مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نویسندگان

1 روزنامه نگار، مدرس روزنامه نگاری

2 عضو هیات علمی دانشکده روزنامه نگاری دانشگاه ملی تاجیکستان

چکیده

 



نقش و نفوذ انتشار روزنامه ها در شرق توانسته است در نوع محتوا و اندیشه های حاکم بر روزنامه نویسی در ایران تاثیرات قابل ملاحظه ای بگذارد. این پژوهش میزان نقش و تاثیر گذاری روزنامه نگاری فارسی در شرق با تاکید بر روزنامه نگاری هند را بر روزنامه های ایران مورد بررسی قرار می دهد. در این پژوهش با استفاده از بررسی در محتوای متن به روش عرفی در روزنامه حبل المتین کلکته و مقایسه آن با نشریات وقایع اتفاقیه و صور اسرافیل به بررسی تشابهات محتوایی این نشریات پرداخته است. نتیجه این بررسی در دو قالب از نظرمحتوا ،نوع نگرش و سبک مطالب آنها ودیگری از نظر شکل ظاهر و چینش مطالب تحلیل می شود.
از نظرمحتوا؛ اهمیت دادن به واقعه نگاری و خبری بودن مطالب روزنامه ها شبیه به یکدیگر است به گونه ای که در متون آنها تنها سرمقاله ها پویا و جذاب بودند. افق‌ دید روزنامه های تحت مطالعه محدود، فاقد حس‌ تحقیق‌ و از روندها غافل بودند.گرایش به نوشتار انتقادی در نشریه صوراسرافیل از لحن سرمقاله های انتقادی و تند حبل المتین نشات گرفته بود. از نظرشکل ظاهر مشابهت هایی نظیر استفاده از خط نستعلیق، سرلوحه ها و صفحه آرایی مشابه در روزنامه ها با چینش ستون ها و تقسیم بندی مطالب دیده شد. هر چند اغلب پژوهشگران ایرانی معتقد به تقلیدی بودن روزنامه نگاری ایران از غرب هستند، اما این پژوهش نشان دادکه لحن نوشتاری وحتی شکل ظاهر روزنامه های ایران نه تنها نشانی از غرب ندارد بلکه برگرفته از روزنامه نگاری شرق است.

کلیدواژه‌ها

 
آدمیت، فریدون (1355) « امیرکبیر و ایران»، تهران:  انتشارت خوارزمی. چاپ پنجم
آدمیت، فریدون (1388)«  فکر دموکراسی اجتماعی در نهضت مشروطیت» ، تهران: نشر گستره، چاپ دوم
براون، ادوارد (1337)«  تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دوره مشروطیت»، ترجمه محمد عباسی، تهران: انتشارات معرفت. 
بشیری،  احمد (1362)«  کتاب آبی: گزارش های محرمانه وزارت امور خارجه انگلیس در باره انقلاب مشروطه ایران»، (جلد اول 17 دسامبر 1906 – 28 نوامبر 1908)، تهران: نشر نو.
پارتاساراتی، رانگاسوامی (1388) « روزنامه‌نگاری در هندوستان»، ترجمة داوود حیدری، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‎ها.
پروین، ناصرالدین (1377) « تاریخ روزنامه نگاری ایرانیان و دیگر پارسی نویسان» ، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
توکلی طرقی، عبدالحسین(1383)، «سیر مطبوعات فارسی در هند»،کیهان فرهنگی، شماره 220 ص 63 - 58
خانیکی ، هادی(1390) « مطبوعات ایران از دوره قاجار تا انقلاب اسلامی به روایت هادی خانیکی»،گفتگو با ماهنامه  نسیم بیداری،شماره 15   
رسولیان، قهار (2011) « تاریخ مطبوعات فارسی تاجیکی» ، جلد اول، تاجیکستان ،دوشنبه: انتشارات عرفان.(به زبان سرلیگ(
رضوانی، محمد اسماعیل (1372) «  تاریخ معاصر ایران »، (کتاب اول)، تهران: موسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی، چاپ دوم.
 سروی زرگر، محمد(1386) « نظریه برجسته‌سازی» ، سایت روزنامه همشهری.
شاکری، مجتبی. (1384). « رسانه‏های جمعی و انتخابات ریاست جمهوری. قم: مرکز پژوهش‏های اسلامی صداوسیما.
شکرخواه، یونس (1374) «خبر» تهران: انتشارات مرکز مطالعات و پژوهش‏های رسانه‌ها. چاپ اول،
ططری، علی و افسانه روشن(1388) « نامه ای نو یافته از موید الاسلام ، مدیر حبل المتین کلکته» ، پیام بهارستان، شماره 5
  قایم مقامی، جهانگیر (1337) « قائم مقام ، ابوالقاسم ، منشات قایم مقام»، تهران: انتشارات ابن سینا، چاپ اول.
 قاسمی ، سید فرید (1380)« سرگذشت مطبوعات ایران»، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها. جلد دوم.
لازارسفلد، پل و برنارد برلسون. (1382)« چگونه مردم در انتخابات ریاست جمهوری تصمیم‌ می‌گیرند». ترجمه: محمدرضا رستمی. تهران: همشهری. چاپ اول.
 محیط طباطبایی، محمد (1375)« تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران»، تهران: موسسه انتشارت بعثت، چاپ دوم.
  ناصری، یوسف (1388) « روزنامه حبل المتین به روایت محمد گلبن»، مجله یاد، شماره 91-92. ص95-61
 نور علی اف. عبدالواسط(2001) « تاریخ ژورنالیست کشورهای خارجی»، ، تاجیکستان ،دوشنبه: انتشارات سروش.
 یوسف دهی، هومن (1373) « نقش روزنامه ها در رشد و گسترش فرهنگ عمومی»،، مجله فرهنگ عمومی، شماره 5. ص33-30
Ahan,A.A.(2008),« Historical study of Persian journalism in  india.Dihli»: Educational Publishing House
Aslam Sidiqi “Presian Press In India” indo-iranica, Vol 2 1947,No2
 Cohen,B.(1963),« The Press and Foreign policy» Princeton,NJ: Princeton university Press: ISBN.
Lippman .w.(1922). «Public opinion .Newyork. Macmilan»
Tahir, S. N. and  Baloch, M. A. (2009) War of Independence 1857 and the Role of Urdu and Persian Newspapers. Pakistani Journal of History and Culture National Institute of History and Culture, QAU, PP:25-42