مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی بررسی مسائل دانشگاه کاشان

2 مدیر گروه روان شناسی اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی

3 پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی

چکیده

شبکه اجتماعی را می توان عرصه پیچیده از روابط انسانی قلمداد کرد که در عصر حاضر و در میان کنشگران اجتماعی ظهور کرده است. هدف پژوهش حاضر بررسی مولفه های اصلی تشکیل دهنده حوزه عمومی و تطبیق آن با شبکه اجتماعی تلگرام می باشد. این تحقیق با روش کیفی و بهره گیری از رویکرد تحلیل محتوا صورت گرفته است؛ برای این پژوهش در بازه زمانی یک هفته تعداد 9 گروه تلگرامی بصورت هدفمند انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفته اند. مطالعات نشان می دهد شبکه اجتماعی تلگرام علارغم ظرفیت های بالقوه و بالفعل خود که فرصت مناسبی برای انتشار و نقد و بررسی مطالب مربوط به واقیعت های اجتماعی، امکان آزادی بیشتر و ... را دارد. این شبکه را نمی توان به مثابه حوزه عمومی قلمداد کرد، اما می تواند به امر شکل گیری حوزه عمومی کمک شایانی داشته باشد. قابل ذکر است که از میان مولفه های حوزه عمومی؛ " مطرح شدن موضوعات مدنی" بیش از سایر مولفه ها به حوزه عمومی نزدیک شده است اما مولفه" آزادی بیان، برابری در گفتگو و ایجاد فضای گفتمانی" شکل تضیف شده و تغییر شکل یافته ای از حوزه عمومی را به نمایش می گذارند.

کلیدواژه‌ها

  •  

    • خانیکی، هادی. اتابک، محمد، عزیزی، فرید(1396) تحلیل وضعیت شبکه های اجتماعی مجازی در ایران با رویکرد حوزه عمومی هابرماس(مورد مطالعه چند گروه فیس بوکی). فصلنامه فرهنگ و ارتباطات. دوره18، شماره37
    • دشتگلی، مانا(1395) تحلیل تطبیقی تاریخی دگرگونی کنش ارتباطی حوزه عمومی جامعه مدنی و دموکراسی در ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی
    • دو فصلنامه مشارکت و توسعه اجتماعی. سال یک/شماره یک
    • ربیعی، علی(1391) تحلیل وبلاگ های سیاسی–اجتماعی با رویکرد حوزه عمومی هابرماس. مجله جهانی رسانه - نسخه فارسی. دوره،7 شماره2 ، شماره، پیاپی14
    • رجب لو، علی. علوی، لیلی(1390) رابطه عمل در حوزه عمومی و میزان تجربه حس شرم به مثابه اخلاق اجتماعی در دانشجویان. دانشنامه علوم اجتماعی. دوره 3، شماره 1
    • سودمندی، عبدالحمید(1395) اجرای حق آزادی بیان در نظام بین المللی حقوق بشر، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره هشتم، شماره دو
    • سیدعلوی، سید مسعود. نقیب السادات، سید رضا(1391) حوزه عمومی در فضای مجازی مولفه های شکل گرفته حوزه عمومی مجازی از دیدگاه کارشناسان علوم ارتباطات و علوم سیاسی در دانشگاه های ایران. فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی. شماره57
    • عبداللهیان،حمید، اجاق، سیده زهرا(1385) بازتولید عقلانیت سنتی و خصلتهای عقلانیتِ ارتباطی در حوزه عمومی ایرانی. مطالعات فرهنگی و ارتباطات.دوره 2، شماره 7 ، از صفحه 43 تا صفحه 59 
    • عدلی پور، صمد. یزدخواستی، بهجت. کیخائی، الهام(1391) حوزه عمومی و گفت و گو در فضای مجازی شبکه های اجتماعی. مطالعات فرهنگ- ارتباط. سال چهارم، شماره 21
    • عدلی­پور، صمد. معمار، ثریا. خاکسار، فائزه(1391) شبکه­های اجتماعی مجازی و بحران هویت، فصلنامه مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، سال اول، شماره 4، صص 155-176.
    • عسگرخانی، ابومحمد. قربانی، فاطمه. حلال خور، مهرداد(1393) نقش رسانه های اجتماعی جدید و شبکه سازی در انقلاب 25 ژانویه مصر و بحران های پس از آن. فصلنامه پژوهش های راهبردی سیاست، سال سوم، شماره 10
    • فرزانه، سیف الله. فلاحتی شهاب الدینی، راضیه(1394) بررسی عوامل اجتماعی موثر بر گرایش به شبکه های اجتماعی مجازی(مورد مطالعه: دانش آموزان دختر متوسطه دوره دوم شهر بابل).
    • قانعی راد، محمد امین. جنادله، علی(1394) رویکردهای متعارض درباره تکوین حوزه عمومی در فضای مجازی. مجله سیاست علم و فناوری. شماره 32
    • قصابی، فاطمه. نقیب السادات، سیدرضا(1394) رسانه و فرهنگ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. نقش ارزش های فرهنگی بر محتوای شبکه های اجتماعی. سال 5، شماره1
    • محسنی­تبریزی، علیرضا؛ هویدا، لادن و فاطمه امیدی(1389) استغراق در فضای مجازی و عوارض فردی و روانی آن: پیمایش کاربران جوان اینترنت در شهر تهران، پژوهش­نامه علوم اجتماعی، سال چهارم، شماره 3
    • مهدی زاده، سید محمد(1383) اینترنت و حوزه عمومی، مجله رسانه، شماره 59
    • هابرماس، یورگن(1386) دگرگونی ساختاری حوزه عمومی، ترجمه جمال محمدی، تهران، نشر افکار
    • والی عباس، محمدی، محمد کریم(1395) سیاست به مثابه عقلانیت ارتباطی. فصلنامه تخصصی علوم سیاسی/شماره چهاردهم/
    • یزدخواستی، بهجت. عدلی پور، صمد.. سپهری، آسیه(1392) تحلیل محتوای صفحات و گرو ه های شبکه اجتماعی فیس بوک و حوزه عمومی هابرماس، مطالعه و تحقیقات اجتماعی در ایران. دوره 2ف شماره 1

    Abdullahiyan, Hamid, Ajaq, Seyedah Zahra, »Reproduction of traditional rationality and characteristics of communicative rationality in the Iranian public domain«, Cultural studies and communication, (2005) ,Volume 2, Number 7, from page 43 to page 59.

    Adlipour, Samad. Yazdakhati, Behjat, Kikhaei, Elham, »Public domain and dialogue in the virtual space of social networks«, Culture-Communication Studies, (2013) 4 year, number 21.

    Adlipour, Samad. Architect, Soraya. Khaksar, Faeze, »Virtual social networks and identity crisis«, Quarterly Journal of Social Studies and Research in Iran, (2012), Year 1, Number 4, pp. 155-176.

    Asgarkhani, Abu Mohammad, Ghorbani, Fatima. Halal Khor, Mehrdad, »The role of new social media and networking in Egypt's January 25 revolution and the crises after it«, Strategic Policy Research Quarterly, (2013), 3 year, number 10.

     

    Dashtogli, Mana, »historical comparative analysis of the transformation of the communication action of the public domain of civil society and democracy in Iran«, Two quarterly journals of participation and social development, (2016), Year one/number one University Jihad Humanities and Social Studies Research Institute.

    Dillon, K. P., Bushman, B. J. »Unresponsive or un-noticed? Cyber bystander intervention in an experimental cyberbullying context«, Journal of Computers in Human Behavior, (2015), 45 (3): 144–150.

    Farzaneh Saifullah, Falahati Shahab al-Dini Razia, »Investigating the social factors affecting the trend towards virtual social networks (case study: female secondary school students of the second year of Babol city) «, Two Quarterly Journals of Participation and Social Development, (2014), Volume 1, Number 1.

    Ganei Rad, Mohammad Amin, Junadele, Ali, »conflicting approaches about the formation of the public domain in cyber space«, Journal of science and technology policy, (2014) , Number 32.

    Habermas, Jurgen, »Structural Transformation of the Public Sphere«, translated by Jamal Mohammadi, (1386) ,Tehran, Afkar Publishing.

    Kasabi, Fatemeh, Naqib Al Sadat Seyedreza, »The role of cultural values in the content of social networks (a comparative study of the content of Iranian and nonIranian social networks) «,publication: Interdisciplinary Studies in Media and Culture (Media and Culture), (2014), Volume 5, Number 1.

    Kelly, J. & Etling, B. »Mapping Iran’s Online Public: Politics and Culture in the Persian Blogosphere«, (2008).

     

    Khaniki, Hadi, Atabek, Mohammad, Azizi, Farid, »Analysis of the status of virtual social networks in Iran with the approach of Habermas' public domain (a case study of several Facebook groups)«, Culture and Communication Quarterly, Volume 18, (2016), Number 37.

    Mohseni Tabrizi, Alireza; Hoyda, Laden and Fatemeh Omidi, »Involvement in cyberspace and its personal and psychological effects: a survey of young Internet users in Tehran«, Social Sciences Research Journal,  (2009),4th year, number 3.

    Mahdizadeh, Seyyed Mohammad, »Internet and Public Domain«, Media Magazine, (2013) ,No. 59.

    Mousavi  khamaneh, marzieh. Rajabloo, Ali. Alavi Leyla, »The relationship between action in the public sphere and the degree of experiencing shame as social ethics in students«,(2011). Journal of Encyclopedia of Social Sciences, third period, No 1.

     

    Rabiei, Ali, »Analyzing social-political blogs with Habermas' public domain approach«, World Media Magazine - Persian version. Period,  (2012) 7, number 2, number, consecutive 14.

    Rajab Lu, Ali, Alavi, Laili, »The relationship between action in the public sphere and the degree of experiencing shame as social ethics in students«, Encyclopedia of social sciences, (2013), Volume 3, Number 1.

    Soodmandi, Abdul Hamid, »Implementation of the right to freedom of expression in the international human rights system«, Shiraz University Legal Studies Journal, (2016) , Volume 8, Number Two.

    Seyed Alavi, Seyed Masoud, Naqib Al-Sadat, Seyed Reza, Public sphere in the virtual space, the formed components of the virtual public sphere from the point of view of communication science and political science experts in Iranian universities, Social Sciences Quarterly of Allameh Tabatabai University, (2012), Number 57.

    Wali Abbas, Mohammadi, Mohammad Karim, »Politics as communication rationality«, Specialized Quarterly Journal of Political Science, (2015), Number 14.

    White, M.D., E.E. Marsh.  Content Analysis: A Flexible Methodology«. LIBRARY TRE-NDS, (2006), (55-1). PP. 22-45.

    Yazdakhati, Behjat, Adlipour, Samad, Sepehri, Asieh, »Content analysis of Facebook social network pages and groups and Habermas public domain«, social study and research in Iran, (2012),Volume 2, Number 1.