نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد تمام گروه ارتباطات، دانشکدهی علوم اجتماعی دانشگاه تهران
2 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه تهران
3 دانشجو
چکیده
هدف از انجام این پژوهش، مطالعه چگونگی بازنمایی چین و نحوهی دیگریسازی از این کشور در کاریکاتورهای منتشر شده از سوی حوزه گفتمانی غرب در دوران بحران کرونا است. در این پژوهش با استفاده از روش نشانهشناسی اجتماعی، 45 کاریکاتور انتخاب شده و با توجه به سه فرانقشِ بازنمودی، تعاملی و ترکیبیِ کرس و ونلیوون مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. برای تحلیل نتایج تحقیق از نظریات برچسبزدن ادگار و سجویک، بازنمایی استوارت هال و نظریهی طرحوارههای فرهنگی استفاده شده است.
با ارزیابی کاریکاتورهای مرتبط با نقش چین در شیوع کرونا میتوان سیاستهای بازنمایی در این کاریکاتورها را در دو مقولهی کلیِ «دیگریِ پست؛ بازنمایی خطر زرد» و «دیگریِ قدرتطلب؛ بازنمایی تهدید قرمز» قرار داد. در کاریکاتورهایی که ذیل مقولهی اول قرار گرفتند، چین به عنوان دشمنی بالقوه و دیگریِ پست شناسانده شده است که نیاز به آموزش و دنبالهروی از غرب دارد. در مقابل، در کاریکاتورهایی که ذیل مقولهی دوم گنجانده شدند، چین به عنوان عامل تهدیدکنندهی جهان بازنمایی شده است که در این نوع کاریکاتورها نیز ضرورت سیاستهای کنترلی در رابطه با چین و حفظ هژمونی غرب القا میشود. براین مبنا میتوان گفت رسانهها (در اینجا کاریکاتورهای منتشر شده) با بازتولید کلیشههای از پیش ساخته نسبت به چین و با همارز قرار دادن این کشور با خطر و تهدید، زمینه را برای باور مردم در جهتگیری منفی نسبت به مسائل پیرامون چین فراهم میکنند. این جهتگیری دیگریهراسانه میتواند به صورت کنشهای نژادپرستانه در روابط بینفرهنگی نفوذ کرده و حتی زمینه را برای تقابلهای نظامی احتمالی فراهم کند.
کلیدواژهها