مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه علامه طباطبائی

2 کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی

چکیده

سینمای پرفروش با نمایش تفسیر‌های بخشی از جامعه و تصرف گیشه‌ها در واقع علاقه‌ی مردم را نسبت به تفسیر نمایش داده شده، نشان می‌دهد. در این مطالعه فیلم‌های پرفروش ژانر اجتماعی دهه‌های 40، 60 و 80 انتخاب گردیده است تا تحولات سینمای پرفروش ایران بررسی شود. فیلم‌ها با توجه به رویکرد ساختارگرایی و روش نشانه‌شناسی تحلیل سازه‌ی کیت سلبی و ران کاودری و تقابل‌های دوگانه بررسی و تحلیل شده‌اند. بر مبنای تحلیل فیلم‌ها نشان داده شد که سینمای پرفروش ایران در سیر زمان با تحولاتی رو به رو بوده است. در برخی از آثار دو گانه‌های مشترکی یافت شد. با وجود دارا بودن دو گانه‌ی مشترک سنت گرایی و مدرنیسم بر مبنای گفتمان حاکم بر فیلم ها، دوگانه‌ها بار معنایی متفاوتی دارند. سنت گرایی در دهه‌ی 40 گفتمان مرکزی می‌باشد. در دهه‌ی 60 تداخل سنت گرایی و مدرنیسم و سروسامان یافتن بر مبنای نظم مدرن نشان داده می‌شود. در دهه‌ی 80 مدرنیسم گفتمان برتر می‌باشد. همچنین نشان داده شد که نوع دوستی و جمع گرایی ویژگی‌های مثبتی هستند که در تمام دوره‌ها رویه‌ی برتر و مورد استقبال می‌باشند. در تمام فیلم‌های مورد بررسی منطقی که در سطح رویین نقد می‌شود در سطح زیرین و محوری روایت نیز به صورت تک گویانه و اقتدارطلبانه‌ای نقد می‌شود و دیگری در بی‌دفاع‌ترین شکل به حاشیه رانده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

-آسابرگر، آرتور (1383) روش‌های تحلیل رسانه‌ها، ترجمه‌ی پرویز اجلالی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
-احمدی، بابک (1392) از نشانه‌های تصویری تا متن ( به سوی نشانه‌شناسی ارتباط دیداری)، تهران: نشر مرکز.
-استربناتی، دومینیک (1388) مقدمه‌ای بر نظریه‌های فرهنگ عامه، ترجمه‌ی ثریا پاک نظر، تهران: گام نو.
-استم، رابرت (1383) مقدمه‌ای بر نظریه‌ی فیلم، ترجمه‌ی احسان نوروزی، تهران: سوره‌ی مهر.
-آلن، گراهام (1392) رولان بارت، ترجمه‌ی پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز.
-آوینی، مرتضی ( 1377) نقدهای سینمایی، تهران: نشر ساقی.
-بارت، رولان (1375) اسطوره امروز، ترجمه‌ی شیرین دخت دقیقیان، تهران : نشر مرکز.
-باومن، زیگمونت (1384) عشق سیال در باب ناپایداری پیوندهای انسانی، ترجمه‌ی عرفان ثابتی، تهران: 1384.
-دهباشی، علی (1389) شناخت‌نامه‌ی امبرتو اکو، تهران: کتاب نشر نیکا.
-کرایب، یان (1389) نظریه‌ی اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس، ترجمه‌ی عباس مخبر، تهران: آگه.
-سجودی، فرزان (1387) نشانه‌شناسی کاربردی، تهران: علم.
-سلبی، کیت و کاودری، ران (1380) راهنمای بررسی تلویزیون، ترجمه‌ی علی عامری مهابادی، تهران: سروش.
-شالچی، وحید (1388) « بازنمایی امر اخلاقی در سینمای پر مخاطب ایران از سگ کشی تا آتش بس»، -فصلنامه‌ی انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال پنجم، شماره‌ی پانزدهم، صفحه‌ی 99.
-ضمیران، محمد (1382) درآمدی بر نشانه‌شناسی هنر، تهران: نشر قصه.
-فکوهی، ناصر (1386) تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی، تهران: نشر نی.
-هیوارد، سوزان(1380) مفاهیم کلیدی در مطالعات سینمایی، ترجمه‌ی فتاح محمدی، زنجان: هزاره‌ی سوم، چاپ اول.
-Eco, Umberto ( [1976] 1979) : A Theory of Semiotics. Bloomington, IN : Indiana University Press / London: Macmillan.
-Voloshinov, Valentin N. (= Bakhtin, Mikhail) ([ 1930] 1973). Marxism and the Philosophy of Language. (Trans. L. Matejka and I. R. Titunik): New York : Seminar Pres.