مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

3 استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

4 استاد علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

 



یکی از موضوعات اساسی همبسته با توسعه و نوسازی، تغییرات فرهنگی است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند در چند دهه اخیر باورها، ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان در حال تغییر بوده است. همچنین سمت و سوی این تغییر از سنتی و مذهبی به سمت عرفی و مدرن شدن و شدت آن نیز در میان طبقه تحصیلکرده جامعه بیشتر بوده است. عمده تحقیقات انجام شده تا کنون ناظر به میزان، گستره و عوامل موثر بر این تغییرات بوده‌اند. این پژوهش با رویکرد فردگرایی روش شناختی در پی شناخت فرآیند این تغییرات است و می‌خواهد دریابد تغییرات فرهنگی در یک فرد به چه صورت، چگونه و چرا اتفاق می‌افتند و مکانیزم این تغییر چیست. برای این منظور با استفاده از روش کیفی روایت‌پژوهی به بررسی و تحلیل روایت زندگی ۸ فرد پرداخته شده است. اگرچه شناخت دقیق فرآیند تغییر، مستلزم مطالعه کامل روایت‌ها و تحلیل آن‌هاست؛ اما اجمالا نتایج پژوهش نشان می‌دهند که تفاوت میان پرورش اجتماعی اولیه و ثانویه و ایجاد ناهماهنگی شناختی، تغییر منابع شناختی و دیگری‌های مهم زندگی فرد، منجر به تغییرات فرهنگی او در طول زمان می‌شوند. همچنین الگوهای تغییر در مردان عمدتا متاثر از وقایع کلان سیاسی و اجتماعی و در مورد زنان مبتنی بر تجارب زیسته و احوالات شخصی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The process of Iranian cultural change in recent decades

نویسندگان [English]

  • hassan rezaee bahrabad 1
  • ali akbar majdi 2
  • hossein behravan 3
  • rampour sadr nabavi 4

1 Ferdowsi university of Mashhad

2 Ferdowsi university of Mashhad

3 Ferdowsi university of Mashhad

4 Ferdowsi university of Mashhad

چکیده [English]

modernization is cultural change. Research has shown that Iranians' beliefs, values, and attitudes have changed over the last few decades. The shift from traditional and religious to traditional and modernized and intensified among the educated class of society has also been greater. Most research to date has examined the extent, scope, and factors that influence these changes. This research seeks to understand the process of these changes with the methodological individualistic approach and seeks to understand how, and why, and how the cultural changes occur in an individual, and the mechanism of this change. For this purpose, using the qualitative method of narrative research, the narration of the life of the individual has been analyzed. Although a detailed understanding of the process of change requires a thorough study of their narratives and analysis, the results of the study summarize that the difference between primary and secondary social development and cognitive dissonance, cognitive change, and other important aspects of one's life lead to cultural change over time. be. Likewise, patterns of change in men are largely influenced by major political and social events and by women based on their life experiences and personal circumstances.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cultural Change
  • Process
  • Narrative Research

 

- آزاد ارمکی، تقی (1388)، ارزش‌های فرهنگی-ارزشی و نوع تغییرات اجتماعی، فصلنامه مطالعات اجتماعی، تابستان 1388، 159-178.
- آزاد ارمکی، تقی و غیاثوند، احمد (1382)، فراتحلیل ارزش‌های جهانی، موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
- آزاد ارمکی، تقی و ملکی، امیر (۱۳۸۶)، تحلیل ارزش های سنتی و مدرن در سطوح خرد و کلان، مجله مطالعات جامعه شناختی، شماره ۳۰.
- احسانی، افسانه و نوغانی دخت‌بهمنی، محسن و مظلوم خراسانی، محمد (۱۳۹۴)، تاملی بر ظرفیت‌های روش شناختی روایت‌پژوهی در علوم اجتماعی، سومین کنفرانس ملی جامعه شناسی و علوم اجتماعی، تهران.
- ازکیا، مصطفی (1367)، نظریه‌های توسعه نیافتگی، نامه علوم اجتماعی، شماره 1.
- ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (۱۳۸۷)، جامعه شناسی توسعه، تهران، انتشارات کیهان.
- اینگلهارت، رونالد (1373)، تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، ترجمه مریم وتر، انتشارات کویر.
- اینگلهارت، رونالد و نوریس، پیپا (1387)، مقدس و عرفی، ترجمه مریم وتر، تهران: انتشارات کویر.
- اینگلهارت، رونالد و ولزل، کریستین (2009)، چگونه توسعه به دمکراسی راه می یابد؟، ترجمه کورش عرفانی، به نقل از سایت پژواک ایران، به آدرس www.pezhvakeiran.com، 14/4/2009.
- برگر، پتر و لاکمن، توماس (۱۳۸۷) ساخت اجتماعی واقعیت؛ رساله‌ای در جامعه شناسی شناخت، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
- برگر، پ و برگر، ب و کلنر، هانسفرید (1381)، ذهن بی‌خانمان نوسازی و آگاهی، ترجمه محمد ساوجی، نشر تهران.
- پیران، پرویز (1367)، برنامه‌ریزی توسعه برون زا، اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 25.
- توسلی، غلامعباس و ابوالفضل‌ مرشدی(1386)، بررسی‌ سـطح‌ دیـنداری‌ و گرایش‌های‌ دینی دانشجویان (مطالعه مـوردی دانـشگاه صنعتی امیرکبیر)، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره هفتم، شماره 4.
- جنادله، علی (1386)، بررسی روند تغییرات نگرش­های فرهنگی- سیاسی در ایران، تغییرات فرهنگی در ایران (مجموعه مقالات)، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، گروه پژوهش­های فرهنگی و اجتماعی، پژوهشنامه شماره 7 ، صفحات 15 تا 62
- جواهری، فاطمه (1386)، کندوکاوی در آثار قشربندی جامعه: بررسی تأثیر پایگاه اجتماعی اقتصادی دانشجویان برگرایشها و رفتار آنان، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 53، بهار 1386: 83-116.
- خادمی، سمانه (۱۳۸۷)، بررسی تحول دینداری و شناخت زنان در ایران معاصر، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی. تهران.
- ذکایی، محمد سعید (۱۳۸۷)، روایت، روایت گری وتحلیل های شرح حال نگارانه، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، ویژه نامه پژوهش‌های اجتماعی.
- ربیعی، علی (1389)، شکاف درآمدی دغدغه امنیتی کشورهای در حال گذار مطالعه موردی ایران، مجله راهبرد، شماره 57، 155-180.
- رجب‌زاده، احمد (1379)، دانشگاه، دین، سیاست، تهران: دفتر برنامه‌ریزی اجـتماعی و مـطالعات فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری.
- رفیع پور، فرامرز (1380)، توسعه و تضاد؛ کوششی در جهت تحلیل انقلاب اسلامی و مسائل اجتماعی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
- رنگین کمان، امیر (1386)، تحول فرهنگی ایرانیان: تطبیق انتقادی نظریه اینگلهارت، تغییرات فرهنگی در ایران (مجموعه مقالات)، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، گروه پژوهش­های فرهنگی و اجتماعی، پژوهشنامه شماره 7 ، صفحات 161 تا 196.
- روشه، گی (1381)، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران، نشرنی.
- شریعتی، سارا و ذاکری، علیرضا (۱۳۹۵) موقعیت دین در جامعه ایران، گزارش وضعیت اجتماعی کشور، شورای اجتماعی کشور، تهران.
- عبدی، عباس و گودرزی، محسن (1378)، تحولات فرهنگی در ایران، انتشارات روش.
- عسکری خانقاه، اصغر و آزاد ارمکی، تقی (1380)، وضعیت پیوستاری تغییرات فرهنگی در ایران، مجله مطالعات جامعه شناختی، پاییز و زمستان 1380، شماره 18، 233-254.
- فرجی، مهدی و کاظمی، عباس (۱۳۸۸) بررسی وضعیت دینداری در ایران با تاکید بر پیمایش‌های سه دهه گذشته، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره دوم، شماره ۶.
- فروغی، علی (1386)، بررسی روند تغییرات نگرشی در حوزه دینداری در ایران، تغییرات فرهنگی در ایران (مجموعه مقالات)، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک، گروه پژوهش­های فرهنگی و اجتماعی، پژوهشنامه شماره 7 ، صفحات 129 تا 160.
- فستینگر، ل. و ارونسون، ا. (۱۳۷۷) پیدایش و کاهش ناهماهنگی در بافت های اجتماعی در: روان شناسی اجتماعی، متون اساسی انگلیسی و امریکایی، ترجمه پرویز سرندی، دانشگاه تبریز.
- کراسول، جان (۱۳۹۱) پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت پژوهی، پدیدارشناسی، نظریه داده‌بنیاد، قوم نگاری، مطالعه موردی)، ترجمه حسن دانایی‌فرد و حسین کاظمی، تهران، نشر صفار.
- گیدنز، آنتونی(1378) مقدمه ای بر تحلیل نهادین مدرنیته درمدرنیسم، ترجمه و تدوین حسین نوذری، تهران: نشر نی.
- گیدنز، آنتونی(1387) تجدد و تشخص، ترجمه ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
- گیدنز، آنتونی (1382) پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، نشر مرکز.
- میرسندسی، سید محمد (۱۳۸۳)، مطالعه میزان و انواع دینداری دانشجویان، پایان نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
- مرشدی، ابوالفضل (1389) زیست جهان دانشجویان : به سوی چندگانگی مطالعه موردی : دانشگاه صنعتی امیرکبیر، مجله تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی، شماره 59.
- نایبی هوشنگ و تقی آزاد ارمـکی (1385)، سکولاریسم و رابطه آن با تحصیلات عالی (مطالعه موردی جامعه شهری تهران)، مجله جامعه‌شناسی ایران،دوره هفتم،شماره 3.
- وثوقی، منصور و اکبری، حسین (1389)، روندها و عوامل مؤثر بر تغییر ارزش ها یک مطالعه تطبیقی، مجله تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی، شماره 59.
- وریج کاظمی، عباس و فرجی، مهدی (۱۳۸۲)، عرفی شدن و زندگی روزمره، نامه علوم اجتماعی، شماره ۲۲.
- هانتینگتون، ساموئل (1370)، سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، نشر علمی.
 
- Agar, M. (1980) Stories, background knowledge and themes: problems in the analysis of life history narratives, American Ethnologist, vol. 7(2).
- Berman, M. (1983)  All That Is Solid Melts into Air: The Experience of Modernity. united nations of america: simon &schuster publication.
- Bogdan, R. (ed) (1974) Being different: the autobiography of Jane Fry, New York: John Willey and Sons.
- Braun .V & Clarke .V (2006) Using thematic analysis in psychology.Qualitative Research in Psychology .
- Bruner, J. (1990) Acts of meaning. Cambridge, MA: Harvard University Press.
- Burke, K. (1969). A grammer of motives. Berkeley:University of California Press.
- Fireston ,Sarah Elizabeth, (2003) Value Change: Conscious Cognitive Dissonance Or
Automated Process?. University of the Southern California .
- Griffin, Larry ( 1991)  Taking History Seriously: Historical Logics and Sociological Explanation. Paper presented at the meeting of the American Sociological Association, August.
- Gunnell Martin(2007) Global Cultural Values Change And The Relationship With Telecommunications Change: A Longitudinal Analysis, Capella University.
- Johson,Monical‌ K. (1999) Change‌ In Job Values: The Socializing Influence Of Experiences In Adulthood. University Of Minnesota.
- Inglehart Ronald and paul R.Abramson (1994) Economic Security and Value Change,The American Political Science Review,Vol.88,No.2.pp.336-354.
- Inglehart, R.(1997) Modernization and Post modernization: Cultural Economic and Political Change in 43 Societies: Princeton University Press.
- Inglehart‌ Ronald and Wayne E.Baker (2000) Modernization, Cultural Change, And The Persistence Of Traditional Values, American Sociological Review,Vol.65
- Inglehart Ronald and Christian Welzel (2005) Exploring the‌ Unknown: Predicting the Responses of Publics not yet Surveyed. International Review of Sociology^*/Revue International de Sociologie Vol.15,No.1.
- Inglehart Ronald, Christian Welzel (2007(2005))  Modernization, Cultural Change, and Democracy. The Human Development Sequence, Cambridge University Press.
- Kaufman, S. (1994) In-depth interviewing, in J. F.Gubrium and A. Sankar (eds) Qualitative methods in ageing research, London: Sage.
-Labov, W. and Waletsky, J. (1967) Narrative analysis: Oral versions of personal experience. In J. Helms (ed.), Essays in the Verbal and Visual Arts. Seattle, WA: University of Washington Press.
- Rokeach, M. (1968)  A Theory of Organization and Change within Value-Attitude Systems. Journal of Social Issues, 24, 13-33.
- Rokeach, M. (1973)  The Nature of Human Value. New York: Free Press.
- Rosenthal, G. and Fischer-Rosenthal, W. (2004). The analysis of narrative biographical interview, in U. Flick, etal. (eds) A companion to qualitative research, London: Sage.
- Stryker, Robin (1996)  Beyond versus theory: Strategic Narrative and Sociological Explanation, Sociological Methods Research, DOL: 10.