مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

3 استادیار موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم

4 استاد گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران

چکیده

انسان ها در زندگی روزمره‎شان در موقعیت‎های تعاملی متعدد و متنوعی قرار می‎گیرند و در هرکدام از این موقعیت‎ها با پشتِسر گذاشتن فرایندهایی تصمیم می‎گیرند که چه واکنشی نشان دهند.انتخابِ‎کنشیِ یک کنش‎گرِ نوعی،در یک موقعیت تعاملی،به سه عامل اصلی یعنی ویژگی‎های شخصیتی کنش‎گر،موقعیت‎اجتماعی او و پیشینة فرهنگی‎اش، بستگی دارد.
این مقاله درصدد است تا در چارچوب رویکرد روش شناسی مردم و با استفاده از ابزار مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته و مطالعات اسنادی، نشان دهد که چگونه زنان و مردان طبقه متوسط ساکن شهر تهران که بین 30 تا 40 سال سن دارند، در زندگی روزمره و در جریان تعاملات‎شان با دیگران، تصمیم می‏گیرند که نسبت به یک وضعیت نامطلوب خاص «بی‎تفاوت» باشند و نسبت به وضعیت دیگر بی تفاوت نباشند.یافته ها نشان داد که منطق انتخاب بی‎تفاوتی در میان مصاحبهشوندگان،حول سه مسئلة اصلی یعنی مسئلة تشخیص(حق/باطل)؛ مسئلة مصلحت(بقا/ویرانی) و مسئلة نتیجه(اثربخشی/بیهودگی) صورت بندی می‎شود.کشف فهم مشترک افراد از هرکدام از این مسائل، مدخلی برای کشف حوزه‎های تقابل نمادین فرهنگی مؤثر بر انتخاب بی‎تفاوتی در جامعه مورد مطالعه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

cultural logic of choosing social apathy among middle class in Tehran

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Sadat Alamdar 1
  • Mohammadreza JAvadi yegane 2
  • jabar Rahmani 3
  • alireza mohsenitabrizi 4

1 Faculty of Social Sciences, University of Tehran

2 Associate Professor of Sociology, University of Tehran

3 Assistant Professor at the Institute of Cultural and Social Studies of the Ministry of Science

4 Professor, Department of Sociology, University of Tehran

چکیده [English]

How do people choose to be apathetic while confronting unfavorable situations? Agents make decision about their reaction in the wide range of interactive situations which they experience in their daily lives on the basis of three fundamental factors: personality traits, social position and cultural context. This paper aims at investigating the influence of cultural context on cultural logic as a platform to explain the reasons behind choosing apathy while people confronting unfavorable situations. The study applies Garfinkel and Sikorel's ethno-methodological theories to outline this target.This data has been collected through, semi-structured interviews and reviewing research studies.
referring to the results, agents create social apathy as a social phenomena regarding cultural values and norms which gradually had been formed during their unique background. In the same way, interviewees willingness to act apathetically against unfavorable situations is being made in a united network of cultural context which is shaped by three main elements: “Distinguish”, “Expediency” and “effectiveness”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social apathy
  • Ethno-methodology
  • Garfinkel
  • every day life
  • cultural logic
قرآن کریم (1387)، ترجمة ابوالفضل بهرام پور، تهران: آوای قرآن.
اسپردلی، جیمز. پ ومکوردی، دیوید. و (1386) پژوهشِ فرهنگیِ مردم نگاری در جوامع پیچیده، ترجمة بیوک محمّدی، تهران: پژوهش گاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
الیاده، میرچاد (1379) زردشت و دین ایرانی: فصلی از تاریخ باورها و اندیشه‌های دینی، ترجمة احمد سمیعی (گیلانی)، معارف، دورة هفدهم. شمارة 2. مردادـ آبان. صص61-48.
امام علی علیه السلام (1392) نهج‏البلاغه، ترجمة جعفر شهیدی، تهران: نشر علمی و فرهنگی.
اﻣﻦ ﺧﺎﻧﯽ، ﻋﯿﺴﯽ؛ﻧﻈﺎم اﺳﻼﻣﯽ، زهرا (1392) ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﻄﺒﯿﻘﯽﻣﻔﻬﻮم ﻋﺪاﻟﺖ در شاه نامه (اﯾﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن) و آﺛﺎر اﻓﻼﻃﻮن، فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، سال 9، شماره 30، بهار.
بلیکی. نورمن (1392) استراتژی‌های پژوهش اجتماعی، ترجمة هاشم آقابیگ پوری. تهران: جامعه‌شناسان.
بی من، ویلیام (1381) زبان، منزلت و قدرت در ایران، رضا ذوقدار مقدم، تهران: نشر نی.
بی‌نا (1394) ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان، تهران: دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بی‌نا، (1394) سنجش سرمایه اجتماعی کشور، تهران: دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
پوگام، سرژ (1395) جامعه‌شناسی رابطه اجتماعی، ترجمة عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: هرمس.
پولاک، یاکوب ادوارد (1368)، ایران و ایرانیان، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، تهران: خوارزمی.
تاورنیه، ژان باتیست (1382) سفرنامة تاورنیه، ترجمة حمید ارباب شیرانی، تهران: نیلوفر.
ثریا، سیدمهدی (1384) فرهنگ وشخصیت، با نگاهی بر فرهنگ و شخصیت خودمان، تهران: قصیده‌سرا.
جنیدی، فریدون (1384) حقوق جهان در ایران باستان، تهران: نشر بلخ.
جوادی یگانه، محمدرضا؛ زادقناد، سعیده (1394) ایرانیان در زمانة پادشاهی: خلقیات ایرانیان در نگاه بیگانگان به جامعة ایران از اوّلین نوشته‌ها تا 1357، کتاب دوم، تهران: شورای اجتماعی کشور: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
جوادی یگانه، محمدرضا؛ زادقناد، سعیده (1394) ایرانیان در زمانة پادشاهی: خلقیات ایرانیان در نگاه بیگانگان به جامعة ایران از اوّلین نوشته‌ها تا 1357، کتاب ششم، تهران: شورای اجتماعی کشور: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
جوادی یگانه، محمدرضا ؛ زادقناد، سعیده (1394) ایرانیان در زمانة پادشاهی: خلقیات ایرانیان در نگاه بیگانگان به جامعة ایران از اوّلین نوشته‌ها تا 1357، کتاب نهم، تهران: شورای اجتماعی کشور: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
دوورژه، موریس (1375) روش‌های علوم اجتماعی، ترجمة خسرو اسدی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
دهخدا، علی اکبر (1363) امثال وحکم، چاپ ششم، تهران، چاپخانة سپهر.
رحمانی، جبّار (1393) تغییرات مناسک عزاداری محرم، تهران: تیسا.
رضی، هاشم (1394) اوستا: گاثاها، یسنا، یشت ها، ویسپرد و خرده اوستا، تهران: بهجت.
ریتزر، جرج (1374) نظریه جامعه شناسی در دوران مدرن، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: علمی.
سراج زاده، سید حسین (1385) چالش‌های دین و مدرنیته: مقالاتی جامعه شناختی در دین داری و سکولارشدن، تهران: طرح نو.
سعدی، مصلح الدین (1398)کلیات سعدی، به تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: هرمس.
فراستخواه، مقصود (1395) ما ایرانیان: زمینه کاوی تاریخی و اجتماعی خلقیات ایرانی، تهران، نشر نی.
فلیک، اووه (1387) درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمة هادی جلیلی، تهران: نشرنی.
کاتوزیان، محمدعلی همایون (1387) تضاد دولت و ملت، نظریة تاریخ و سیاست در ایران، ترجمة علی رضا طیب، تهران: نشر نی.
کرون، پاتریشیا (1394) تاریخ اندیشة سیاسی در اسلام، ترجمة مسعود جعفری، تهران: سخن.
کلاویخو، گونسالس د (1374) سفرنامة کلاویخو، ترجمة مسعود رجب نیا، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
گیدنز، آنتونی (1392) تجدّد و تشخّص، جامعه و هویتِ شخصی در عصرجدید، ترجمة ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
 مورگان، دیوید (1394) فوکوس گروپ به مثابة پژوهش کیفی، ترجمة نصرت فتی، تهران: نشرنی.
مولوی، جلال الدین محمد (1390) مثنوی معنوی. دفتر اوّل، به تصحیح رینولد ا. نیکلسون، تهران: هرمس.
هدین، سون اندرسون (1381) کویرهای ایران، ترجمة پرویز رجبی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
هردوت (1382) تاریخ هردوت. جلد اوّل، ترجمه و تصحیح هادی هدایتی، تهران: دانشگاه تهران.
Cicourel,Aaron (1974) ”Cognitive Sociology: Language and meaning in social interaction” New York: Free Press.
Garfinkel,Harold (1967) ”Studies in Ethnomethodology”,Englewood Cliffs,New Jersey
Geertz ,Clifford (1973) ” The interpretation of cultures”basic books,Inc, publishers. new york.
Gulic,Jonn) 1976 (“The middle Eaat,anthropological perspective”, california
Jackson,A. V. Willioms (1998) ”Zoroastrion studies”New York,Columbia university press.
Mead ,George H (1934) ”Mind, self and society from the standpoint of a social behaviorist” Edited by Charles w. Morris,Phoneix books. the university of Chicago press. Chicago and London.
Seligman,Martin E. P (1972) ”Learned Helplessness”Annual Review of Medicin,Vol 23, pp 407-412.