نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترای مدیریت رسانه، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران،
2 استادیار گروه مدیریت رسانه، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران، نویسنده مسئول
3 دانشیار گروه مدیریت رسانه، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران
چکیده
یکی از راه های شناخت و درک هنجارهای هر جامعه، رجوع به بازتاب آنها در رسانه هاست. البته تصاویر قالبی و کلیشه ای که رسانه‌ها از افراد، گروه‌ها، نقش‌های اجتماعی، جوامع و فرهنگ‌ها ارائه می‌دهند؛ نحوة برخورد و رفتار مخاطبان با این افراد و گروه‌ها را در موقعیت‌های واقعی و رخ به رخ تحت تأثیر قرار می‌دهند. در این پژوهش بر اساس مدل سلبی و کاودری و با استفاده از روش نشانه شناسی به نحوة بازنمایی یکی از نقش های مادری یعنی «مادرشوهر» در دو سریال خانوادگی و پُربیننده پخش شده در دو دهه اوّل بعد از انقلاب یعنی «پائیز صحرا» و «پدر سالار» که به صورت هدفمند انتخاب شده‌اند؛ پرداخته شد. نتایج بررسی ها نشان داد که تلویزیون در این دو سریال، رویکرد متفاوتی در به تصویر کشیدن مادر شوهر اتخاذ کرده است. در سریال اول، مادرشوهر فردی متمدن و شهری با جایگاه بالای اجتماعی و کاملاً کلیشه‌ای و با صفات منفی چون مستبد، خودخواه، فتنه‌انگیز، خشن، عصبی، بدعنق و عبوس، بدگو و بد زبان، پر توقع، بهانه جو، ظالم، تفرقه‌انداز، سلطه گر و آزاردهنده و منفور بازنمایی شده است. در حالی که در سریال دوم، تلاش شده با اتخاذ رویکرد ضد کلیشه‌ای، تصویری متفاوت ارائه شود. به طوری که مادرشوهر فردی متواضع و فروتن، خوشبین، آرام و مهربان، متبسّم و گشاده رو، قانع و کم توقع، مؤدب و خوش زبان، با احساس و با عطوفت و واقع‌گرا و در نهایت محبوب به تصویر کشیده شده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)