نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
فوکو با بکارگیری مفهوم گفتمان شیوه جدیدی برای تحلیل تاریخی و اجتماعی ارائه نمود و بعد از استقبال وسیع پژوهشگران، اکنون گفتمان به یکی از پرکاربردترین مفاهیم علوم اجتماعی تبدیل شده است. تحلیل گفتمان شیوه پژوهشی فوکو است که او طی کارهای خود، دیرینه‌شناختی و تبارشناختی، از آن برای تحلیل تاریخی و کنونی جامعه غربی استفاده می‌کند. در این مقاله ضمن بررسی مفهوم نظری گفتمان، روش تحلیل گفتمان فوکویی بررسی می‌شود. طی این بررسی سیر تحول مفهوم گفتمان و نحوه تحلیل گفتمان در کارهای فوکو خواهد آمد. در ادامه نوع بکارگیری آن در دو شیوه پژوهشی – نظری دیرینه‌شناسی و تبارشناسی را بررسی خواهد شد. در این مقاله همچنین دو مثال عملی از تحلیل گفتمان چگونگی عملی انجام آن را توضیح می‌دهد. در انتها خواهیم دید که پژوهش گفتمانی با ذایقه نیمه فوکویی دشواری‌هایی خاص خود را دارد و همزمان پژوهشگر آزاد است تا بی آنکه دغدغه معیارها و تنظیمات پژوهش اجتماعی متعارف را داشته باشد، پژوهش خود را به گونه‌ای «معتبر» سامان دهد که نظریه و روش در هم ادغام شوند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Foucault, Discourse, Discourse Analysis
چکیده [English]
Foucault introduces a new way of analysis of the social world while he does not make clear how to conduct research. However, it does not mean that Foucault did not leave any space to do a Foucauldian social research (or as he wishes, doing genealogies). Indeed, the manner of Foucauldian social research is an ongoing method(s) which is produced both by Foucault and a researcher. The researcher must read Foucault and then draw out some basic points on which she or he can establish a concrete research method. While he mainly focuses on the internal side of discourse and is uninterested in non-discursive elements in archaeology, he then shifts to an overall view in his genealogical works in which discursive and non-discursive elements lose their significant differences, and they are mingled in each other in a discourse. In this article I will map Foucault’s main theoretical and methodological points and articulate them in my own method of doing a research. In so doing, I touch on general aspects of discourse and discourse analysis, then I will describe Foucault’s method, next I will illuminate how practically to do a discourse analysis.
کلیدواژه‌ها [English]
- Michel Foucault- Discourse- Discourse Analysis- Archaeology
- Genealogy
)