نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• هانیه دانشور ¹
• محمدتقی کرمی ²
• محمد سعید ذکایی ³

¹ کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی دانشگاه علامه طباطبائی

² دانشیار گروه مطالعات زنان دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

³ استاد جامعه شناسی و مطالعات فرهنگی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

با گذشت بیش از سه دهه از پایان جنگ، زنان عادی ساکن در مناطق جنگی که ناچار به ترک خانه‌های خویش و در نهایت سکونت در شهرهایی غریب شدند، در بدنه‌ی اصلی روایت‌ها، پژوهش‌ها و تاریخ‌نگاری‌های جنگ غایب هستند. مهم‌ترین متونی که به تجربه‌های زنان از جنگ پرداخته‌اند، داستان زنانی را روایت کرده‌اند که «تأثیر‌گذار و تعیین‌کننده» بوده‌اند و به دلیل نزدیکی به مراکز قدرت، توانایی رساندن صدای خویش به دیگران را داشته‌اند. پژوهش‌های صورت گرفته در حیطه‌ی علوم انسانی نیز، تنها به تحلیل همین متون منتشر شده در قالب خاطرات زنان قناعت کرده، و از مراجعه‌ی مستقیم به انبوهِ زنانی که جنگ را زیسته‌اند خودداری کرده‌اند. نظر به وجود این خلأ در گفتمان جنگ، این پژوهش با مراجعه‌ی مستقیم به 32 نفر از این زنان که ساکن «شهرک شهید بهشتی مشهد» هستند، تلاش کرده تا به تجارب زیسته‌ی حقیقی و برگرفته از بطن زندگی آنان بپردازد. با رویکرد تئوریک «پدیدارشناسی فمینیستی» و پای‌بندی به «سوبژکتیویته‌ی جایگاه‌مند»، علاوه بر توجه به هستی جنسیتی مشارکت‌کنندگان، مسائل ساختاری چون: طبقه‌، وضعیت اقتصادی، قومیت، و فرهنگ آنان مد‌نظر قرار گرفته است. روایت‌های به دست آمده با رویکرد «روایت‌گری ساختارگرایانه» و به شیوه‌ای داستان‌گونه تحلیل شده‌اند، و در نهایت «داستانی مرکزی» که حاوی تجربیات مجموع شرکت‌کنندگان است در قالب سه بخش کلی: «مواجهه با جنگ»، «تقلای حفظ بقا»، و «احیای زندگی و تکاپوی بهبود آن» روایت شده است.

کلیدواژه‌ها

• جنگ تحمیلی
• روایت
• تجربه زیسته
• پدیدارشناسی فمینیستی
• زنان جنگ زده

عنوان مقاله [English]

A feminine narrative of the Iran-Iraq war; lived experiences of Khuzestani women living in "Shahid Beheshti town, Mashhad"

نویسندگان [English]

• hanieh Daneshvar ¹
• Mohammad Taghi Karami Ghahi ²
• Mohammad Saeed zokaei ³

¹ Master of Cultural Studies, Allameh Tabatabai University

² Associate Professor, Department of Women Studies, allameh tabataba'i University

³ Professor in Sociology & Cultural Studies, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba'i University

چکیده [English]

Over three decades after the war's resolution, ordinary women compelled to leave their homeland and subsequently reside in distant cities remain largely absent from narratives, research, and historiography. The most prominent texts on women's war experiences convey the narrative of women who were "decisive and influential," and who were able to make their voices heard due to their proximity to centers of power. Humanities research has focused exclusively on these published texts in the form of women's memoirs, avoiding direct reference to the enormous number of women who survived and lived through the war. Due to this gap in the discourse of war, this study attempted to address the lived experiences of 32 of these women directly by referring to those who live in Mashhad's Shahid Beheshti Town. In addition to analyzing the gender existence of the participants, structural concerns such as class, economic status, ethnicity, and culture are explored with the theoretical approach of "feminist phenomenology" and adherence to "positional subjectivity." The gathered narratives are evaluated in a narrative fashion using a "structuralist narrative" approach, and the "central narrative," which comprises the experiences of all participants, is narrated in three sections: "Facing War," "Survival Struggle," and "Reviving Life and Striving to Improve It."

کلیدواژه‌ها [English]

• Imposed War
• Narrative
• Lived Experience
• Feminist Phenomenology
• War-Affected Women