مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

چگونگی تحقق توسعه فرهنگی، موضوعی مهم در مطالعات توسعه است که فراتر از بحث‌های نظری، واکاوی مصادیق و کاووش پیرامون روندهای عینی، ظرفیت‌های تعین‌بخش، سازوکارهای محقق و نیز تغییرات اجتماعی مبتلابه آن در مناسبات جوامع بومی مداقه‌های روشمندی را می‌طلبد. مقاله حاضر با دستمایه قراردادن مولفه‌های توسعه فرهنگی به تحلیل کارنامه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سالهای 1357-1344 پرداخته است. بدین منظور پس از احصای ویژگیهای جامعه‌شناختی توسعه فرهنگی از مباحث نظری_مفهومی مدون، مجموعه اسناد موجود روایت‌محور درباره فعالیت کانون به روش کیفی و با تکنیک تحلیل سند مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها نشان می‌دهد کانون مشتمل بر کنشگران خود چه در مقام تولیدکنندگان فرهنگی، هنری و چه در مقام مصرف‌کنندگان عام توانست میزانی از هر یک مولفه‌های مربوط به توسعه فرهنگی را محقق سازد. این موارد شامل برخورداری فرهنگی، ابداع فرهنگی، تکثر فرهنگی، تعامل فرهنگی، مشارکت فرهنگی، شمول فرهنگی، وفاق فرهنگی و بازاندیشی فرهنگی بوده-است. لذا هرچند در بحث از توسعه‌زایی کانون نمی توان از همه‌گیری آفرینش هنری و تعامل فرهنگی سخن راند اما در همان مقیاس محدود و البته بیشتر مبتنی بر کنش ارتباطی این نهاد توانست با خلق ارزش و ایجاد الگوهای ذهنی در مقیاس ملی و جهانی جریان‌ساز بوده و مناسبات بی‌سابقه‌ای را رقم زند و مولفه وضعیت فرهنگی کودکان و گذران خلاقانه کودکی و نوجوانی را بعنوان یکی از تعیین‌کننده‌های کیفی توسعه‌ اهمیت بخشد.

کلیدواژه‌ها

احمدی، بتول (۱۳۵۱)  بررسی کتابخانه ها یکودک و نوجوان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، پایان نامه دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تهران.
اصلانی، محمدرضا (1396) یک الگوی مدیریت فرهنگی، مجله آنگاه، شماره2.
امامی، غلام رضا (1396) همه تلاشم این بود که مرغک کانون زنده بماند، مجله آنگاه، شماره2.
بهشتی، سید محمد (1396) به رسمیت شناختن کودکی و نوجوانی، مجله آنگاه، شماره2.
بوردیو، پیر (۱۳۸۰)  نشریه کنش، ‌مرتضی مردیها، تهران: نقش و نگار.
حسن پور، محسن (1377) بررسی آثار تصویرگران کتاب کودک انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، به راهنمایی ابوتراب احمدپناه. دانشگاه تربیت مدرس.
گزارشی از عملکرد مرکز تولید تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، سایت ایران تئاتر https://theater.ir/fa (11/ 5/1384)،  کد خبر: 2541
رخشا، رسول (۱۳۹۶). او رفته با صدایشاما خواندن نمی تواند، مجله آنگاه، شماره 2.
رضا گوهرزاد و خاطره‌هایی از پرواز بر بال مرغک کانون پرورش، سایت بی بی فارسی https://www.bbc.com/persian/arts (11/9/1394).
گفت‌وگو با علی میرزایی به بهانه 20 سالگی نگاه نو، سایت تاریخ شفاهی ایران http://oral-history.ir (4/1390).
سیادت، امیرحسین (1396) بازی‌های متن و حاشیه، مجله آنگاه، شمارۀ 2.
شریفی، سعید (1377) کارنامه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان، فصلنامه گفتگو، شماره 19.
صالحی اقدم، مهدی (1396) روزی روزگاری کانون؛ درباره کانون تبریز، مجله آنگاه، ش2.
طالبی، محمدعلی (1396) آن روزها که رفتند، مجله آنگاه، شماره 2.
طاهر احمدی، محمود (1382) از شورای کتاب کودک تا کانون پرورش فکری، گنجینه اسناد، دوره 12، شماره 3و 4.
عاطفه، جواد (1396) ما یا تاریخ، مجله آنگاه، شماره2.
عباسی، اسماعیل (1396) ازم یک عکس بگیر، مجله آنگاه، شماره 2.
غریب‌پور، بهروز (1396) پدیده‌ای تکرارنشدنی، مجله آنگاه، شماره2.
فروزش، ابراهیم (1396) رویای کودکان دیروز، امروز، مجله آنگاه، شماره2.
کاشانی، سالار و اجلالی، پرویز (1393)، کندوکاوی مفهومی درباره توسعه فرهنگی، فصلنامه علوم جتماعی، ش64.
لافون، دان (1396) بال پروازی برای کودکان، ترجمۀ علی امیرریاحی، مجله آنگاه، شماره2.
وفامهر، مرضیه (1396) رؤیای کودکان دیروز، امروز، مجله آنگاه، شماره2.
Zhang,Y, and Widemuth. (2009) Qualitative analysis of content. In application of social research methods to question in information and library science.