مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه ارتباطات داتشگاه تهران

2 دانشگاه صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد ارتباطات دانشگاه سوره

چکیده

 



حرکت جوامع به سمت فردگرایی و آشنایی هرچه بیشتر افراد با سبک‎های متنوع زندگی به‎واسطه رسانه‎ها و شبکه‎های اجتماعی مجازی، سبک‎زندگی را به موضوعی مهم در عرصه حیات فردی و اجتماعی بدل کرده است. این مقاله با تکیه بر ادبیات مفهومی موجود در حوزه سبک‎زندگی، با بهره‎گیری از شیوه مردم‎نگاری مجازی، مشاهده مشارکتی و روش تحلیل مضمون صفحات اینستاگرامی 53 نفر از کاربران زن فعال در شبکه اجتماعی اینستاگرام را که مولفه‎های سبک‎زندگی در پست‎ها و تصاویر به اشتراک گذاشته شده ایشان به چشم می‎خورد، از منظر بازنمود سبک ‎زندگی در طول مدت تقریبی شش ماه مطالعه کرده است. پژوهش حاضر نشان داد که زنان با نمایش تجارب روزمره و نقش‎های گوناگون خود هم‎چون نقش‎های خانوادگی، شغلی، تحصیلی و... در فضای عمومی اینستاگرام به دنبال بازتعریف زندگی زن ایرانی و معنا و ارزش بخشیدن به اموری هستند که از نگاه عموم غایب مانده یا کم‎اهمیت جلوه می‎کند. به تعبیر آن‎ها این زنان هستند که به نقش‎هایی که بر عهده دارند ارزش و اعتبار می‌بخشند. زنان با شرایط اجتماعی مختلف، علایق گوناگونی را از طریق صفحات کاربری خود در شبکه‌های اجتماعی دنبال کرده یا به نمایش می‎گذارند و از طریق بازنمود اشیاء و موقعیت‌های مختلف بر تمایز خود با دیگران تاکید می‎ورزند.

کلیدواژه‌ها

 
-         آتشین‎صدف، عبدالرضا (1393). مفهوم‌شناسی، پیشینه و مولفه‌های سبک‎زندگی دینی. مجله پایش سبک‎زندگی، رصدنامه تحلیلی علمی و اطلاع رسانی سبک‎زندگی.
-         آزاد ارمکی، تقی و شالچی، وحید (1384). دو جهان ایرانی: مسجد و کافی شاپ. فصلنامه فرهنگی و ارتباطات، شماره 4.
-         بهنوئی‎گدنه، عباس (1391)، جوانان، سبک‎زندگی و هویت اجتماعی. فصلنامه مطالعات سبک‎زندگی، سال اول.
-         بودریار، ژان (1389). جامعه مصرفی. برگردان پیروز ایزدی، تهران: نشر ثالث.
-         بودریار، ژان (1393). نظام اشیا. برگردان پیروز ایزدی، تهران: نشر ثالث.
-         بوردیو. پی‌یر (1999)، ترجمه حسن چاووشیان (1390) تمایز: نقد اجتماعی قضاوت‌های ذوقی، تهران: ثالث.
-         بی‎بک آبادی، غزال (1391). بررسی مولفه‎های سبک‎زندگی و الگوهای رفتار در فیلم‎های سینمایی پرفروش سه دهه سینمای ایران. فصلنامه مطالعات سبک‎زندگی، سال اول، شماره 2.
-         چاوشیان، حسن (1381). سبک‎زندگی و هویت اجتماعی: مصرف و انتخاب‎های ذوقی به عنوان تمایز و تشابه اجتماعی در دوره مدرنیته اخیر. پایان‎نامه دکتری، دانشکده علوم‎اجتماعی دانشگاه تهران.
-         حسنی، حسین (1395)، تحلیل پدیدارشناختی تجربه‎های زیسته کاربران شبکه‎های اجتماعی موبایلی با تمرکز بر اینستاگرام. پروژه دکتری، دانشکده علوم‎اجتماعی دانشگاه تهران.
-         ذکایی، محمدسعید (1386)، جامعه‎شناسی جوانان. تهران: آگه.
-         ذکایی، محمدسعید و خطیبی، فائزه (1385). اینترنت و تغییرات هویتی: پژوهشی در میان کاربران جوان حرفه‎ای. فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال دوم، شماره 7.
-         سامانی، سمانه و فراهانی، اعظم (1395). هویت آنلاین و اینستاگرام (مطالعه چگونگی نمایش هویت جوانان در اینستاگرام). فصلنامه رسانه، شماره 2.
-         سلیمانیان، علی‎اصغر (1392). روند بازنمایی سبک‎زندگی در سریال‌های خانوادگی-اجتماعی پربیننده سیمای ج.ا.ا. پایان‎نامه کارشناسی‎ارشد، دانشگاه صدا و سیما.
-        صبورنژاد، زهره (1395). هویت دخترانه و تلفن همراه هوشمند: کاربردهای تلفن همراه هوشمند در برساخت روایی هویت. پایان‎نامه کارشناسی‎ارشد، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
-         عینی‎فر، مینا (1395). مطالعه شیوه‌های خودابرازی زنان با عکس‌ در شبکه‌های اجتماعی (مطالعه موردی اینستاگرام). پایان‎نامه کارشناسی‎ارشد، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
-         فاضلی، محمد‌ (1382). مصرف و سبک‎زندگی. قم: نشر صبح صادق.
-         فرشباف‎شاکر، ساحل (1389). بازنمایی زیست‌جهان زنان در فضای وبلاگی ایران. پایان‌نامه کارشناسی‎ارشد، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
-         فیضی، مجتبی (1392). سبک‎زندگی: پیشینه، واژه و مفهوم‎شناسی. نشریه آموزشی و اطلاع‌رسانی معارف.
-         گشنیزجانی، گلنار (1395). تیپولوژی بدن رسانه‎ای و تحلیل کردارهای بدنی کاربران شبکه اجتماعی اینستاگرام. پایان‌نامه کارشناسی‎ارشد، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
-         گیویان، عبدالله و جعفری، مجتبی و خیرخواه، ملیحه (1392). نظر مخاطبان جوان تهرانی در مورد تمایل به پذیرش سبک‎های زندگی به نمایش درآمده در سریال‎های فارسی زبان ماهواره‎ای و علل جذابیت آنها. فصلنامه مطالعات سبک‎زندگی، سال دوم، شماره 4.
-         لیندلف، تامس و تیلور، برایان (1388). روش‎های تحقیق کیفی در علوم ارتباطات. ترجمه عبدالله گیویان، تهران: همشهری.
-         مهدوی‎کنی، محمدسعید (1387). دین و سبک‎زندگی. تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، چاپ دوم.
-         مهدی‎زاده، سیدمحمد (1387). رسانه و بازنمایی. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‎ها.
-         ولی‎زاده، محمد جواد (1391). ضرورت ارائه تعریف بومی از سبک‎زندگی. پایگاه تحلیلی تبیینی برهان.