مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

2 استادیار گروه علوم ارتباطات اجتماعی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.

3 پژوهشگر اجتماعی دانشگاه تهران

چکیده

از درد خود گفتن و درددل کردن در کشور ما کمتر در فضای عمومی صورت می گیرد. در موارد اندکی رسانه‌های جمعی رشته کلام را به دست مردم عادی داده‌اند تا از غم و اندوه‌ گذشته و حال خود سخن بگویند. اما شبکه‌های اجتماعی فرصت مناسبی را جهت خودنگاری و خودافشایی ایجاد کرده‌اند. هدف این مقاله درک دستاوردهای خودنگاری اینستاگرامی افرادی است که عضوی از اعضای خانواده خود را به دلیل قصور پزشکی از دست داده‌اند. جامعه آماری این پژوهش کیفی که به روش پدیدارشناسی انجام شده است، کلیه اعضای خانواده‌های قربانیان قصور پزشکی است که در اینستاگرام صفحه‌ای جهت خودنگاری در همین زمینه دارند. نمونه‌گیری به شکل هدفمند و به روش گلوله برفی تا حد اشباع (17 نفر) بود و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با این افراد انجام شد. تجزیه داده‌ها به شکل موضوعی صورت گرفت و سه دستاورد عمده بر این خودنگاری تشخیص داده شد: تسکین درد داغ، یافتن همسانان و تشکیل اجتماع، و انتقال و دریافت تجارب و اطلاعات. نتایج تحقیق نشان داد کاربران، اینستاگرام را که با رویکرد انتشار عکس‌های زندگی روزمره ایجاد شده بود، برای اهدافی دیگر به خدمت گرفته و کاربری‌های جدیدی برای آن تعریف کردند: کاربری انجمن حمایت از خانواده‌های قربانیان قصور پزشکی یا اجتماعی برای گروه‌درمانی. بدین ترتیب اینستاگرام توسط کاربران تصاحب شده و در جهت رفع نیازهای روحی و اجتماعی این افراد استفاده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

  • اشرفیان بناب، مازیار (1388) ضروریات پزشکی قانونی. تهران: نشر طبیب.

    آذرکلاه، آنیتا، ابوالقاسمی، عباس، ندرمحمدی، مهریار و سلوت حبیبه (1398) «ارتباط حس انسجام، تفکر مثبت و خودافشایی هیجانی با کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان»، روان‌شناسی سلامت. 8 (32) , 7-24.‎

    بشرپور، سجاد، امانی، شعله و محمد نریمانی (1398) «اثربخشی مواجهه‌درمانی روایتی بر بهبود علائم پس‌آسیبی و واکنش‌پذیری بین‌فردی در بیماران مبتلا به سرطان»، فصلنامه علمی‌پژوهشی توانبخشی، 20 (3)، 230-241.‎

    بیچرانلو، عبدالله، صلواتیان، سیاوش و آزیتا لاجوردی (1398) «بازنمود سبک ‌زندگی زنان جوان ایرانی در اینستاگرام»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، 15 (56)، 112-140.

    پوگام، سرژ (1395) جامعه‌شناسی رابطه اجتماعی، ترجمۀ عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: هرمس.

    توسلی، افسانه و انسیه جلالوند (1394) «استفاده از اینترنت و تمایل به خوداظهاری (مطالعه موردی دانشجویان دختر یکی از دانشگاه‌های شهر تهران. مطالعات اجتماعی»، روانشناختی زنان، 13 (4)، 95-122.

    توسلی، غلامعباس و امر الله امانی‌کلاریجانی (1391) «تحلیل و بررسی ابعاد سرمایۀ اجتماعی در شبکه‌های اجتماعی مجازی (با تأکید بر تئوری شبکه)»، مطالعات رسانه‌ای، شماره 3 (پیاپی 18) , 97-107.

    رازقی، نادر، شارع پور، محمود و مهدی علیزاده (1396) «تحلیل کیفی انگیزه‌های عضویت در شبکۀ اجتماعی فیس‌بوک»، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات. 13 (47)، 11-42.

    سلیمانیه، مهدی، شریعتی، سارا، جوادی یگانه، محمدرضا و سیدمهدی اعتمادی (1398) «خودزندگینامه‌ها در جامعه‌شناسی: سنخ‌شناسی اجتماعی خودزندگینامه‌های حوزویان»، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ۱۵ (۵۴)، ۱۱-۵۱.

    فرقانی، محمدمهدی و بهار بدیعی (1394) «فرآیند اهلی‌سازی تکنولوژی رسانه‌ای: تجربه زیسته جوانان ایرانی در پذیرش تلفن همراه هوشمند»، مطالعات رسانه‌های نوین، 1 (4)، 133-178.

    فلاحی خشکناب، مسعود، علی‌حسن زاده، پریسا و کیان نوروزی (1392) «تأثیر تخلیه هیجانی با نوشتن بر افسردگی بیماران مبتلا به مولتیپل‌اسکلروزیس»، روان پرستاری، 1 (2)، 20-11.

    قاسمی‌نژاد، محمدعلی و سیدمحمدرضا اسدی (۱۳۹۷) «نقش اعتیاد به اینترنت و خودافشایی آنلاین در پیش‌بینی آزارگری سایبری در دانش آموزان»، فصلنامه روان‌شناسی مدرسه، ۷ (۳)، ۷-۲۲.

    قربانی، نیما (1382) روان درمانگری پویشی کوتاه‌مدت، تهران: سمت.

    کاظمی، سیمین و محمدکاظم ریاحی (1398) «تحلیل جامعه‌شناختی مسئلۀ قصور پزشکی در شهر تهران (مطالعۀ ترکیبی)»، مسائل اجتماعی ایران 10 (2)، 269-243.

    کاظمی، سیمین (1398) سنخ‌شناسی رابطه پزشکان دارای پرونده قصور پزشکی با بیماران: یک مشاهده همراه با مشارکت، نشریه مطالعات جامعه‌شناختی، ۲۶ (55)، ۱۲۳-۱۵۲.

    کاظمی، عباس، (1392) پرسه‌زنی و زندگی روزمره ایرانی، تهران: فرهنگ جاوید.

    کوری‌اشنایدر، ماریان و جرالد کوری (1391) گروه‌درمانی (سیف‌ا... بهاری، بایرامعلی رنجگر، حمیدرضاحسین شاهی برواتی، مالک میرهاشمی، سیامک نقشبندی)، تهران: روان.

    محمدپور، احمد (1392) روش تحقیق کیفی ضد روش (مراحل و رویه‌های عملی در روش‌شناسی کیفی)، جلد 2، تهران: جامعه‌شناسان.

    موسوی‌زاده، آزاده و شهلا پزشک (1391) «بررسی اثر‌بخشی افشای هیجانی نوشتاری بر میزان افسردگی و ظرفیت حافظه فعال در نوجوانان دختر افسرده»، مطالعات روانشناختی، 8 (3)، 88-67.

    مهدیزاده، سیدمحمد (1389) نظریه‌های رسانه،‌ اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی، تهران: انتشارات همشهری.

    یعقوبی، ابوالقاسم، صدیقی، شیما، یاری مقدم, نفیسه و پروین راسخی (1396) «تأثیر آموزش روش خودنگاری و توقف افکار بر میزان توجه و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان»، مطالعات روان‌شناسی تربیتی، 14 (2)، 153-176.

    Berger, Charles R (2002) “Meta-Analysis in Context: A Proto-Theory of Interpersonal Communication”. Interpersonal Communication Research: Advances Through Meta-Analysis, 1.

    Breton, Philippe & Proulx, Serge (2002) L’Explosion de la Communication. Paris: La Découverte.

    Certeau, Michel De (1994) L'invention du Quotidien 1. Arts de Faire. Paris: Gallimard.

    Colaizzi, Paul Francis (1973) Reflection and Research in Psychology. Dubuque. IA: Kendall Hunt.

    Drury, Elizabeth (2001) Self-Portraits of the Worlds Greatest Painter. London: Baker & Taylor.

    Fisk, John (1998) Undrestanding Popular Culture. London: Routledge.

    Gauducheau, Nadia (2008) “La Communication des Emotions dans les Echanges Médiatisés par Ordinateur: Bilan et Perspectives”. Bulletin de Psychologie, 496 (4) , 389-404.

    Laulan, Anne-Marie (1986) Le Concept d’appropriation in l’espace Social de la Communication (Concepts et Théories) Paris: CNRS, 143-149.

    • Lee, Danielle Ka Lai & Borah, Porismita (2020) “Self-Presentation On Instagram and Friendship Development Among Young Adults: A Moderated Mediation Model of Media Richness, Perceived Functionality, and Openness”. Computers in Human Behavior, 103, 57-66.‌

    Lejeune, Philippe (1996) Le Pacte Autobiographique. Paris: Seuil.

    Marton, Ference (1981) “Phenomenography Describing Conceptions of the World Around Us”. Instructional Science, 10 (2) , 177-200.

    Moore, Philip, Nancy, Adler and Patricia, Robertson (2000) “Medical Malpractice: the Effect of Doctor-Patient Relations on Medical Patient Perceptions and Malpractice Intentions”. West J Med. 173 (4) , 244-250.

    Pennebaker, James W. & Seagal, Janel D (1999) “Forming a Story: the Health Benefits of Narrative”. Journal of clinical psychology, 55, 1243-1255.

    Pennebaker, James W (1993) “Putting Stress Into Words: Health, Linguistic, and Therapeutic Implications”. Behaviour research and therapy, 31 (6) , 539-548.

    Pennebaker, James W. & Beall, Sandra Klihr (1986) “Confronting a Traumatic Event: Toward an Understanding of Inhibition and Disease”. Journal of abnormal psychology, 95 (3) , 274-281.

    Pennebaker, James W., Zech, Emmanuelle & Rimé, Bernard (2001) Disclosing and Sharing Emotion: Psychological, Social, and Health Consequences. Washington DC: American Psychological Assoication. 517-539.

    Petty, Nicolas j., Thomson, Olivier P., & Stew, Graham (2012) “Ready for a Paradigm Shift: Introducing Qualitative Research Methodologies and Methods”. Journal of Manual Therapy, 17, 378-384.

    Rimé, Bernard (2005) Le partage social des émotions. Paris: PUF.

    Rimé, Bernard, Finkenauer, Catrin, Luminet, Olivier, Zech, Emmanuelle, & Philippot, Pierre (1998) “Social Sharing of Emotion: New Evidence and New Questions”, Stroebe W. et alii (Eds.) European review of social psychology, 9, 145-189.

    Rimé, Bernard, Philippot, Pierre, Boca, Stefano & Mesquita, Batja (1992) “Long-Lasting Cognitive and Social Consequences of Emotion: Social Sharing and Rumination”, in Stroebe W. et alii (Eds.) European review of social psychology, 3,225-258.

    Rosenfeld, Michael J., & Thomas, Reuben (2012) “Searching for a Mate: the Rise of the Internet As a Social Intermediar”. American Sociological Review,77 (4) , 523-547.

    Schroeter, Mareike, & Kailuweit, Rolf (2019) “Amitié en Ligne: Aperçu de la Recherche”. Revue française des sciences de l’information et de la communication, (17)

    Silverstone, Roger, & Haddon, Leslie (1996) Design and the Domestication of Information and Communication Technologies: Technical Change and Everyday Life. Oxford: Oxford University Press.

    Standlee, Alecea (2019) “Friendship and Online Filtering: the Use of Social Media to Construct Offline Social Networks”. New Media & Society, 21 (3) , 770-785.

    Walsh, Rebecca M., Forest, Amanda L., & Orehek, Edward (2020) “Self-Disclosure on Social Media: the Role of Perceived Network Responsiveness”, Computers in Human Behavior, 104.

    West, Shearer (2004) Portraiture. Oxford: Oxford University Press.

    Wortman, Camille B., & Lehman, Darin R (1985) “Reactions to Victims of Life Crises: Support Attempts That Fail”. In I. G., Sarason, B. R Sarason (Eds) , Social Support: Theory, Research and Applications (pp. 463-489) Dordrecht: Springer.

    Zine, Mohammed Chaouki (2010) “La Pensée Et L’action dans la Perspective Sociologique de Michel de Certeau”. Laval théologique et philosophique, 66 (2) , 407–423.