نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیئت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان (نویسنده مسئول)
2 عضو پژوهشکدۀ فرهنگ اسلام و ایران، دانشگاه شهید باهنر کرمان
چکیده
در مورد ادبیّات عامّه پسند روی‌کردهای متفاوتی وجود دارد. یک روی‌کرد که نمایندۀ آن ماتیو آرنولد است ادبیّات عامّه‌پسند را به این دلیل رد می کند که فرهنگ طبقه کارگر است و باید توسط اقلّیّت نخبۀ جامعه کنترل شود تا به هرج و مرج منتهی نشود . طرفداران مکتب فرانکفورت نیز ادبیّات عامّه‌پسند را رد می کنند اما به این دلیل که این یک صنعت فرهنگ است که توسط نظام سرمایه داری به طبقۀ کارگر تحمیل می شود. روی‌کرد دیگر، که بر اساسِ نظریّات آنتونیو گرامشی شکل گرفته است، بر مصالحه‌گری استوار است. از این منظر انسان نه تنها توسط فرهنگ ساخته می‌شود بلکه خود نیز فرهنگ را می‌سازد. روی‌کرد سوم، که مربوط به منتقدین پسا‌مدرن است، پذیرشِ کاملِ فرهنگ عامّه است. در این نگرش فرهنگ عامّه ابزاریست برای مقاومت نرم در مقابل نظام حاکم. در این جُستار با استفاده از منابعِ کتاب‌خانه‌ای و روشِ تحلیل محتوا و سندکاوی، کتاب پنجرۀ فهیمه رحیمی، به عنوان یک رمان عامّه‌پسند، که به شدّت وامدار ادبیّات دورۀ ویکتوریا است، مورد بررسی قرار گرفته است و نگارندگان با بررسی مؤلّفههای ادبیّات عامّه‌پسند از جمله احساسات‌گرایی، شخصیّت-پردازیِ سطحی، لحن پرتکلّف و شعار‌گونه، غالب‌بودن عنصر شانس و تصادف، استفاده نابه‌جا از ماوراءلطّبیعه، تکرار و ترویج تفکّر کلیشهای نشان داده‌اند که بر اساس نظریّات طرفداران مکتب فرانکفورت، ادبیّات عامّه‌پسند نه تنها نشانۀ مقاومت در برابر نظام حاکم نیست بلکه خواننده را برای پذیرشِ باورهایِ رایج و هم‌رنگ شدن با جماعت آماده می‌کند و با ترویج اخلاقیّات بورژوایی بر خواننده تأثیر منفی می‌گذارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Influence of Victorian Literature and The Elements of Popular Fiction in Fahimeh Rahimi's The Window
نویسندگان [English]
- Nahid Fakhrshafaie 1
- Ali Ziaaddini Dashtekhaki 2
1 Member of the University Staff, Shahid Bahonar University of Kerman
2 Member of Research Center of Islam and Iran culture' Bahonar university of Kerman
چکیده [English]
There are many attitudes towards popular culture. One movement, led by Mathew Arnold, rejects popular culture because it is the culture of working class and will lead to chaos if it is not controlled by the elite. Frankfurt School thinkers also reject popular culture because it is produced by culture industry and imposed on the working class by the capitalist system. The other approach which is based on consensus is inspired by Antonio Gramsci: people are not only made by culture hut also make culture. Postmodernism is another attitude which embraces popular culture. Postmodern thinkers see popular culture as a means of resistance against the status quo. The present study reviews The Window by Fahimeh Rahimi as an example of popular fiction which is deeply influenced by the Victorian literature. Focusing on the dominant sentimentalism of the novel, its stock characters and pretentious language, the dominance of chance in the plot, the unjustified use supernatural elements, repetition and the bourgeois morality of the novel, the study uses the argument of the thinkers of Frankfurt school to show that the novel does not represent a resistance against the ruling system, but invites the reader to accept the status quo by propounding bourgeois morality.
کلیدواژه‌ها [English]
- Culture Industry
- Fahimeh Rahimi
- Frankfurt School
- Popular culture
- The Window
- آدورنو، تئودور و ماکس هورکهایمر. (1399). دیالکتیک روشنگری. ترجمه مراد فرهادپور و امید مهرگان. تهران: هرمس
- استریناتی، دومینیک. (1392). مقدمه‌ای بر نظریه‌های فرهنگ عامه. ترجمه ثریا پاک‌نظر. تهران: انتشارات کتاب‌خانه فروردین.
- استوری، جان. (1389). مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه. ترجمه حسین پاینده. تهران: آگه.
- ایمان، محمدتقی و محمودرضا نوشادی. (1390). «تحلیل محتوای کیفی». پژوهش. سال سوم. شماره 2 (پیاپی 6). صص 44-15.
-بی نا. (1389). «درباره آراء ماتیو آرنولد و منتقدان فرهنگ». ضمیمه نامه فرهنگستان. شماره 40، صص 15-10. (https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/595525)
-پاینده، حسین. (1381). «جایگاه ادبیات عامهپسند در مطالعات فرهنگی». ارغنون. تابستان 81، شماره 20.
-پاینده، حسین. (1392). مصاحبه با خبرگزاری مهر درباره ادبیات عامهپسند. https://Hosseinpayandeh.ir. (2/6/1399).
-پاینده، حسین. (1397). مصاحبه با مجله فرهنگی هنری آنگاه. Hosseinpayandeh.blogfa.com/tag (20/6/1399).
تسلطی، مهدی. (1391). «بررسی مقایسه‌ای مفهوم هژمونی و سلطه در اندیشه گرامشی و مارکوزه». کتاب ماه علوم اجتماعی. شماره‌های 51؛52. صص 112-100.
-جمادی، سیاوش. (1390). «ماهیت صنعت فرهنگ و رسانه فنی از دیدگاه اندیشه و نظریه انتقادی». رسانه و فرهنگ. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. شماره اول، صص 121-99.
-رحیمی، فهیمه. (1372). پنجره. تهران: چکاوک.
- زارع بهتاش، اسماعیل. (1387). «شک و ایمان در شعر دوره ویکتوریا». نشریه شناخت. شماره 58. صص 116-91.
- مرتضوی، شورانگیز؛ ظهیری، بیژن؛ محرمی رامین. (1397). «بررسی تطبیقی شخصیت زن در آثار فهیمه رحیمی و دانیل استیل مطالعه موردی: رمان پنجره و رمان طلوع عشق»، زن و فرهنگ. شماره 36. صص 74-55.
- ناصری، فرشته. (1386). «افسانه‌ها و قصه‌های فارسی در ادبیات اروپا (عصر ویکتوریا- سده نوزدهم». پژوهش‌نامه ادب حماسی، شماره 4. صص 200-187.
- Arnold, Mathew (1954) Poetry and Prose. London: Rupert Hart Davis.
- Arnold, Mathew (1960). Culture and Anarchy. London: Cambridge University Press.
- Ashby, LeRoy (2012). With Amusement for All: A History of American Popular Culture since 1830. 2nd Kentucky: The University Press of Kentucky.
- Ashley, Bob (1989). Reading Popular Narrative: A source Book. Leicester: Leicester University Press.
- Cavelti, John G. (1977). Adventure, Mystery and Romance: Formula Stories as Art and Popular Culture. Chicago: Chicago University Press.
- Certau, Michel De (2009). “The Practice of Everyday Life. Cultural Theory and Popular Culture: A reader. 4th Ed. John Storey. London: Edward Arnold.
- Dobson, Joan (1997). “Reclaiming Sentimental Literature” American Literature. Vol.69. No. 2. 263-288.
- Donghaile, Deaglan O (2011). Blasted Literature: Victorian Political Fiction and the Shock of Modernism. Edinburgh: Edinburgh University Press.
- Douglas, Ann (1977). The Feminization of American Culture. New York: Knopf.
- Dyer, Richard (2001). “Entertainment and Utopia” The Cultural Studies Reader. Ed. Simon During. 2nd London: Routledge.
- Faktorovich, Anna (2014). The Formulas of Popular Fiction: Elements of Fantasy, Science Fiction, Romance, Religious and Mystery Novels. North Carolina:
- Ferguson, Christine (2006). Language, Science and Popular Fiction in the Victorian Fin-de- Siecle: the Brutal Tongue. Hunts: Ashgate.
- Fiske, John (1987). Television Culture. London: Routledge.
- Fiske, John (1994). Understanding Popular Culture. London:
- Hoggart, Richard. (1960). the Uses of Literacy: Aspects of Working Class Life with Special Reference to Publications and Entertainments. 4th London: Penguin.
- King, Stephan. (1981). “Introduction”. The Arbor House Treasury of Horror and the Supernatural. Bill Prozini, Barry Malzberg and Martin H. Greenberg. NewYork: Arbor House.
- King, Stephan. (1988). Bare Bones: Conversations on Terror with Stephan King. Tim Underwood and Chuck Miller.NewYork: McGraw-Hill.
- Leavis, Frank Raymond and Denys Thompson (1933). Culture and Environment: The Training of Critical Awareness. London: Chatto and Windus.
- Leavis, Queenie, Dorothy (1939). Fiction and the Reading Public. 2nd London: Chattu & Windus.
- Lowenthal, Leo (1961). Literature, Popular Culture and Society. Palo Alto, CA: Pacific Books.
- McRobbie, Angela (1994). Postmodernism and Popular Culture. London: Routledge.
- Mussell, kay. Fantasy and Reconciliation: Contemporary Formulas of Women’s Romance Fiction. Westport CT: Greenwood.
- Payandeh, Hossein. (2002). “The Place of Popular Culture in Cultural Studies” Arghanoon. Summer 2002, No.20. (In Persian)
- Payandeh, Hossein. (2002). “The Place of Popular Culture in Cultural Studies” Arghanoon. Summer 2002, No.20. (In Persian)
- Payandeh, Hossein. Interviewed by Sadegh Vafaie. 23 September 2013. https://hosseinpayandeh.ir/. Accessed 23 August 2020. (In Persian)
- Payandeh, Hossein. Interviewed by Sadegh Vafaie. 23 September 2013. https://hosseinpayandeh.ir/. Accessed 23 August 2020. (In Persian)
- Payandeh, Hossein. Interviewed by Mehdi Saraie. 10 September 2020. http://hosseinpayandeh.blogfa.com/tag/. Accessed 24 October 2020. (In Persian)
- Payandeh, Hossein. Interviewed by Mehdi Saraie. 10 September 2020. http://hosseinpayandeh.blogfa.com/tag/. Accessed 24 October 2020. (In Persian)
- Rahimi, Fahimeh. (1993). The Window. Tehran: Chakavak. (In Persian)
- Rahimi, Fahimeh. (1993). The Window. Tehran: Chakavak. (In Persian)
- Storey, John (2012). Cultural Theory and Popular Culture. A Reader. 7th London: Routledge.
- Storey, John (2015). Cultural Theory and Popular Culture. An Introduction. 7th London: Routledge.
- Williams, Raymond (1963). Culture and Society. Harmondsworth. Penguin.
- Williams, Raymond (1977). Marxism and Literature. Oxford: Oxford University Press.
- Williamson, Jennifer A (2014). “American Sentimentalism from the Nineteenth Century to the Present”. The Sentimental Mode: Essays in Literature, Film and Television. Eds. Jennifer A.Larson and Ashley Reed Williamson. North Carolina: McFarland Publishers.
- Willis, Paul (1990). Common Culture. Buckingham: Open University Press.
- Witkin, Robert W. (1999). Adorno on Music. 2nd London: Routledge.
)