نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
10.22034/jcsc.2023.547576.2527
چکیده
هدف اصلی این مطالعه شناخت تجربه‌های میانجیگری والدین در نسبت میان فرزندانشان و فضای مجازی است و بر این مبنا پرسش اصلی مطالعه این است که والدین چه راهبرد‌هایی برای میانجیگری و تنظیم استفاده کودکانشان از اینترنت به کار می‌گیرند؟ برای پاسخگویی به این سوالات مطالعه از «میانجیگری» به عنوان رویکردی مطرح در مطالعات رسانهای استفاده شده است. نمونه‌های این مطالعه والدین کودکان 9 تا 12 سال بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و حجم نمونه نیز بر مبنای نمونه‌گیری تا اشباع نظری پیش رفت. متن مصاحبه‌ها پس از پیاده‌سازی با استفاده از نرم‌افزار مکس.کیو.دی.ای تحلیل مضمونی شد و داده‌ها زیر سه عنوان نگرش‌های والدین، استراتژی‌های والدین و چالش‌های والدین ارائه شدند. یافته کلیدی این پژوهش این است که درک محدود والدین از خطرات آنلاین و شکاف سواد دیجیتالی والدین و فرزندان نهایتا صلاحیت دیجیتال والدین را کاهش داده و آنچه با آن رو به رو هستیم بحران در میانجیگری والدین است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
- آدینه‌وند، فرزانه و قره‌داغی، علی (1400) نقش تشخیصی سبک‌های والدگری در پیش‌بینی اعتیاد به اینترنت دانش‌آموزان، پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری، دوره ششم، بهار 1400، شماره 54، صفحه 87 تا 98.
- اجاق، زهرا (1395)، سواد رسانهای و کودک: شناخت شاخص‌های تدوین محتوا، طرح پژوهشی، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- امین، شهین؛ هارون رشیدی، همایون؛ کاظمیان مقدم، کبری (1401) بررسی رابطه سبک‌های والدگری و الگوهای ارتباطی خانواده با وابستگی به شبکه‌های مجازی: نقش واسطه‌ای شایستگی اجتماعی، فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده، سال شانزدهم، شماره 58، صفحه 133 تا 157.
- بلوطبنگان، افضل اکبری و الهه السادات طباطباییراد (1395) پیش‌بینی اعتیاد به اینترنت و اضطراب اجتماعی بر اساس سبک های فرزندپروری در نوجوانان شهر سبزوار، فصلنامه آموزش و سلامت جامعه، دوره 3، شماره 4، صفحه 52 تا 58.
- تقی‌زادگان، معصومه (1399) کودکان آنلاین در قرنطینه پاندمی کرونا: مروری بر توصیه‌های یونیسف، منتشر شده در شبکه مطالعات سیاستگذاری عمومی (شمس).
- خالقی‌پور، مریم و دهقان نیری، علیرضا (1399)، مطالعه شیوه‌های میانجیگری مادران بر مصرف محتوای آنلاین کودکان، ارائه شده در ششمین کنفرانس بین‌المللی «بازی‌های رایانه‌ای؛ فرصت‌ها و چالش‌ها»، 30 بهمن و 1 اسفند 1399، دانشگاه اصفهان.
- خانیکی، هادی، وحیده شاه حسینی و فاطمه نوری‌راد (1395) تبیین الگوی آموزش سواد رسانهای در نظام آموزش و پرورش، فصلنامه رسانه، شماره پیاپی 102، صفحه 5 تا 21.
- سالدنا، جانی (1399) راهنمای کدگذاری برای پژوهشگران کیفی، ترجمه عبدالله گیویان، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- سعدی پور، اسماعیل (1392) بررسی اثرات اینترنت بر خانوادههای دارای فرزند نوجوان، فصلنامه پژوهشهای ارتباطی، سال بیستم، شماره 76، صفحه 143 تا 169.
- صلواتیان، سیاوش و عظیمه شیخحسینی (1395) راهکارهای تقویت سواد رسانهای دانش‌آموزان دبستانی در مصرف انتقادی بازی‌های رایانه‌ای، فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت، دوره: 2، شماره 36، صفحه 67 تا 90.
- عظیمی، محمد حسن و یونس شکرخواه (1394) کودک، رسانه و ارتباط متقابل، فصلنامه علوم و فنون مدیریت ارتباطات، دوره 1، شماره 1، زمستان 1394، صفحه 69-94.
- کریمیان، پروانه و حاجی‌ده‌آبادی، محمدعلی (1395) بزهدیدگی کودکان و نوجوانان در فضای مجازی و راهکارهای حقوقی مقابله با آن، منتشر شده در کنگره بین المللی جامع حقوق ایران، شناسه (COI) مقاله: LAWI02_190، بازیابی در سایت مرجع دانش: سیویلیکا.
- نصیری، بهاره (1399) تبیین جامعه‌شناختی والدگری رسانهای فضای سایبری (مورد مطالعه: والدین تهران)، جامعه‌پژوهی فرهنگی، سال یازدهم، بهار 1399، شماره پیاپی 35، صفحه 161 تا 183.
- نصیری، بهاره و بختیاری، آمنه (1399) سواد رسانهای و والدگری رسانهای در فضای مجازی، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- همایون والا، علویان، الهه و علویان، ساناز (1394) بررسی میزان آگاهی والدین و میزان اطلاعرسانی به فرزندان در مورد فضای مجازی، آسیب های آن و ابزار های تأمین امنیت در فضای مجازی، مجموعه مقالات دومین همایش فضای مجازی پاک، دانشگاه شهید بهشتی.
- Adinevand, Farzaneh and Qara-Daghi, Ali (2022) The Diagnostic Role of Parenting Styles in Predicting Student’s Internet Addiction, The Journal of New Advances in Bahavioral Sciences, Volume 6, Issue 54, pages 87-98 (In Persian).
- Azimi, Mohhamad Hassan and Shokrkhah, Yones (2016) Children, Media and Interaction, Science and Technques of Information Managementi, Volume 1, Issue 1, Serial Number 1, Pages 69-94 (In Persian).
- Balootbangan, Afzal and Tabatabaeirad, Elahe Sadat (2017) Prediction of Internet Addiction and Social Anxiety Based on Parenting Styles in Adolescents of Sabzevar, Journal of Education and Community Health, Volume 3, Issue 4, Pages 52-58 (In Persian).
- Karimian, Parvaneh and Hajidehbadi, Mohammad Ali (2016) Victimization of Children and Teenagers in Cyberspace and Legal Solutions to Deal with it, The International Comprehensive Law Congress of Iran (In Persian).
- Khaleghipour, Maryam and Dehghanniri, Alireza (1399) A Stusy of Mother’s Mediation Practices on Children’s Online Content Consumption, The 6th International Conference “Computer Games: Opportunities and Challenges”, February 30 and March 1, 2019, Isfahan University (In Persian).
- Khaniki, Hadi, Shah-Hosseini Vahideh and Noori-rad, Fatemeh (2016) Explaining Education Model of “Media Literacy” in Education System, Volume 27, Issue 1, Serial Number 102, Pages 5-21 (In Persian).
- Kordrostami, M., Vijayalakshmi, A. & Laczinak, R.N. (2018) Children’s media socialisation” parental concerns and mediation in Iran. Journal of Marketing Management, 34 (9-10), 819-840.
- Livingstone, Sonia (2013) Online Risk, harm and vulnerability: reflections on the evidence base for child Internet safety policy, ZER: Journal of Communication Studies, 18 (35), pp. 13-28.
- Livingstone, Sonia and Helsper, Ellen (2008) Parental mediation and children’s Internet use. Journal of broadcasting & electronic media, 52 (4). pp. 581-599. ISSN 0883-8151.
- Livingstone, Sonia & Lunt, Peter (2014) Mediatization: an emerging paradigm for media and communication studies, in Lundby, K., (ed.) Mediatization of Communication. Handbooks of Communication Science (21), Berlin: Walter de Gruyter, pp 703-724.
- Meyer, A. (2009) ‘Investigating Cultural Consumers’, in M. Pickering, Research Method for Cultural Studies, Edinburgh: Edinburg University Press.
- Nasiri, Bahareh (2020) Explaining the Cognitive Parenting Society of Cyberspace Media (Case Study: Tehrani parents), Sociological Cultural Studies, Volume 11, Issue 1, Serial Number 35, Pages 149-170(In Persian).
- Nasiri, Bahareh and Bakhtiari, Ameneh (2020) Media Litracy and Media Parenting in Cyber Space, Research Institute of Humanites and Cultural Studies (In Persian).
- Ojagh, Zahra (2015) Media Literacy and Children, Research Report, Institute of Humanities and Cultural Studies.
- Pew Research Center, July 2020, ‘Parenting Children in the Age of Screens’.
- Rahim Benrazavi Misha Teimouri & Mark D. Griffiths (2015) Utility of Parental Mediation Model on Youth’s Problematic Online Gaming, International Journal of Mental Health and Addiction 13(6) · DOI: 10.1007/s11469-015-9561-2.
- Report of Ofcom (2014) Children’s online behavior: Issues of risk and trust. Qualitative research finding 2 azar 1398: https://www.ofcom.org.uk/__data/assets/pdf_file/0028/95068/Childrens-online-behaviour-issues-of-risk-and-trust.pdf.
- Rojas, Isabel Bartau, Ana Aierbe-Barandiaran, Eider Oregui-González (2018) Parental mediation of the Internet use of Primary students: Beliefs, strategies and difficulties, Media Education Research Journal, n. 54, pp 71-79.
- Sadipour, Esmaeil (2013) Examining the Impacts of Internet on Families with Adolescents, Communication Research, Volume 20, Issue 76, Serial Number 4, Pages 143-169 (In Persian).
- Salavatian, Siavash and Shekhhoseini, Azimeh (2017) Strategies to Strengthen the Media Literacy of Primary School Students in the Critical Use of Computer Games , Journal of Research on Issues of Education, Volume 2, Issue 36, Pages 67-90 (In Persian).
- Saldana, Johny (2021)The Codng Manual foe Qualitative Researchers, translated by Abdollah Givian, Iran, Tehran, Elmi-Farhangi Publishing Co (In Persian).
- Shahin, Amin, Haroon Rashidi, Homayoon and Kazemian Moghadam, Kobra (2022) Investigating Parenting Styles and Family Relationship Patterns with Addiction to Virtual Networks: The Mediating Role of Social Competence in Dezful City Student, Volume 17, Issue 58, Pages 133-157 (In Persian).
- Sohn Samantha, Rees Phillipa, Wildridge Benthany, Kalk Nicola J & Carter Ben (2019) Prevalence of problematic smartphone usage and associated mental health outcomes amongst children and young people: a systematic review, meta-analysis and GRADE of the evidence. BMC Psychiatry 19, 356 doi:10.1186/s12888-019-2350-x.
- Teimori, Misha and Salleh Hassan, Jusang Bolong, Ezhar Tamam, Nor Azura Adzaruddin, Azlina Daud (2014) Re-examining parental mediation model for children internet safety, Journal of Language and Communication, 1(2), 209-220.
- UNICEF (2017) Children in a digital world, ISBN: 978-92-806-4930-7.
- Vala, Homayoun, Alavyan Elahe and Alavian Sanaz (2014) Examining the Level of Awareness of Parents and Level of Information Children About Cyberspace, Proceeding of the 2th Clean Cyberspace Conference, Shahid Beheshi University (In Persian).
- van Kruistum, C., & van Steensel, R. (2017). The tacit dimension of parental mediation. Cyberpsychology: Journal of Psychosocial Research on Cyberspace, 11(3), article 3. https://dx.doi.org/5817/CP2017-3-3.
- Vivian Hsueh Hua Chen, Grace S. Chang (2016) Active and restrictive parental mediation over time: Effects on youths’ self-regulatory competencies and impulsivity, journal of Computers & Education, vol: 98, pp. 206-212.
)