نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
سلبریتی‌ها نقش مهمی در بازتولید رویه‌های زندگی روزمره و مناسک در قاب رسانه‌های جدید ایفا می‌کنند. سوگواری آنلاین یکی از ساحت‌هایی است که آنان در بازآرایی و رسانه‌ای کردن آن نقش ایفا می‌کنند. این مطالعه می‌کوشد با استفاده از تحلیل روایت مضمونی، چگونگی بازتولید سوگ در صفحات اینستاگرامی و ابعاد تجربه سوگواری آنلاین سلبریتی‌ها را واکاوی کند. به همین منظور، سه سلبریتی سوگوار (بهاره رهنما، نسیم ادبی و رضا صادقی) به صورت غیرتصادفی هدفمند انتخاب و پست‌های مرتبط با سوگواری آنان اعم از متن، ویدیو، صوت و تصویر تحلیل شدند.
تحلیل روایت نشان داد نمایش سوگ در رسانه‌های اجتماعی، صحنه اجرا را تا فضای زندگی خصوصی سلبریتی‌ها گسترش داده و مجال بیشتری برای بازتعریف هویت به مثابه فرد سوگوار فراهم کرده است. رهنما و ادبی از این فضا برای خود – برندسازی و صادقی برای برندینگ آثار خود بهره برده‌اند. همچنین مطالعه نشان داد سه سلبریتی خط روایتی متفاوتی را در پیش گرفته‌اند اما هر سه نفر به بازتولید مناسک مذهبی یا سنت در فضای آنلاین دست زده‌اند و از سوگواری برای تقویت پیوندهای اجتماعی خود (با اشخاص مهم و هواداران) استفاده کرده‌اند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
اسلامی، الهه؛ موسوی، سیدهاشم؛ علی‌خواه، فردین (1399). «سلبریتی‌های مجازی: غریبه‌های آشنا در عصر رسانه‌های اجتماعی گونه‌شناسی زنان مشهور ایرانی در رسانه اینستاگرام». مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 59، صص 74-45.
ذکایی، محمدسعید (1399). هنر انجام پژوهش کیفی: از مسئله‌یابی تا نگارش نتایج. تهران: نشر آگاه.
سلیمانی، ندا؛ صمدی، مهران؛ خلفیان، علی (1399). «خرده‌سلبریتی‌ها و بازنمود سرمایه فرهنگی در اینستاگرام». مطالعات ماهواره و رسانه‌های جدید، شماره 24، صص 122-83.
عاملی، سعیدرضا؛ شکرخواه، یونس؛ تمنا، سعید (1398). «تجربه دوفضایی شده کاربران ایرانی از سوگواری مجازی مطالعه موردی شبکه اجتماعی فیسبوک». فصلنامه مطالعات فرهنگ– ارتباطات، شماره 80، صص 7-36.
فرگسن، نیل (1399). برج و میدان: جدال سلسله‌مراتب و شبکه بر سر قدرت جهانی. مترجم زهرا عالی. تهران: فرهنگ نشرنو.
فروید، زیگموند (1382)، «ماتم و ماخولیا». ترجمه مراد فرهادپور. فصلنامه ارغنون. دوره سوم. شماره 21. صص 83-101.
کاستلز، مانوئل (1389). عصر اطلاعات؛ اقتصاد، جامعه و فرهنگ. ترجمه احد علیقلیان و افشین خاکباز. چاپ ششم. تهران: انتشارات طرح نو.
کریمی، بهزاد؛ دلاور، علی؛ فرهنگی، علی‌اکبر (1400). «اینستاگرام: شیوه جدید دیدن و دیده شدن و پیامدهای آن». فصلنامه رسانه، شماره 122، صص 29-51.
گافمن، اروینگ (1399). نمود خود در زندگی روزمره. ترجمه مسعود کیانپور، تهران: نشر مرکز.
لیندلف، تامس؛ تیلور، برایان (1388). روش‌های تحقیق کیفی در علوم ارتباطات. ترجمه عبدالله گیویان. تهران: انتشارات همشهری.
مولایی، محمدمهدی (1395). «گردش فرهنگی سلبریتی در رسانه‌های اجتماعی: مطالعه فعالیت سلبریتی‌های ایرانی و هوادارانشان در اینستاگرام». فصلنامه جامعه، فرهنگ، رسانه، شماره 21، صص 80-57.
مهدی‌زاده، سیدمحمد (1389). نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. تهران: همشهری
هاشمی‌منفرد، آزاده؛ ربیعی، علی (1396). «مطالعه موردی شیوه نمایش خود در کاربران صفحه اجتماعی اینستاگرام». فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 78، صص 194-157.
Aeini, B.; Zohouri, M. & Mousavand, M. (2023). Iranians and Privacy Preservation on Social Media: A Systematic Review. Positif Journal. 23(10). 88-100.
Akhther, N., Tetteh, D. (2021). “Global Mediatized Death and Emotion: Parasocial Grieving—Mourning #stephenhawking on Twitter”. OMEGA - Journal of Death and Dying,1–20. https://doi.org/10.1177/00302228211014775
Ameli, S.; Shokrkhah, Y.; Mansouri, T. (2019). “Iranian Experience of Dual Spacization of Virtual Mourning: Social Network of Facebook”. Journal of Culture-Communication Studies. No 80. p 7-36. (in Persian)
Arie`s, P. (1982). The Hour of Our Death: The Classic History of Western Attitudes toward Death over the Last One Thousand Years. New York, NY: Vintage Books.
Aris, S., Aeini, B., & Nosrati, S. (2023). A Digital Aesthetics? Artificial Intelligence and the Future of the Art. Journal of Cyberspace Studies, 7(2), 219-236. doi: 10.22059/jcss.2023.366256.1097
Bonsu, S. K. (2007). “The Presentation of Dead Selves in Everyday Life: Obituaries and Impression Management”. Symbolic Interaction, 30(2), 199–219.
Brubaker, J. R., & Hayes, G. R. (2011). “We Will Never forget you [online]”: An Empirical Investigation of Post-mortem MySpace Comments. CSCW 2011.
Brubaker, J. R., Hayes, G. R., & Dourish, P. (2013). “Beyond the Grave: Facebook as a Site for the Expansion of Death and Mourning”. The Information Society, 29, 152–163. doi:10.1080/01972243.2013.777300
Cardon, D. (2011). “Re´seaux sociaux de l’internet”. Communications, 1(88), 141–148.
Casilli, A. (2010). Les liaisons numeriques. Vers une nouvelle sociabilite?”. Paris, France: Seuil.
Castells, M. (2010). The Information Age: Economy, Society and Culture. Translators: Ahad Aligholian & Afshin Khakbaz. 6th ed. Tehran: Tarh-e Now Publications. (in Persian)
Chambat, P. (2000). “La democratie assistee par Ordinateur”. Cahiers Politiques, 4, 46–80.
Church, S. H. (2013). “Digital Gravescapes: Digital Memorializing on Facebook”. Information Society, 29(3), 184–189.
Cohen, J. (2003). “Parasocial Breakups: Measuring Individual Differences in Responses to the Dissolution of Darasocial Relationships”. Mass Communication and Society, 6, 191–202. https://doi.org/10.1207/S15327825MCS0602_5
Dagnaud, M. (2013). Generation Y. Les jeunes et les reseaux sociaux, de la derision a la subversion. Paris, France: Presses de Sciences Po.
de Vries, B., & Rutherford, J. (2004). “Memorializing Loved Ones on the World Wide Web”. Omega, 49(1), 5-26.
DeGroot, J. M., & Leith, A. P. (2018). “R.I.P. Kutner: Parasocial Grief following the Death of a Television Character”. OMEGA—Journal of Death and Dying, 77(3), 199–216. https://doi.org/10.1177/0030222815600450
Dilmaç, J. A. (2016). “The New Forms of Mourning: Loss and Exhibition of the Death on the Internet”. OMEGA. Advance online publication. doi:10.1177/0030222816633240
Doveling, K., Harju, A. A., & Sommer, D. (2018). “From Mediatized Emotion to Digital Affect Cultures: New Technologies and Global Flows of Emotion”. Social Media+Society, 4(1), 1–11. https://doi.org/10.1177/2056305117743141
Eslami, E.; Mousavi, S.H.; Alikhah F. (2020). “Virtual Celebrities: Familiar Strangers in the Age of Social Media- a Typology of Famous Iranian Women on Instagram”. Journal of Cultural Studies & Communication. No 59. p 45-74. (in Persian)
Evans, S. K., Pearce, K. E., Vitak, J., & Treem, J. W. (2017). “Explicating Affordances: A Conceptual Framework for Understanding Affordances in Communication Research”. Journal of Computer-Mediated Communication, 22(1), 35–52. https://doi.org/10.1111/jcc4.12180
Ferguson, N. (2020). The Square and the Tower: Networks, Hierarchies and the Struggle for Global Power. Translator: Zahra Aali. Tehran. Farhang-e Nashr-e Now. (in Persian).
Francis, D., Kellaher, L., & Neophytou, G. (2005). The Secret Cemetery. Oxford: Berg.
Freud, S. (2003). “Mouring and Melancholia”. Translator: Morad Farhadpour. Arghanun Quarterly. No 21. p 83-101. (in Persian)
Furedi, F. (2004). Therapy Culture: Cultivating Vulnerability in an Uncertain Age. London: Routledge.
Giaxoglou, K. (2020). A Narrative Approach to Social Media Mourning: Small Stories and Affective Positioning. London: Routledge.
Giaxoglou, K., & Doveling, K. (2018). “Mediatization of Emotion on Social Media: Forms and Norms in Digital Mourning Practices”. Social Media+Society, 4(1), 1–4. https://doi.org/10.1177/2056305117744393
Gibson, M. (2007). “Some Thoughts on Celebrity Deaths: Steve Irwin and the Issue of Public Mourning”. Mortality, 12(1), 1–3. https://doi.org/10.1080/13576270601089663
Gibson, M. (2008). Objects of the Dead: Mourning and Memory in Everyday Life. Carlton, Vic: Melbourne University Press.
Goffman, E. (1959). The Presentation of Self in Everyday Life. Garden City, NY: Doubleday.
Goffman, E. (2020). The Presentation of Self in Everyday Life. Translator: Masoud Kianpour. Tehran: Nashr-e Markaz. (in Persian)
Gozlan, A., & Masson, C. (2013). “Le theatre de Facebook: Reflexion autour des enjeux psychiques pour l’adolescent”. Adolescence, 2(84), 471–481.
Granovetter, M. (1973). “The Strength of Weak Ties”. American Journal of Sociology, 78(6), 1360-1380.
Gustavsson, A. (2010). “An Existence after Death? Conceptions of Faith as Expressed on Memorial Internet Websites in Norway and Sweden”. Paper presented at the Nordic Network of Thanatology, Aalborg, Denmark.
Hallam, E., & Hockey, J. (2000). Death, Memory and Material Culture. Oxford: Berg.
Hallam, E., Hockey, J., & Howarth, G. (1999). Beyond the Body: Death and Social Identity. London: Routledge.
Haroche, C. (2011). “L’invisibilite´ interdite”. In N. Aubert & C. Haroche (Eds.), Les tyrannies de la visibilite. (pp. 77–102). Toulouse, France: Eres.
Hashemi Monfared, A.; Rabiee A. (2017). “a Case Study on Presentation of Self in Instagram Users”. Quarterly Journal of Social Sciences. No 78. p 157-194. (in Persian)
Haskins, E. (2007). “Between Archive and Participation: Public Memory in a Digital Age”. Rhetoric Society Quarterly, 37(4), 401-422.
Hastings, S. O., Hoover, J. D., & Musambira, G. (2005). “In My Heart for Eternity”: Normalizing Messages to the Deceased”. Storytelling, Self, Society, 1, 11-25.
Highfield, T., & Leaver, T. (2016). “Instagrammatics and Digital Methods: Studying Visual Social Media, from Selfies and GIFs to Memes and Emoji”. Communication Research and Practice, 2(1), 47–62. https://doi.org/1080/22041451.2016.1155332
Hjarvard, S. (2008). “The Mediatization of Society”. Nordicom Review, 29(2), 102–131. https://doi.org/10.1515/nor-2017-0181
Hockey, J., Komaromy, C., & Woodthorpe, K. (2010). The Matter of Death: Space, Place and Materiality. Basingstoke: Palgrave.
Karimi, B.; Delavar, A.; Farhangi, A.A. (2021). “Instagram: A new Way of Seeing and Being Seen and its Consequences”. Rasaneh Quarterly. No 122. p 29-51. (in Persian)
Kasket, E. (2009). “The Face (Book) of Death: Posthumous Identity and Interaction on a Social Networking Site”. Paper presented at the 9th International Conference on Death, Dying and Disposal, Durham, UK.
Keane, H. (2009). “Foetal Personhood and Representations of the Absent Child in Pregnancy Loss Memorialization”. Feminist Theory, 10(2), 153-171.
Kern, R., Forman, A. E., & Gil-Egui, G. (2013). “R.I.P.: Remain in Perpetuity. Facebook Memorial Pages”. Telematics and Informatics, 1(30), 2–10.
Klass, D., Silverman, P. R., & Nickman, S. L. (Eds.). (1996). Continuing Bonds: New Understandings of Grief. Philadelphia, PA: Taylor & Francis.
Klastrup, L. (2018). “Death and Communal Mass-mourning: Vin Diesel and the Remembrance of Paul Walker”. Social Media + Society 4 (1), 1-11.
Lagerkvist, A. (2013). “New Memory Cultures and Death: Existential Security in the Digital Memory Ecology”. Thanatos, 2(2), 1–17.
Lalo, V. (2012). “Des figurines aux avatars”. Le Journal des Psychologues, 6(299), 24–27.
Lindlof T.R.; Taylor, B.C. (2009). Qualitative Communication Research Methods. Translator: Abdollah Givian. Tehran: Hamshahri Publications. (in Persian)
Lingel, J. (2013). “The Digital Remains: Social Media and Practices of Online Grief”. Information Society, 29(3), 190–195.
Lofland, L. H. (1985). “The Social Shaping of Emotion: The Case of Grief”. Symbolic Interaction, 8(2), 171– 90.
Mahdizadeh, S. M. (2010). Media Theories: Popular Thoughts and Critical Perspectives. Tehran: Hamshahri Publications. (in Persian)
Marwick, A., & Ellison, N. B. (2012). “There Isn’t Wifi in Heaven! Negotiating Visibility on Facebook Memorial Pages”. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 56(3), 378–400.
Marwit, S. J., & Klass, D. (1995). “Grief and the Role of the Inner Representation of the Deceased”. Omega, 30(4), 283-298.
Massimi, M., & Baecker, R. M. (2010). “A Death in the Family: Opportunities for Designing Technologies for the Bereaved”. Paper presented at the CHI, Atlanta, GA. Retrieved from http://www.dgp.toronto.edu/~mikem/pubs/MassimiBaecker-CHI2010.pdf
Molaei, M. M.; (2016). “Circulation of Celebrity Culture on Social Media Studying Iranian Celebrities and their fans on Instagram”. Journal of Society, Culture, and Media. No 21. p 57-80. (in Persian)
Morse, T. (2018). “The Construction of Grievable Death: Toward an Analytical Framework for the Study of Mediatized Death”. European Journal of Cultural Studies, 21(2), 242–258. https://doi.org/10.1177/1367549416656858
Moss, M. (2004). “Grief on the Web”. Omega, 49(1), 77-81.
Nora, P. (1989). ”Between History and Memory”. Representations, 26(Spring), 7-24.
Nosrati, S., Sabzali, M., Arsalani, A., Darvishi, M., & Aris, S. (2023). Partner choices in the age of social media: are there significant relationships between following influencers on Instagram and partner choice criteria?. Revista De Gestão E Secretariado (Management and Administrative Professional Review), 14(10), 19191–19210. https://doi.org/10.7769/gesec.v14i10.3022
Odom, W., Harper, R., Sellen, A., Kirk, D., & Banks, R. (2010). “Passing on and Putting to Rest: Understanding Bereavement in the Context of Interactive Technologies”. Paper presented at the CHI, Atlanta, GA.
Pene, S. (2011). “Facebook mort ou vif. Deuils intimes et causes communes”. Questions de communication, 1(19), 91–112.
Quan-Haase, A. (2016). Technology and Society: Social Networks, Power and Inequality (2nd ed.). Oxford University Press.
Rathnayake, C., & Ntalla, I. (2020). “Visual Affluence in Social Photography: Applicability of Image Segmentation as a Visually Oriented Approach to Study Instagram Hashtags”. Social Media+Society, 6(2), 205630512092475. https://doi.org/10.1177/2056305120924758
Roberts, P., & Lourdes, A. V. (1999-2000). “Perpetual Care in Cyberspace: A Portrait of Memorials on the Web”. Omega, 40(4), 521-545.
Rojek, C. (2001). Celebrity. London: Reaktion Books.
Ryan, J. (2008). “The Virtual Campfire: An Ethnography of Online Social Networking. Anthropology MA Thesis”. Wesleyan University. Retrieved from http://www.thevirtualcampfire.org/virtualcampfire.htm
Sanderson, J., & Cheong, P. H. (2010). “Tweeting Prayers and Communicating Grief over Michael Jackson Online”. Bulletin of Science, Technology & Society, 30(5), 328–340. https://doi.org/10.1177/0270467610380010
Sarfi, M.; Sarfi, T.; Aris, S.; Zohouri, M.; Aeini, B. (2023). Religion and Migration: An Iranian Survey. Migration Letters, 20(S4), 470–480.
Schulz, W. (2004). “Reconstructing Mediatization as an Analytical Concept”. European Journal of Communication, 19(1), 87–101. https://doi.org/10.1177/0267323104040696
Sofka, C. J. (2009). “Adolescents, Technology, and the Internet: Coping with Loss in the Digital World”. In D. E. Balk & C. A. Corr (Eds.), Adolescent Encounters with Death, Bereavement, and Coping (pp. 155-173). New York: Springer.
Soleymani, N.; Samadi, M.; Khalafian, A. (2020). “Micro-celebrities and Representation of Cultural Capital on Instagram”. Satellite and New Media Studies. No 24. p 83-122. (in Persian)
Tisseron, S. (2011). “Intimite et extimite”. Communications, 1(88), 83–91.
Urbain, J. -D. (1989). “L’archipel des morts. Cimetiere et memoires en occident”. Paris, France: Payot.
Wagner, A. J. M. (2018). “Do Not Click ‘Like’ When Somebody Has Died: The Role of Norms for Mourning Practices in Social Media”. Social Media+Society,4(1), 1–11. https://doi.org/10.1177/2056305117744392
Walter, T. (1999). On Bereavement: The Culture of Grief. Buckingham: Open University Press.
Walter, T. (2008). “The Presence of the Dead in Society”. Paper presented at the 1st conference on Death & Dying in 18-21c Europe, Alba Iulia, Romania.
Walter, T. (2011). “Angels Not Souls: Popular Religion in the Online Mourning for British Celebrity Jade Goody”. Religion, 41, 29–51.
Walter, T., Hourizi, R., Moncur, W., & Pitsillides, S. (2012). “Does the Internet Change How We Die and Mourn? Overview and Analysis”. OMEGA—Journal of Death and Dying, 64(4), 275–302. https://doi.org/10.2190/OM.64.4
Wong, D. T. L., & Patlamazoglou, L. (2020). “Bereavement and Coping Following the Death of Personally Significant Popular Musician”. Death Studies, 1–9. https://doi.org/10.1080/07481187.2020.1809031
Zokaee, M.S. (2020). The Art of Qualitative Research: from Problem-Solving to Writing the Results. Tehran: Nashre Agah. (in Persian)
)