نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
با پیشرفت فناوری، نفوذ و تأثیر رسانه‌ها در جامعه به طور چشم‌گیری افزایش یافته است. ترویج علم یا عمومی‌سازی علم به شکل نوین از قرن بیستم در مغرب زمین مطرح شد و در پنجاه سال اخیر به طور جدی به آن توجه شده است. سیاست‌گذاران دریافته‌اند برای بهبود وضعیت اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جوامع خود ناچار به عمومی‌سازی علم هستند و برای بسط و گسترش علم در جامعه بهترین، کارآمدترین و در دسترس‌ترین ابزار را رسانه دانسته‌اند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش رسانه‌ها در عمومی‌سازی علم انجام شده است. در این مقاله از روش اسنادی و میدانی استفاده کردیم. این مطالعه با بهره‌گیری از نظریه‌های استفاده و خشنودی و نشر نوآوری‌های راجرز، نقش رسانه‌ها در عمومی‌سازی علم را واکاوی می‌کند. یافته‌های پژوهش بر « نقش رسانه‌ها در عمومی‌سازی علم به عنوان رابط علم و جامعه» تأکید دارند، در مجموع رسانه‌ها، در عمومی‌سازی و ایجاد باور به علم نقش میانجی دارند.
کلیدواژه‌ها
- اجاق، سیده زهرا، عطاری، مازیار، جلالی، یاسر (1386) « جریان‌های اصلی سیاست‌های ترویج علم در ایران »، طرح پژوهشی، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
-اجاق، سیده زهرا (1386)« وضعیت ارتباطات علمی ایران: مطالعه موردی 7 روزنامه سراسری »، https://www.academia.edu/193958 (12 آبان 1394).
-اجاق، سیده زهرا (1389- 1391) « ارتباطات عمومی علم در ایران: مطالعه ترکیبی نقش مجله‌های علمی- عمومی در بهبود فهم عامه از علم در دوره زمانی 1280ـ 1390 »، پایان‌نامه دکترا، تهران: دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
-اسولیوان، تام و دیگران (1385) مفاهیم کلیدی ارتباطات، ترجمه میرحسن ریش‌زاده، چاپ اول، تهران: فصل‌نو.
-بورن، اَد. برون (1379) بعد فرهنگی ارتباطات برای توسعه، ترجمه مهرسیما فلسفی، تهران: انتشارات مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای صدا و سیما.
پایا، علی (1387) « ترویج علم در جامعه، یک ارزیابی فلسفی » فصلنامه سیاست علم و فناوری، شماره 1، صص 25-38.
-حیدرزاده، توفیق (1374) « نقش رسانه‌های همگانی در ترویج زبان علم »، فصلنامه رهیافت، شماره 69، صص 3- 1.
-خانیکی، هادی (1386) « فرهنگ جمعی و رسانه‌های نو »، کتاب سروش، مجموعه مقالات (2)، رسانه‌ها، فرهنگ، تهران: انتشارات سروش.
-مک کوایل، دنیس (1385) درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی، ترجمه پرویز اجلالی، چاپ دوم، تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات رسانه.
-دهشیری، محمدرضا (1388) « رسانه و فرهنگ »، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره دوم، زمستان، شماره 8.
-دهشیری، محمدرضا (1384) بررسی سازوکارهای نهادینه‌سازی همکاری رسانه‌ای، قدرت و نقش رسانه‌ای ایران و آلمان، تهران: مرکز انتشارات وزارت امور خارجه.
-دی فلور، ملوین، دنیس، اورت رای (1383) شناخت ارتباطات جمعی، ترجمه سیروس مردای زیر نظر دکتر ناصر باهنر، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشکده صدا و سیما.
-سورین، ورنر، تانکارد، جیمز (1381) نظریه‌های ارتباطات، ترجمه علیرضا دهقان، تهران: دانشگاه تهران.
-فروتن، حسین (1390) « کندوکاوی در مفهوم علم برای عموم با نگاه ویژه به مجله دانشمند »، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد فلسفه علم، دانشگاه امیرکبیر.
-قانعی‌راد، محمدامین، مرشدی، ابوالفضل (1390) « پیمایش فهم شهروندان تهرانی از علم و فناوری »، فصلنامه سیاست علم و فناوری، سال سوم، شماره 3، صص 93-110.
-قدیمی، اکرم (1391) « نقش رسانه‌ها در عمومی سازی علم در کشورهای ایران، امریکا، انگلستان، ژاپن و هندوستان »، تهران: انجمن ترویج علم ایران.
------------ (1388 الف) « تدوین شاخص‌های ترویج علم به منظور دستیابی به الگویی مناسب »، تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
----------- (1388 ب) « طرح ممیزی صد موضوع مهم علمی (ترویج علم) »، تهران: انجمن ترویج علم ایران.
-لازار، ژودیت (1380) افکار عمومی، ترجمه مرتضی کتبی، تهران: نشر نی.
-لال، جیمز (1377) رسانه‌ها، ارتباطات، فرهنگ؛ رهیافتی جهانی، ترجمه مجید نکودست، تهران: مؤسسه انتشاراتی روزنامه ایران.
-معتمدنژاد، کاظم (1379) وسائل ارتباط جمعی، جلد اول، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
------------- (1388) ارتباطات در جهان معاصر، تهران: نشر شهر.
-مک کوایل، دنیس (1385) نظریه ارتباطات جمعی، ترجمه پرویز اجلالی، چاپ اول، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
-وصالی، منصور (1386) « رصد و مطالعه سیاست‌های ملی ترویج علم موجود در کشور 8G، 8D، هند و چین »، تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
وصالی، منصور (1388) « تدوین مبانی نظری فهم عامه از علم در ایران »، تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
-Bauer, Martin & Asdis Ragnarsdottir (1996) A New Resource for Science Communication Studies, Published in Public Understanding Sci.55-57, Printed in Uk.
-Carlsson,Ulla,.: Tayie, Samy; Jacquinot-Delaunay, Genevieve & Tornero, Jo Mannul Perez (Eds,) (2008) “Empowerment Through Education: An Intercultural Dialogue”, Sweden: Goteborg University.
-Vincent, Bernadette Bensaude (2003) “A Geneology of the Increasing Gap between Science and the Public”, Public Understanding of Science:… Discourse Studies, Volume: 5, Issue: 2, Publisher: Sage Publications, Pages: 265-279.
)