مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نویسندگان

1 مشاور

2 گروه ارتباطات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران(مسوول مکاتبات)

3 نویسنده مسئول:استاد سنجش و اندازه گیری، دانشگاه علامه طباطبایی تهران- ایران

4 مدیر گروه مدیریت رسانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

چکیده

تغییرات آب و هوایی، بحران‌های طبیعی و تأثیرات جوامع صنعتی بر طبیعت، «توسعۀ پایدار»[1] و «محیط زیست» را به مسئله‌ای جهانی تبدیل کرده و بهره‌گیری از رسانه‌ها و تدوین مدل مطلوب «روزنامه‌نگاری محیط زیست»[2] برای مطبوعات در صدر پیگیری‌های کارشناسان «محیط زیست» و «ارتباطات اجتماعی» قرار گرفته است. در ایران نیز ظهور مسائل زیست‌محیطی از جمله خشک‌شدن تالاب‌ها، پدیده ریزگرد و... لزوم افزایش توان حرفه‌ای رسانه‌ها و توجه به روزنامه‌نگاری محیط زیست را دوچندان کرده است. این پژوهش با هدف تبیین مؤلفه‌های روزنامه‌نگاری محیط زیست و ارائه مدل مطلوب برای مطبوعات و مبتنی بر نظریه‌ای با عنوان «پزشک رسانه‌ای»[3] ویبکه روگنر[4] و نظریه برجسته‌سازی انجام شده است. با روش تحقیق «دلفی سیاسی» و استفاده از نمونه‌گیری گلوله برفی با 17 متخصص حوزۀ روزنامه‌نگاری و محیط زیست مصاحبه‌های عمقی صورت گرفته است. بنابر یافته‌های این پژوهش، «روزنامه‌نگاری محیط زیست» در ایران بر چهار مؤلفه اصلی و بومی «داشتن معیارهای تخصصی روزنامه‌نگاری محیط زیست»، «داشتن معیارهای حرفه‌ای روزنامه‌نگاری عمومی»، «داشتن دانش محیط زیست در یکی از گرایش‌های محیط زیست» و «شناخت فعالیت‌های سازمان‌های بین‌المللی و تفاهم‌نامه‌های زیست‌محیطی» مبتنی است. لذا، برای دستیابی به توسعۀ پایدار، راه‌اندازی رشته روزنامه‌نگاری محیط زیست در دانشگاه‌ها و استفاده از مؤلفه‌های ذکر شده، برگزاری کارگاه‌های خبرنویسی تخصصی و ارتقای سواد زیست‌محیطی شهروندان از طریق آموزش غیرمستقیم در رسانه‌ها می‌‌تواند راهگشا باشد.



[1]- Sustainable Development


[2]- Environmental Journalism


[3]- Media Doctor


[4]- Wiekbe Rögener

کلیدواژه‌ها

احمدی مزرعه خطیری، مرتضی (۱۳۹۲)، «نحوه پوشش مطالب مربوط به آلودگی هوای کلان شهرهای ایران در مطبوعات: تحلیل محتوای پنج روزنامه ایران، کیهان، همشهری، مردم سالاری و آرمان روابط عمومی»، پایان‌نامه کار‌شناسی ارشدعلوم ارتباطات اجتماعی، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکدۀ علوم اجتماعی و ارتباطات.
بدیعی، نعیم و حسین قندی (1383)، «روزنامه‌نگاری نوین»، تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
پورجعفر، محمدرضا، خدائی، زهرا و‌پور خیری، علی (۱۳۹۰)، «رهیافتی تحلیلی در شناخت مؤلفه‌ها، شاخص‌ها، و بارزه‌های توسعۀ پایدار شهری»، مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال سوم، تابستان، شماره ۳.
تودارو، مایکل؛ (۱۳۶۹)، ترجمه غلامعلى فرجادى، «توسعه اقتصادى در جهان سوم»، تهران، سازمان برنامه و بودجه، جلد اول.
خانیکی، هادی (1395)، «مصاحبه عمقی در مورد روزنامه‌نگاری محیط زیست»، تهران.
دبیری، فرهاد و عارف واحد ناودان، (۱۳۹۰)، «رسانه‌ها و توسعه حقوق محیط زیست»، فصلنامه مطالعات رسانه‌ای، تابستان، سال ششم. شماره ۱۳.
دیرباز، عسگر و دادگر، حسن (۱۳۸۶)، «نگاهی به اسلام و توسعۀ پایدار»، تهران، کانون اندیشه جوان.
سورین، ورنر،تانکارد، جیمز(1381)، ترجمه علیرضا دهقان، «نظریه‌های ارتباطات»، تهران: دانشگاه تهران.
صالحی، صادق و سارا کریم‌زاده (۱۳۹۳)، «تحلیل رابطه بین ارزش‌های زیست‌محیطی و نگرش نوین زیست محیطی»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال دهم، زمستان، شماره ۳۷.
فراهانی فرد، سعید (۱۳۸۴)، «درآمدی بر توسعۀ پایدار در عصر ظهور»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، سال پنجم، شماره ۲۰.
قدیمی، اکرم، (۱۳۹۵)، «نقش رسانه‌ها در عمومی‌سازی علم»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، بهار، سال دوازدهم، شماره ۴۲.
کارسون، راشل (۱۳۸۸) «بهار خاموش». ترجمه عبدالحسین وهاب‌زاده و دیگران. مشهد: جهاد دانشگاهی.
کاستلز، مانوئل (۱۳۸۵)، ترجمه حسن چاوشیان، «عصر اطلاعات»، تهران، طرح نو.
کهن، گوئل (۱۳۷۶)، «شاخص‌سازی در توسعۀ پایدار»، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، مقدمه.
کیا، علی اصغر و مهدی رشکیانی(1385)، «مبانی برجسته‌سازی رسانه‌ها»، تهران، شرکت تعاونی، چاپ اول.
گروه آینده اندیشی بنیاد توسعه فردا (1384)، «روش‌های آینده نگری تکنولوژی»، تهران، بنیاد توسعه فردا.
محبوبی، لعیا (۱۳۹۱)، «جایگاه روزنامه‌نگاری محیط زیست در ایران چگونگی بازتاب رویدادهای زیست‌محیطی سال ۱۳۸۹ در روزنامه‌های ایران، همشهری و مردم سالاری»، پایان‌نامه کار‌شناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکدۀ علوم اجتماعی و ارتباطات.
معتمدنژاد، کاظم (۱۳۸۳)، «وسایل ارتباط جمعی»، تهران، نشر علامه طباطبایی، چاپ چهارم.
معتمدنژاد، کاظم (۱۳79)، «وسایل ارتباط جمعی»، تهران، نشر علامه طباطبایی.
ودودی، الهه (1384)، «آینده روزنامه‌نگاری چاپی در چالش با روزنامه‌نگاری آن لاین»، فصلنامه رسانه، شماره 3، سال شانزدهم.
ویمر، راجردی. و دومینک، جوزف آر (۱۳۸۹)، «تحقیق در رسانه‌های جمعی»، تهران، سروش، چاپ دوم.
Acharya, keya & Fredrik Noronha (2010), The Green Pen:Environmental Journalism in India and South Asia, New Delhi: Sage Publication.
Adler, Michael, and Erio Zigilio (eds). (1996).Gazing into the Oracle: The Delphi Method and its Application to Social Policy and Public Heaith. London: Jessica Kingsley Publishers
Anderson. Alison (1997) Media, Culture and the Environment, New Brunwick, NJ: RutgersUniversity Press.
Bourassa E, Amend W and Secko D (2013) A thematic review and synthesis of best practices in environment journalism. Journal of Professional Communication 3(1): 39–65.
Elmer C, Badenschier F and Wormer H (2008) Science for everybody? How the coverage of research issues in German newspapers has increased dramatically. Journalism & Mass Communication Quarterly 85: 878–893.
Giannouis.christoes, Closif Botetzagias & Constantina Skanavis (2010), "Newspaper Reporters Priorities and Beliefs about Environment Journalism: an Application of Q‌Methodology", Science Communication, Vol.32,No.4, Pp.425‌466
Moynihan R, Bero L, Ross‌Degnan D, Henry D, Lee K, et al. (2000) Coverage by the news media of the benefits and risks of medications. New England Journal of Medicine 342: 1645–1650.
Oxman AD, Guyatt GH, Cook DJ, Jaeschke R, Heddle N and Keller J (1993) An index of scientific quality for health reports in the lay press. Journal of Clinical Epidemiology 46(9): 987–1001.
Wiebke Rögener, W., & Wormer, H. (2015). Defining criteria for good environmental journalism and testing their applicability: An environmental news review as a first step to more evidence based environmental science reporting.24(3): Public Understanding of Science, 0963662515597195.
Wyss B (2008) Covering the Environment: How Journalists Work the Green Beat. New York, NY; London: Routledge.
http://www.healthnewsreview.org; Schwitzer, 2008; Wilson et al., 2009