نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

زنان مطلقه،‌ یکی از آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه محسوب می‌شوند. آنچه که آنان را به افرادی آسیب‌پذیر تبدیل می‌کند، نه تنها تأثیرپذیری از ابعاد منفی طلاق بلکه نگاه تبعیض‌آمیز جنسیتی در قبال وضعیت آنان پس از طلاق است. از این رو پژوهش حاضر با اتخاذ رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه‌ای و با کاربست تکنیک مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با 18 زن مطلقه تهرانی که بیش از یک سال از طلاق‌شان سپری شده است به بررسی موانع فرهنگ جنسیتی در تعاملات اجتماعی زنان پس از طلاق و نیز استراتژی‌های آنان برای مقابله با این موانع و در نهایت پیامدهای این مسئله در زندگی زنان مطلقه پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد، فرهنگ جنسیتی تبعیض‌آمیز به شیوه‌های گوناگونی منجر به تشدید موانع و فشارها بر زنان مطلقه و تعاملات اجتماعی آنان می‌گردد. موانعی که سازگاری آنان با زندگی پس از طلاق را با چالش‌هایی جدی مواجه می‌نماید. این موانع شامل مواردی چون مقصرانگاری زنان، تحدید فرصت‌های ازدواجی آنان، نگاه شیء‌واره به زنان مطلقه و محدودیت در اشتغال و مکان‌یابی جدید آنان است. از سویی زنان برای مقابله با این موانع از استراتژی‌های گوناگونی چون پنهان‌سازی طلاق، تلاش برای ارتقاء اجتماعی در سایر زمینه‌ها، ازدواج مجدد و ورود به روابط جدید، گزینش شبکه‌های تعاملی همگرا و دوری جستن از شبکه‌های غیرهمگرا استفاده می‌کنند. این در حالی است که اعمال چنین نگرش‌های تبعیض‌آمیزی می‌تواند منجر به ایجاد پیامدهایی چون کاهش مشارکت اجتماعی و تنزل سرمایه اجتماعی زنان، کاهش کیفیت زندگی آنها، افزایش احساس ناامنی اجتماعی، افزایش احساس محرومیت نسبی، داغ ننگ، طرد اجتماعی و نیز افزایش احتمال درگیری با انحرافات اخلاقی و سایر آسیب‌های اجتماعی برای زنان مطلقه باشد. تأثیرات منفی و مخربی که نه تنها زنان مطلقه را درگیر خود می‌سازد بلکه فرزندان، خانواده، اطرافیان و در نهایت کل جامعه و نهاد خانواده را درگیر و تضعیف خواهد نمود.

کلیدواژه‌ها

• : زنان مطلقه
• فرهنگ جنسیتی
• طلاق
• نظریه زمینه‌ای

عنوان مقاله [English]

The Role of Gendered Culture in Women’s Social Interactions after Divorce

چکیده [English]

Divorced women are one of the most vulnerable groups of people in society. This is not only because of negative aspects of divorce, but also because of gendered discriminative view toward their position after divorce. Therefore this study by applying qualitative approach and Grounded theory method and by using semi-structured qualitative interview technique with 18 divorced women in Tehran which got divorced more than one year, discovering the barriers of gendered culture toward post- divorce women’s social interactions and also the women’s strategies to deal with these barriers and finally the consequences of this problem in divorced women’s life.
The finding show that discriminative gendered culture results the intensity of obstacles and pressures on divorced women’s social interactions in different ways, barriers which challenge their post-divorce life adjustment. These obstacles include blaming women, restricting their marriage opportunities, an objective view toward divorced women and limiting their occupation and new location. On the one hand women using different strategies to deal with these barriers such as hiding their divorce, efforts to social enhancement in other areas, remarriage and entering to new relationships, selecting converged interactive networks and avoiding non-converged interactive networks. This is while applying discriminative attitudes can result creating the consequences like decreasing social contribution and reduction of women’s social capital, declining their quality of life, increasing the feelings of social insecurity, relative deprivation, stigma, social exclusion and also increasing the likelihood of women’s engaging in social deviants and obliquities. The negative effects which not only engaged divorced women but also their children, friends and finally the whole of the society and also weaken family institution.

کلیدواژه‌ها [English]

• Divorced women
• Gendered culture
• Divorce
• grounded theory