مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران

2 استاد جامعه‌شناسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران،ایران.

3 استاد جامعه‌شناسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران: ایران.

چکیده

آشفتگی اخلاقی وضعیتی است که جامعه فاقد هنجارهای مشترک انتظام بخش کنشها و رفتار ، تعارض و ضعف قدرت این قواعد است .
پرسش از آشفتگی اخلاقی و عوامل اجتماعی موثر بر آن مساله اصلی این پژوهش است که با بهره گیری از نظریه آنومی مورد بررسی قرار گرفته است.جامعه آماری پژوهش شهروندان تهرانی 18 سال به بالا در سال 1396 است. از این جامعه به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای نمونه‌ای به حجم 400 نفر انتخاب‌شده است. روش پژوهش پیمایش بوده و داده‌ها با تکنیک پرسشنامه گردآوری‌شده و در کنار آن از داده های ثانویه نیز استفاده شده است.
یافته های حاصله از داوری شهروندان نشان می دهد47 درصد وضعیت اخلاقی جامعه را به میزان زیاد و خیلی زیاد آشفته و آنومیک ارزیابی کرده اند. شواهد عینی ساختاری نیز چنین ارزیابی را تایید می کند و حاکی از نقض و تخطی مکرر از قواعد ، قوانین اجتماعی و هنجارهای اخلاقی است. یافته های تبیینی پژوهش نشان می دهد 6 متغیر احساس نابرابری، ضعف کنترل های اجتماعی، احساس نارضایتی ، فردگرایی ، ضعف گرایشهای دینی و کاهش مشارکت اجتماعی مجموعا 72درصد تغییرات تلقی شهروندان از آشفتگی اخلاقی جامعه را توضیح می دهند.

کلیدواژه‌ها

ازکمپ، استوارت (1370) روان‌شناسی اجتماعی کاربردی، ترجمۀ فرهاد ماهر، تهران: انتشارات آستان قدس رضوی.
آملی لاریجانی، صادق (۱۳۹۴) «۱۵ میلیون پرونده در دستگاه قضایی داریم»، سایت ایسنا، بازنشانی شده در: 8 بهمن1394، ساعت 9:28، به نشانی:  http://www. isna. ir/news/94110804874
بیات، فریبرز (1397) بحران اخلاقی و عوامل اجتماعی مؤثر برآن، رسالۀ دکتری، واحد علوم و تحقیقات تهران دانشگاه آزاد اسلامی.
بیرو، آلن (1370) فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمۀ باقر ساروخانی، تهران: انتشارات کیهان.
پورمحمدی، مصطفی (۱۳۹۵) «ورود بیش از ۱۴ میلیون پرنده به قوه قضائیه»، سایت تابناک. بازنشانی شده در: 8 تیر 1395، ساعت 11:24، به نشانی:  http://www. tabnak. ir/fa/news/601380
پیران، پرویز (۱۳۸5) آنومی در تهران، سخنرانی در خانۀ هنرمندان ایران، سایت آفتاب آنلاین. بازنشانی شده در: 11 فروردین 1385، به نشانی:  http://www. aftabir. com/articles/view/art_culture/art/c5c1143803482_art_p1. php
پیوزی، مایکل (1384) یورگن هابرماس، ترجمۀ احمد تدین، تهران: هرمس.
جوادی یگانه، محمدرضا (۱۳95) ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان، موج سوم، تهران: دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
جوادی، حسن و همکاران (۱۳۹۱) بررسی عوامل مؤثر اجتماعی در احساس آنومی اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه تبریز، مطالعات جامعه‌شناختی، سال چهارم، شمارۀ دهم، صفحۀ 45-29.
چلبی، مسعود (1375) جامعه‌شناسی نظم، تحلیل و تشریح نظری نظم اجتماعی، تهران: نشر نی.
دورکیم، امیل (1360) فلسفه و جامعه‌شناسی. ترجمۀ فرحناز خمسه‌ای، تهران: مرکز ایرانی مطالعه فرهنگ‌ها.
دورکیم، امیل (1369) دربارۀ تقسیم کار اجتماعی. ترجمۀ باقر پرهام، انتشارات کتابسرای بابل.
دورکیم، امیل (1378) خودکشی. ترجمۀ نادر سالارزاده، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
دورکیم، امیل (1383) صوَر بنیانی حیات دینی. ترجمۀ باقر پرهام، تهران: نشر مرکز.
دورکیم، امیل (1394) دربارۀ تقسیم کار اجتماعی، ترجمۀ باقر پرهام، تهران: نشر مرکز.
رابینگتن، ارل و وایتنبرگ، مارتین (۱۳۹۰) رویکردهای نظری هفتگانه در بررسی مسائل اجتماعی. ترجمۀ رحمت‌الله صدیق سروستانی، تهران: دانشگاه تهران.
رحمانی فضلی، عبدالرضا (۱۳۹۵) گزارش تکان‌دهندۀ وزیر کشور از آسیب‌های اجتماعی در صحن علنی مجلس، سایت آنا. بازنشانی شده در: 17خرداد 1395، ساعت 9:26، به نشانی:  https://ana. ir/fa/news/14/91249
رضایی، عبدالعلی (1380) ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان، موج اوّل، تهران: دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
رفیع‌پور، فرامرز (1378) آنومی یا آشفتگی اجتماعی، پژوهشی در زمینۀ پتانسیل آنومی در شهر تهران. تهران: انتشارات سروش.
زاهدی، محمدجواد (1385) توسعه و نابرابری. تهران: انتشارات مازیار.
زمانیان، علی (۱۳۸۹) علت‌شناسی آسیب‌های اخلاقی ایران. پژوهشنامه. شمارۀ ۵۸. صفحۀ 136-111.
سازمان ثبت‌احوال کشور (1384) سالنامۀ آمارهای جمعیتی کشور، دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی.
سازمان ثبت‌احوال کشور (1395) سالنامۀ آمارهای جمعیتی کشور، دفتر آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت.
سازمان شفافیت بین‌المللی (2015) گزارش رده‌بندی کشورهای جهان بر اساس شاخص ادراک فساد، سایت سازمان شفافیت بین‌المللی، 13سپتامبر  2017: http://www. transparency. org/cpi2015#results-table
شهریاری، حمید (1394) تشکیل بیش از 11 میلیون پرونده قضایی در سال 93، سایت شفاآنلاین، بازنشانی شده در: 26خرداد 1394، ساعت17:18، به نشانی: http://www. shafaonline. ir/fa/news/65887
شیانی، ملیحه و محمدی، محمدعلی (۱۳۸8) تحلیلی بر احساس آنومی فردی در میان جوانان با تأکید بر جنسیت، فصلنامه تحقیقات علوم اجتماعی ایران، شمارۀ ۳، صفحۀ 36-21.
غفاری، غلامرضا و جوادی یگانه، محمدرضا (1396) وضعیت اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی جامعۀ ایران، تهران دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
فراستخواه، مقصود (۱۳۷۷) دین و جامعه، تهران: شرکت سهامی انتشار.
فولادیان، مجید و رضایی بحرآباد، حسن (1397) تحلیل جامعه‌شناختی خودمداری ایرانیان، فصلنامۀ مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دورۀ 19، شمارۀ 44، صفحۀ 26-1.
کوثری، مسعود (1382) آنومی سیاسی در ایران با تکیه بر شهروندان تهرانی، نامۀ علوم ‌اجتماعی، دورۀ 1، شمارۀ 21، شمارۀ پیاپی 444، صفحۀ 348-319.
کوثری، مسعود و نجاتی‌حسینی، سیدمحمود (1388) پتانسیل آنومی اجتماعی در مناطق حاشیه‌ای شهر تهران، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، معاونت پژوهشی، دفتر گسترش تولید علم.
کوزر، لوئیس و روزنبرگ، برنارد (1378) نظریه‌های بنیادی جامعه‌شناختی، ترجمۀ فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی.
کیویستو، پیتر (۱۳۸0) اندیشه‌های بنیادین در جامعه‌شناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
گودرزی، محسن (۱۳۸۲) ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان (موج دوم)، تهران: دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
گولدنر، آلوین (۱۳۸۳) بحران در جامعه‌شناسی غرب، ترجمۀ فریده ممتاز، تهران: شرکت سهامی انتشار.
گیدنز، آنتونی (۱۳85) تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمۀ ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
مرکز آمار ایران (1393) سالنامه آماری کشور 1393، ریاست جمهوری، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
مرکز آمار ایران (1394) سالنامه آماری کشور 1394،ریاست جمهوری، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۱) جدول ساعت کار مؤثر سالیانه در ۱۱ کشور، سایت مهرنیوز. بازنشانی شده در: 29 اردیبهشت 1391، ساعت 10:55، به نشانی: https://www. mehrnews. com/news/1604196
مرکز مطالعات بین‌المللی زندان‌های جهان (2014) گزارش چکیدۀ وضعیت زندانیان در جهان، سایت مرکز مطالعات بین‌المللی زندان‌های جهان، بازنشانی شده در: دسامبر 2014 به نشانی:  http://www. prisonstudies. org/country/iran
میلر، دلبرت (1380) راهنمای سنجش تحقیقات اجتماعی، ترجمۀ هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
نادری. حمدالله و همکاران (۱۳90) سنجش چندبعدی آنومی در بین جوانان، فصلنامۀ مطالعات اجتماعی، دورۀ جدید، شمارۀ 25، صفحۀ210-179.
 
Adnanes, Martin (2007) "Social Transitions and Anomie Among post- Communist Bulgarian Youth". Young, Nordic Journal ofYouth Research, Vol. 15, No. 1, pp: 46-69.
Allen, Michael (2009) The civil sphere By Jeffrey C. Alexander, (review), social
Bellah, Robert N…[et. Al. ] ( 1985) Habits of the Heart:Individualism and Commitment in American Life,Berkeley University of California Press.
Bjerregaard, Beth,Cochran,J. K(2008)”A Cross-National Test of Institutional Anomie Theory:DoThe Strength of Other Social Institutions Mediate or Moderate the Effects of the Economy on the Rate of Crime?” western Criminology Review, 9(1), pp: 31-48.
Chamlin Mitchell B and John k, Cochran (1995) ”Assessing Messner and Rosenfelds, Institutinoal AnomieTheory:A Partial Test”,Criminology, 33, pp:411-429.
Durkeim, Emile (1951) suicide: A Study in sociology. Translated by G, Simpson, the free press, pp: 245-257.
Durkheim, Emile ([1893]1994) Division of Labour in Social. Paris: PUF.
 Forces, volume 88, Number 2, pp:984-985.
International Transparency Organization(2015 )The Corruption Perceptions Index (CPI) results tables for 2014 and 2015 - Sep 13, 2017.
 
Lee, Gary R. And Robert W clyde (1974) ”Religion, socioeconomic status, and Anomie”. Journal of the Scientific study of religion, 13 (1), pp: 35-47.
Legge, Sandra (2008),” Social Structural Effects on the Level and Development of Theindividual Experience of Anomie in the German Population”. International Journal of Conflict and Violence, vol. 2(2) pp 248- 267.
Merton, Robert K (1949) Social Theory and Social structure. New york: Free press.
Messner, Steven F and Richard Rosenfeld (1997) “Political Restraint of the Market and Levels of Criminal Homicide: A Cross – Nationl Application of Institutional Anomie Theory”. Social Forces, 75, pp:1395 – 1416.
Parsons, T and shills, Edward (1951)Toward A General Theory of Action. New youk, Horper and Row.