisher.
    9. Kazemipur, A. 2014. The Muslim Question in Canada: A Story of Segmented Integration. Vancouver: University of British Columbia Press.
    10. Massey, D. S., Arango, J., Hugo, G., Kouaouci, A., Pellegrino, A., & Taylor, J. E (1993). “Theories of International Migration: A Review and Appraisal”. Population and Development Review, Vol. 19, No. 3 (Sep., 1993), pp. 431-466
    11. Portes, A. and Borocz, J. (1989). Contemporary Immigration: Theoretical Perspectives on Its Determinants and Modes of Incorporation. International Migration Review, Vol. 23, No. 3, pp. 606-630
    12. Timmerman, C., Heyse, P., & Van Mol, C. (2011). Europe seen from the outside. In H. Harbers (Ed.), Strangeness and familiarity: global unity and diversity in human rights and democracy (pp. 146-167). Groningen Forum.
    13. United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2015). Trends in International Migration, 2015. December 2015. No. 2015/4
    14. UN-DESA and the OECD, a joint contribution to the United Nations High-Level Dialogue on Migration and Development (2013). World Migration in Figures 2013. 3-4 October 2013
    15. Van Mol, C., Snel, E., Hemmerechts, K., & Timmerman, C. (2018). Migration aspirations and migration cultures: A case study of Ukrainian migration towards the European Union. Population, space and place, 24(5), e2131.

 

 

مطالعات فرهنگی و ارتباطات
دوره 15، شماره 57
بهمن 1398
صفحه 51-83
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار