مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم ارتباطات دانشگاه گلستان

10.22034/jcsc.2023.1986034.2628

چکیده

در فضای رسانه‌ای کشور، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، اصلی‌ترین سازمان رسانه‌ای است که روایت رسمی را از رویدادها ارائه می‌دهد، اما نوع مواجهة مخاطبان با این روایت‌ها و یا خوانش آنها همیشه دغدغه جدی مسئولان و سیاستگذاران بوده است. این تحقیق با هدف شناخت قرائت‌های مخاطبان از اخبار و سیاست‌های خبری صداوسیما انجام شده است. برای رسیدن به این هدف، با استفاده از روش مصاحبه کیفی متمرکز، 24 مصاحبة نیمه‌ساخت‌یافته فردی و گروهی با 32 نفر از مخاطبان تهرانی بالای 18 سال صورت گرفته و داده‌های حاصل از این مصاحبه‌ها به روش تحلیل مضمونی، واکاوی شده است.
نتایج تحقیق نشان داد که خوانش مصاحبه‌شوندگان از سیاست‌های بازنمایی اخبار بین‌المللی حاوی دو مولفة ‌اصلی است: بزرگنمایی مشکلات کشورهای دیگر و بازنمایی دوقطبی اخبار خوب و بد بین‌المللی (اهوارایی/ اهریمنی). همچنین خوانش آنها از اخبار سیاسی داخلی در سه مولفه اصلی بازنمایی غیرمتوازن گروه‌های اجتماعی، سوگیری جناحی و سیاست های محدودکننده (سانسور و سوگیری) خلاصه می‌شود. البته مصاحبه‌شوندگان سیاست خبری تلویزیون برای بازنمایی اقتصاد را با مولفه‌های (بازنمایی آرامش اقتصادی؛ ناهمخوانی بازنمایی شاخص‌های اقتصادی با تجربه زندگی روزمره؛ بازنمایی دوگانه وضعیت اقتصادی کشور) خوانش کردند. همچنین از نظر آنها بازنمایی فرهنگ در برنامه‌های خبری تلویزیون را می‌توان در سه مقوله دسته‌بندی کرد: سیاست‌های متناقض در بازنمایی مولفه‌های فرهنگی؛ مرزبندی در بازنمایی مسائل اجتماعی و فرهنگی و آسیب‌های بازنمایی برنامه‌های خبری فرهنگی در تلویزیون.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

 
افشارکهن، جواد و هوشمندیاور، مجتبی (1394) بررسی رابطه میان نگرش سیاسی مخاطبان نخبه و نحوه رمزگشایی آنها از برنامه خبری ۲۰:۳۰ شبکه دو سیما در شهر همدان، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 8(2)، صص 72-29
بدیعی، نعیم و حسین قندی (1380)، روزنامهنگاری نوین. چاپ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی
تاچمن، گی (1377) «روش‌های کیفی در مطالعه اخبار»، ترجمه شعبانعلی بهرام پور، فصلنامه رسانه، شماره 33
شکرخواه، یونس (1380)، خبر، تهران: مرکز تحقیقات رسانه
علیزاده، عبدالرحمان (1392) «خبر و زندگی روزمره؛ گفتمان‌ خبری رسانه‌ها و خوانش مخاطبان (بررسی اخبار تلویزیون ج.ا.ا. و بی‌بی‌سی فارسی)»، رساله دکتری رشته علوم ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبایی
فلیک، اووه (1391) درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، چاپ پنجم، تهران: نشر نی
مک‌‌کوایل، دنیس (1382) مخاطبشناسی، ترجمه مهدی ‌منتظرقائم، چاپ دوم، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها
مهدی­زاده، سیدمحمد (1389)، نظریه­های رسانه؛ اندیشه­های رایج و دیدگاه­های انتقادی، تهران: انتشارات همشهری.
هال، استوارت (1387) «رمزگذاری/رمزگشایی»، در: مطالعات فرهنگی، ویراسته سایمن دورینگ، ترجمه حمیرا مشیرزاده، تهران: مؤسسه فرهنگی آینده‌پویان
 
 
Resources
Afsharkhan, Javad and Hoshmandiavar, Mojtabi (2014) Investigating the relationship between the political attitude of the elite audience and how they decipher the news program of 20:30 TV channel 2 in Hamadan city, Iranian Cultural Research Quarterly, 8(2), pp. 29-72 (In Persian)
Alizadeh, Abdurrahman (2012) " News and everyday life; News Discourse of Media and Audiences readings (Analysis of Iranian State TV and BBC Persian)", PHD Thesis in Communication Sciences, Department of Communication Sciences, Allameh Tabatabai University (In Persian)
Badei, Naim and Qandi, Hossein (2010) New Journalism, 3rd edition, Tehran: Allameh Tabataba'i University Publications (In Persian)
Elinwa, Onotina Jeiva (2020) Audience Readings and Meaning Negotiation in the Film Viewing Space: An Ethnographic Study of Nollywood’s Viewing Center Audiences, SAGE Open, July-September 2020, pp:1–12, DOI: 10.1177/2158244020939537
Flick, Uwe (2012) An Introduction to Qualitative Research, translated by Hadi Jalili, fifth edition, Tehran: Ney Publishing (In Persian)
Fornäs, Johan et. Al. (2007)Consuming Media: Communication, Shopping and Everyday Life, Oxford & New York :Berg
Grossberg, Lawrence et al. (2006) Medai Making; Mass Media a Popular culture, Second Edition, sage
Hall, Stewart (2007) "Encoding/Decoding", in: Cultural Studies, edited by Simon Doering, translated by Hamira Moshirzadeh, Tehran: Aindepooyan Cultural Institute (In Persian)
Lacey, Nick (2002) Media Institutions and Audiences: Key Concepts in Media Studies, New York: PALGRAVE
Lloyd, Jonathan Jordan (2004) What's the News? A Study of Senior Citizens' Television News Uses and Gratifications, A Thesis submitted to the Department of Communication in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Science Degree Awarded: The Florida State University; College of Communication
Madianou, Mirca (2009) Audience Reception and News in Everyday Life, book chpter in: Wahl-Jorgensen, Karin & Hanitzsch, Thomas (ed) Handbook of journalism studies, New York & Londan: Routledge
McQuail, Denis (2012) Audience Studies, translated by Mehdi Montazerqaem, second edition, Tehran: Media Research Center (In Persian)
Mehdizadeh, Seyed Mohammad (2009), media theories; Common thoughts and critical views, Tehran: Hamshahri Publications (In Persian)
Morley, David (1992)Populism, revisionism and the ‘new’ audience research, Poetics, Volume 21, Issue 4, Pages 339-344
Ross, Karen & Nightingale, Virginia (2003). Media and audiences: New perspectives. Open University Press.
Schrøder, Kim Christian (2000) “Making sense of audience discourses : Towards a multidimensional model of mass media reception”, European Journal of Cultural Studies, Vol3
Schroder, Kim Christian, Drotner, Kirsten, Kline Stephen, & Murray, Catherine (2003). Researching audiences. Arnold
Shokrkhah, Yunus (2010) News, Tehran: Media Research Center (In Persian)
Tachman, Gay (2017) "Qualitative methods in the study of news", translated by Shaban Ali Bahrampour, Quaterly Journal of media Scientific- Promotional, No. 33 (In Persian)