مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

2 استادیار مدیریت شهری دانشگاه علامه طباطبایی.

3 کارشناس ارشد مدیریت شهری دانشگاه علامه طباطبایی.

چکیده

مشارکت شهروندی مؤلفه اصلی در نیل به اهداف توسعه پایدار و حکمرانی خوب شهری اس ت . از این رو مدیریت شهری تهران دو رویکرد اصلی محله محوری و تبدیل شهردا ر ی از سازمان صرفا خدماتی به نهاد خدماتی - اجتماعی را در رأس برنام ه هایش قرار داده اس ت . در این پژوهش که با عنوا ن کارکرد فرهنگی مدیریت شهری در ارتقاء فرهنگ مشارکت شهروندی در اداره امور محلی، نام دارد، به بررسی تأثیر فعالیت های فرهنگی شهرداری تهران بر افزایش ف رهنگ مشارکت شهروندی پرداخته ش د . الگوی مفهومی و تحلیلی این تحقیق براساس الگوی کنش موجه آیزن و فیش باین طراحی شده اس ت . این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی است و به روش توصیفی – پیمایشی انجام گرفته اس ت . برای جمع آوری داد ه ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد و پ س از سنجش روایی و پایایی آن، بر طبق فرمول جامعه نامحدود 385 پرسشنامه به روش خوش ه ای تصادفی بین افرادی که د ر 4 سرای محله منطقه 4 شهرداری تهران فعالیت داشتند پخش و جمع آوری گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده ش د . نتایج تحقیق حاکی از آ ن است که از نظر شهروندانی که در سرای SPSS از نرم افزار محلات مذکور ارائه دهنده و گیرنده خدمات آن مراکز هستند، فعالی ت های فرهنگی مدیریت شهری در تهران بر افزایش گرایش به مشارکت، هنجاری شدن مشارکت، اعتماد به نهاد شهرداری و ایجاد راه ارتباطی مناسب تأثیر مثبتی داشته اس ت . از بین ش اخص های سه گانه فرضیه اول به ترتیب؛ تصور فرد از پیامد های مشارکت، اطلاعات فرد در مورد مشارکت و ارزیابی فرد از پیامدهای مشارکت بیشترین تأثیر را بر متغیر گرایش به مشارکت داشته اس ت . شاخص های فرضیه دوم به ترتیب اثرگذاری بر متغیر هنجاری شدن مشارکت ؛ انگیزه فرد برای برآوردن توقعات دیگران، تصور فرد از قضاوت دیگران در مورد مشارکت و سوابق فرد در زمینه مشارکت م ی باشد. شاخص های فرضیه سوم به ترتیب اثرگذاری بر متغیر اعتماد به نهاد شهرداری؛ تغییر ذهنیت بد گذشته و رضایت از عملکرد نهاد شهرداری می باشد. از بین شاخ ص های فرضی ه چهارم نیز به ترتیب؛ پایداری، دو جانبه بودن، نهادی و همه گیر بودن، بیشترین تأثیر را بر متغیر راه ارتباطی مناسب داشته است.

کلیدواژه‌ها

 

-         احمدی، حسن (1379) «مشارکت مردم در بازسازی شهرهای زلزله زده رودبار، منجیل و لوشان»، پایان‌نامه دکتری، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
-         اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران (1390) مشارکت‌های اجتماعی و امور شهری (بررسی موانع، مشکلات و راهکارهای توسعه مشارکت‌های مردمی)، تهران: جامعه و فرهنگ.
-         ارجمند نیا، علی اصغر (1380) « سازمان‌های غیر دولتی، راهبرد مشارکت سازمان‌یافته»، فصلنامه مدیریت شهری، سال دوم ،شماره 5،ص 28، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
-         ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (1383) توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی، تهران: نشر نی.
-         پاتنام رابرت (1379)دموکراسی و سنت مدنی، ترجمه محمد تقی دلفروز، تهران: روزنامه سلام.
-         پیران، پرویز (1383) «مشارکت اجتماعی در ایران؛ تناقضی ریشه‌دار»، مجموعه مقالات اولین همایش ملی طرح مسائل جامعه‌شناسی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
-         سعیدی رضوانی، هادی (1384) « شهرسازی مشارکتی برای ساماندهی فضایی قلعه آبکوه مشهد»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
-         علوی تبار، علیرضا (1379) بررسی الگوی مشارکت شهروندان در اداره امور شهرها، چاپ اول، جلد اول، تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور.
-         فاضلی، نعمت الله (۱۳۸۶) « شهروندی فرهنگی و فرهنگی شدن شهروندی»، برگرفته از سایت فرهنگ‌شناسی: www.farhangshenasi.com.
-         فالکس، کیث ( 1381)شهروندی، ترجمه محمد تقی دلفروز، تهران: انتشارات کیمیا.
-         کاظمیان، غلامرضا، سعیدی رضوانی، نوید (1382) امکان‌سنجی واگذاری وظایف جدید به شهرداری‌ها، جلد اول، چاپ دوم، تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌ها.
-         کاظمیان، غلامرضا و همکاران (1392) مدیریت شهری: مبانی و حوزه‌ها، جلد اول، تهران: نشر تیسا.
-         کیوی، ریمون و همکار ( 1385) روش تحقیق در علوم اجتماعی، مترجم: عبدالحسین نیک گهر، تهران: نشر توتیا.
-         گولد، جولیوس و کولب، ویلیام (1376) فرهنگ علوم اجتماعی، محمد جواد زاهدی مازندرانی، چاپ اول، تهران: انتشارات مازندران.
-         مامفور، لوئیز (1385) فرهنگ شهرها، ترجمه عارف اقوامی مقدم، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهری تهران.
-         مجموعه دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های ساماندهی مشارکت‌های اجتماعی در محلات شهر تهران (1390) ویرایش دوم، تهران: انتشارات مدبران.
-         معاونت امور اجتماعی و فرهنگی (1390) مجموعه جشنواره‌های شمسه، تهران: دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی.
-        معاونت امور اجتماعی و فرهنگی(1390) تحقق مشارکت‌های اجتماعی در محلات ( مدیریت محله)، تهران: دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی.
-        معاونت امور اجتماعی و فرهنگی(1390) تحقق مشارکت‌های مردمی در محلات تهران، تهران: دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی.
-         مقیمی، سید محمد (1386) اداره حکومت‌های محلی: مدیریت شوراها و شهرداری‌ها، چاپ دوم، تهران: انتشارات سمت.
-         نقی زاده، محمد (1384) « نظریه شهروندی در فرهنگ و تمدن ایرانی»، مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی، دوره 17، شماره 183- 184، ص 35-16.
-         یونسکو (1376) فرهنگ و توسعه (رهیافت مردم‌شناسی توسعه)، ترجمه محمد و نعمت الله فاضلی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
-          Carol Rosenstein .(2011). "Cultural Development and City Neighborhoods" , City, Culture and Society, Vol.2 Iss:1pp. 9-15.
-          Dave Adamson.(2010)."Community Empowerment: Identifying the Barriers to "Purposeful" Citizen Participation", International Journal of Sociology and Social Policy, Vol. 30 Iss: 3 pp. 114 – 126.
-          Waheduzzaman .(2011 ). " Value of  People  Participation  for  Good  Governance  in  Developing  Countries " .Transforming Government : People ,  process  and  Policy. Vol. 4 Iss: 4pp. 386- 402.