مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نویسندگان

1 گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

2 کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی، دانشگاه کاشان

چکیده

 



این پژوهش به بررسی تأثیر اینترنت بر سرمایه‌ی فرهنگی و شکل‌گیری سرمایه‌ی فرهنگی آنلاین در فضای مجازی می‌پردازد. در این مطالعه از نظریه‌های مانوئل کاستلز و هوارد رینگلد در حوزه‌ی مطالعات اینترنت و فضای مجازی و نیز نظریه‌ی سرمایه‌ی فرهنگی پی‌یر بوردیو، به عنوان چهارچوب‌های نظری پژوهش، بهره گرفته شده است. روش این پژوهش از نوع پیمایش اجتماعی و جامعه‌ی آماری مورد بررسی آن دانشجویان دانشگاه‌های دولتی و علوم پزشکی کاشان در سال تحصیلی 93-1392 بوده است که از میان آن‌ها تعداد 380 نفر با استفاده از فرمول کوکران به عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. نتایج نشان می‌دهند که بین ابعاد گوناگون بهره‌گیری از اینترنت، یعنی «مدت و میزان استفاده از اینترنت»، «مهارت در بهره‌گیری از اینترنت»، «استفاده از سایت‌های علمی اینترنت»، «استفاده از سایت‌های هنری اینترنت»، «خرید اینترنتی کالاهای فرهنگی» و «استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی» با «سرمایه‌ی فرهنگی» رابطه‌ی معنادار و مستقیم وجود دارد. همچنین، نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی و تحلیل مسیر، تأثیر مستقیم متغیرهای «مهارت در بهره‌گیری از اینترنت»، «استفاده از سایت‌های علمی اینترنت»، «خرید اینترنتی کالاهای فرهنگی» و «استفاده از سایت‌های هنری اینترنت» بر «سرمایه‌ی فرهنگی» را نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

ادریسی، افسانه؛ احسان رحمانی خلیلی و سیده نرگس حسینی امین (1391)، سرمایه‌ی فرهنگی خانواده و ذائقه‌ی فراغتی دانشجویان با رویکرد نظری بوردیو (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه تهران)، فصلنامه‌ی جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، شماره‌ی 5: 50-27.
اسمیت، فیلیپ (1387)، درآمدی بر نظریه‌ی فرهنگی، ترجمه‌ی حسن پویان، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
بل، دیوید (1389)، درآمدی بر فرهنگ‌های سایبر، ترجمه‌ی مسعود کوثری و حسین حسنی، تهران، انتشارات جامعه‌شناسان.
بوردیو، پی‌یر (1384)، شکل‌های سرمایه، در: سرمایه‌ی اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه، تألیف کیان تاجبخش، ترجمه‌ی افشین خاکباز و حسن پویان، تهران، انتشارات شیرازه.
بون‌ویتز، پاتریس (1391)، درس‌هایی از جامعه‌شناسی پی‌یر بوردیو، ترجمه‌ی جهانگیر جهانگیری و حسن پورسفیر، تهران، انتشارات آگه.
ترلو، کریسپین؛ آلیس تومیک و لورد لنگل (1390)، ارتباطات کامپیوتر - واسط، تعاملات اجتماعی و اینترنت، ترجمه‌ی سروناز تربتی، تهران، انتشارات جامعه‌شناسان.
جنکینز، ریچارد (1385)، پی­یر بوردیو، ترجمه‌ی لیلا جوافشانی و حسن چاوشیان، تهران، نشرنی. 
خادمیان، طلیعه (1390)، سبک زندگی و مصرف فرهنگی، تهران، انتشارات جهان کتاب.
دواس، دی. ای (1387)، پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه‌ی هوشنگ نایبی، تهران، نشر نی.
ذکایی، محمدسعید و فاخره خطیبی (1385)، رابطه‌ی حضور در فضای مجازی و هویت مدرن (پژوهشی در بین کاربران اینترنتی جوان ایرانی)،فصلنامه‌ی علوم اجتماعی، شماره‌ی 33: 127.
رضایی، علی اکبر و مریم بختیاری (1391)، اندازه‌گیری سرمایه‌ی فرهنگی و مقایسه‌ی آن میان دانشجویان دانشکده‌ی مدیریت دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، فصلنامه‌ی مدیریت فرهنگی، شماره‌ی 16: 32-19.
روح‌الامینی، محمود (1388)، زمینه‌ی فرهنگ­شناسی، تهران، انتشارات عطار.
سرمد، زهره؛ عباس بازرگان و الهه حجازی (1387)، روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، تهران، انتشارات آگاه.
شامپاین، پاتریک (1391)، پیر بوردیو، ترجمه‌ی ناهید مؤید حکمت، تهران، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
شویره، کریستین و اولیویه فونتن (1385)، واژگان بوردیو، ترجمه‌ی مرتضی کتبی، تهران، نشر نی.
غفاری، غلام‌رضا (1387)، سازه‌ی سرمایه‌ی فرهنگی و منابع مولد آن، مجله‌ی رشد آموزش علوم اجتماعی، شماره‌ی 41: 14.
فاضلی، محمد (1384)، جامعه‌شناسی مصرف موسیقی، فصلنامه‌ی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره‌ی 4: 36.
فکوهی، ناصر (1386)، تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی، تهران، نشر نی.
مارشال، گوردون (1388)، فرهنگ جامعه‌شناسی، ترجمه‌ی حمیرا مشیرزاده، تهران، انتشارات میزان.
محسنی، منوچهر (1386)، جامعه‌شناسی جامعه‌ی اطلاعاتی، تهران، نشر دیدار.
محمدی، جمال؛ ابوعلی ودادهیر و فردین محمدی (1391)، مناسبات سرمایه‌ی فرهنگی و سبک زندگی: پیمایشی در میان شهروندان طبقه‌ی متوسط شهر سنندج کردستان، فصلنامه‌ی جامعه‌شناسی ایران، دوره‌ی 13، شماره‌ی 4: 2-1.
میلر، دلبرت چارلز (1380)، راهنمای سنجش و تحقیقات اجتماعی، ترجمه‌ی هوشنگ نایبی، تهران، نشر نی.
میلنر، آندرو و جف براویت (1385)، درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر، ترجمه‌ی جمال محمدی، تهران، انتشارات ققنوس.
واکوانت، لوئیک (1381)، پیر بوردیو، در: متفکران بزرگ جامعه‌شناسی، تألیف راب استونز، ترجمه‌ی مهرداد میردامادی، تهران، نشر مرکز.
 
Castells, M, (2001). Internet Galaxy: Reflections on the Internet, Business, and Society. Oxford, Oxford University Press.
Emmision, M & J Frow, (1998). “Information technology as Cultural Capital”. Australian Universities’ Review, 41(1): 41-45.
Internet World Stats, (2014): http://www.internetworldstats.com/stats5.htm.
Lamont, M & A Lareau, (1988). “Cultural Capital: Allusions, Gaps and Glissandos in Recent Theoretical Developments”. Sociological Theory, 6(2): 155.
Paino, M & L A. Renzulli, (2012). “Digital Dimension of Cultural Capital: The (In)Visible Advantages for Students Who Exhibit Computer Skills”. Sociology of Education, 86(2): 124-138.
Reingold, H. (1993). Virtual Community: Homesteading on the Electronic Frontier, Reading, MA: Addison Wesley.
Smith-Mitchell, E & C Dubelaar, (2006). “The Internet: Leveler or Divider? A Cultural Capital Perspective”. Paper Presented at the 2006 American Marketing Association (AMA) Winter Educators' Conference, St. Petersburg, Florida, The United States.
Tondeur, J, I Sinnaeve, M van Houtte & J van Braak, (2010). “ICT as Cultural Capital: The Relationship between Socioeconomic Status and the Computer-use Profile of Young People”. New Media & Society, 13(1): 151-168.