نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

فیلم های عامه پسند ایرانی، بعنوان نوعی فرهنگِ ملی، که نبض اقتصادی سینمای ایران را تشکیل می دهند در جامعه ی ایرانی در گستره ای وسیع مصرف می شوند. هر چند که این فیلم ها در پژوهش های فرهنگی رایج در کشور، چندان مورد توجه قرار نمی گیرند، اما بر اساس نظریه های فرهنگی متأخر، آنها متون فرهنگیِ متشکل از رمزگان ایدئولو‍ژ|یک هستند که در برساخته شدن ادراک اجتماعی جمعی، نقشی اساسی دارند. بنابراین، سؤالی که مطرح می شود این است که فیلم های عامه پسند ایرانی از چه نوع ساختارهای روایی و ایدئولوژیکی برخور دارند؟ برای استنتاج ساختارهای روایی و ایدئولوژیک فیلم های عامه پسند ایرانی، از یک روش شناسی «کیفی- ترکیبی» که در برگیرنده «تحلیل ساختاری رولان بارت» و «نشانه شناسی انتقادی جان فیسک» است، استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در فیلم های عامه پسند ایرانی: 1. ساختار روایی، خطی و سه بخشی است، 2. بحران های اجتماعی که برخاسته از تنش های مابین سنت و تجدد در جامعه ایرانی هستند، مهم ترین مضامین را تشکیل می دهند، 3. عمدتاً به بازنمایی مسائلِ طبقه متوسط شهری می پردازند، 4. روایت در فضاهای مدرن شهری اتفاق می افتد، 5.تقابل های دوگانه، برخاسته از تقابل اسطوره ای خیر و شر هستند، 6. زن متجددِ تحول خواه، مهم ترین تیپ مطرح در آنهاست و 7. نقد سویه های سرکوبگرانه و آسیب شناسانه سنت و تجدد، مهم ترین دغدغه های ایدئولو‍ژیک مطرح در آنها هستند.

کلیدواژه‌ها

• ساختار روایی
• ساختار ایدئولوژیک
• سینمای عامه پسند ایران
• مطالعات فرهنگی
• تحلیل ساختاری
• نشانه شناسی انتقادی

عنوان مقاله [English]

The Narrative and Ideological Structures of Iranian Popular Cinema (1376-1386)

چکیده [English]

Iranian popular films, as a type of national culture, are consumed vastly in Iran. Although they are neglected in common cultural studies is Iran, according to recent cultural theories, they are some cultural texts including the ideological cods that they have an important role in the construction of collective social perception. Therefore, a question that can be addressed is what the narrative and ideological structures of Iranian popular films are? In the process of interpretation of the narrative and ideological structures of Iranian popular films I use a qualitative-syntactic method. This method includes Roland Barthes’s structural analysis and John Fiske’s critical semiology. The results show that in Iranian popular Films: 1)The narrative structure is linear and in three parts, 2) crisis and social problems that based on the conflict between traditional and modern attitudes in Iran are the most  important contents, 3) most of them have represented urban middle class problems, 4) narration is happen in modern urban spaces, 5) reformist modern woman is the most represented character and 6) critic of pathological aspects of traditional and modern attitudes are the best ideological material.    

کلیدواژه‌ها [English]

• narrative structure
• Ideological structure
• Iranian popular cinema
• Cultural Studies
• Structural analysis
• Critical semiology