مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی

2 همکار پژوهش/ پژوهشکده محیط زیست و توسعه پایدار

3 پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

خبرگزاری‌ها یکی از منابع دریافت اطلاعات و اخبار سلامت در کشور ما به شمار می‌روند. با این حال مطالعه‌ای که موضوع ارتباطات سلامت را در این رسانه بررسی کرده باشد، کمتر دیده شده است. «ارتباطات سلامت» هنر و تکنیک اطلاع‌رسانی، تأثیر و ترغیب افراد، نهادها و مخاطبان عمومی در مورد موضوعات مهم سلامت‌محور است. این مقاله با هدف شناخت رویکرد سه خبرگزاری ایسنا، مهر و تسنیم در پرداختن به موضوع «ارتقای سلامت» و «شناخت قالب پیام‌های سلامت» در پوشش موضوعات سلامت ‌محور تدوین شده است. برای مطالعه از نظریه‌های برجسته‌سازی، چارچوب‌بندی و الگوی ارتقای سلامت تانهیل که محدودههای ارتقای سلامت را به تصویر می‌کشد با روش تحلیل محتوای مقوله‌ای استفاده شد و 507 مطلب سلامت‌محور خبرگزاری‌های مورد بررسی طی بازه زمانی اردیبهشت 1393 تا شهریور1394 بررسی شد. یافته‌ها نشان داد از میان موضوعات مختلف سلامت، خبرگزاری‌ها موضوع «منافع مرتبط با سلامت مثل تغذیه مناسب، ورزش و واکسیانسیون و ..» را با 9/18 درصد مورد توجه قرار داده‌اند. حفاظت از سلامت در رخبرگزاری‌ها در قالب سه موضوع «سیاست‌های حامی سلامت»، «کنترل‌های قانونی و حقوقی» و «سیاست‌های بازدارنده یا محدودکننده اقدام ناسالم» بررسی شدند که حمایت خبرگزاری‌ها از سلامت با 6/70 درصد در قالب «سیاست‌های حامی سلامت» مشاهده شد و کمتر دو موضوع دیگر را مورد توجه قرار داده‌اند. خبرگزاری‌ها بر پیشگیری اولیه تأکید کرده‌‌اند که با 83 درصد خود را نشان داده و در صورت‌بندی پیام‌های سلامت بیشتر از جاذبه‌های مثبت پیام استفاده کرده‌اند که با فراوانی 4/32 درصد دیده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

-      احدزاده اشرف، (1394). ارتباطات سلامت و رسانه‌های اجتماعی، http://www.salamatnameh.com/
-         امیر تیموری حسن. طراحی پیام های آموزشی. تهران: نشر سمت، چاپ اول، 1390
-         تقدیسی، محمدحسین، نجاتیان، احمد، منصوریان، مرتضی، رضوی‌زاده سیدنورالدین و حسینی، فاطمه، (1390). تحلیل محتوای مطالب بهداشتی روزنامه های کثیرالانتشار ایران با تأکید بر ارتقای سلامت و آموزش بهداشت در سال 1386. مجله تحقیقات نظام سلامت، سال هفتم، شماره ششم.
-         چینه‌کش عهدیه، (1391). بررسی کیفیت مطالب چاپ شده مرتبط با سلامت در 3 روزنامه کثیر الانتشار کشور،‌ پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور.
-         خانیکی هادی و عاطفی منش روشنک، 1393. ارتباطات سلامت؛ زمینه‌ها و دورنما، http://www.khaniki.com/?p=252
-         ده درصد اخبار رسانه ها به حوزه سلامت می پردازد
-         راثی تهرانی حبیب، (1389). سنجش نگرش مخاطبان تلویزیون نسبت به تأثیر پیام های سلامت )نقش تلویزیون در ترویج سلامت شهروندان 51 سال به بالای تهرانی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
-         رخشانی فاطمه، شمس محسن و پریانی عباس، (1389). آموزش و ارتقای سلامت، تاریخچه، وظایف و شاخص‌ها، معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
-         رفیعی‌فر شهرام، (1383). از آموزش سلامت تا سلامت، اداره ارتباطات و آموزش سلامت معاونت سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
-         شهبازی مسعود، (1391). تحلیل محتوای نحوه انعکاس اخبار مربوط به بیماری‌های قلبی و عروقی در سال 1390 در مطبوعات ایران (ایران، جام‌جم(، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
-         شهتا آدام و اشترونبرگ جاسپر،(1394). نظریه چارچوب بندی، ترجمه بیچرانلو، www.sooremag.ir
-         صالحی عمران، ابراهیم عابدینی بلترک، میمنت، (1390). مدیریت اطلاعات سلامت، دوره هشتم، شماره چهارم، 601-608.
-         عاطفی‌منش روشنک، (1389). بررسی دیدگاه دانشجویان آموزش بهداشت نسبت به ارتباطات سلامت و تلویزیون، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
-         علی‌محمدی، شهناز، (1393). «رسانه های سلامت محور و ارتقای سلامت جامعه»، www.behdasht.gov.ir/uploads/alimohamadi_185573.pdf
-         قنبری علی‌حیدر، (1390).  نحوه انعکاس بیماریهای صعبالعلاج در مطبوعات سراسری سال 1389،  پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
-         نابی، رابین ال و اولیور ماری بث، (1393). فرایندها و تأثیرات رسانه‌ها، ترجمه سید محمد، مهدیزاده، تهران، مرکز تحقیقات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
-          Cohen, Elisia L., Caburnay, Charlene A., Luke, Douglas A., Rodgers, Shelly, Cameron, Glen T. and Kreuter, Matthew W.(2008).Cancer Coverage in General-Audience and Black Newspapers', Health Communication,23:5,427 - 435.
-          Edgar Timothy and Volkman Julie E., (2012). Using Communication Theory for HealthPromotion: Practical Guidance on Message Design and Strategy, Health Promotion Practice, 13, 5, 587–590.
-          Entwistle Vikki and Hancock beaulieu, micheline, (1992). Health and medical coverage in the Uk national press, Published Understanding Science, 1, 367-382.
-          Grossberg,, L. Wartella, E., & Whitney, C., & Macgregor, W. (1998). Media making:Mass media in a popular culture second edition. Thousand Oaks, CA: Sage.
-          Gupta Achala and Sinha A. K., (2010).Health Coverage in Mass Media: A Content Analysis, J Communication, 1(1): 19-25.
-          Husemann Sabine and Fischer Florian, (2015). Content analysis of press coverage during the H1N1 influenza pandemic in Germany 2009–2010, BMC Public Health.
-          Kalbfleisch Pamela J., (2009). Effective Health Communication in Native Populations in North America, Journal of Language and Social Psychology, 28(2), 158-173.
-          Kreps Gary L., (2006). Communication and Racial Inequities in Health Care, American Behavioral Scientist Volume 49 Number 6.
-          Slater Michael D. (2006) Specification and Misspecification of Theoretical Foundations and Logic Models for Health Communication Campaigns, Health Communication, 20:2, 149-157.
-          Sparks, L. (2010). Health communication and caregiving research, policy, and practice. In S. S. Travis & R. Talley (Eds.) Multi-disciplinary Coordinated Caregiving: Professional Contributions. Springer.
-          Wei Peng and Tang Lu, (2010). Health Content in Chinese Newspapers, Journal of Health Communication, 15:695–711.