نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی
2 دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی تهران
چکیده
پژوهش حاضر با اتکا به نظریات تحلیل و گفتمان لاکلاو و موفه و نظریه تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف و همچنین مفاهیم نظری چون «بازنمایی» به بررسی چهار مستند از شبکه من‌وتو پرداخته است. (مستند 124،مستند پرواز 752، مستند شهبانو و مستند شاهد تاریخ). نتایج پژوهش نشان می‌دهد که این شبکه با بازنمایی مثبت حکومت پهلوی، دال مرکزی گفتمان پهلویسم را حول «حکومت پادشاهی» ایجاد و با مقوله‌هایی چون آزادی بیان و عناصر آن شامل، آزادی‌های فردی و اجتماعی، آزادی عقیده، آزادی مطبوعات و آزادی رسانه‌ها، اصالت بخشیدن به احزاب و تکثرگرایی، استقلال قوا و روابط سیاسی دوستانه با جوامع بین‌المللی، گفتمان خود را «مفصل‌بندی» می‌کند؛ این شبکه در مقابل به بازنمایی منفی حکومت جمهوری اسلامی و «غیریت سازی» ارکان آن از جمله، ولی‌فقیه، سپاه پاسداران و شورای نگهبان می‌پردازد. به‌طورکلی «مردم» و به‌طور خاص «اقلیت‌های مذهبی و زنان» به‌عنوان «زنجیره هم ارزی» و مشارکت سیاسی اثرگذار و واقعی مردم در تعیین سرنوشت کشور را به‌عنوان «دال خالی» گفتمان خود در نظر می‌گیرد و درنهایت این شبکه درصدد بوده تا هویت شهروند ایرانی را به‌عنوان سوژه‌ای برساخته شده معرفی کند که محصول فرهنگ و تمدن ایرانی - باستانی است که به‌اجبار و به‌وسیله دستگاه‌های ایدئولوژیک گفتمان جمهوری اسلامی، هویت جعلی ایرانی- اسلامی را به‌عنوان هویتی بیگانه و تحمیلی پذیرفته است .
کلیدواژه‌ها
موضوعات
- آجیلی، هادی (1389)، «صورت‌بندی گفتمان اسلامی در روابط بین‌الملل»، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق
- ایازی، فاطمه سادات (1392)، تحلیل گفتمان انتقادی بازنمایی هویت ایرانی در شبکه فارسی‌زبان «من‌وتو»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد،دانشکده ادبیات و علوم انسانی
- باستانی، سوسن، زهره امیدی پور و علی رجبلو (1392)، «تحلیل خرده گفتمان‌های زنان در دوره مشروطیت»، فصلنامه جامعه‌شناسی تاریخی، دوره 5، شماره 1
- بزم آور، سعید (1396)، مطالعه بازنمایی ایران در «دوره پهلوی دوم» و «جمهوری اسلامی» در مستندهای سیاسی شبکه ماهواره‌ای «من‌وتو»: با تکیه‌بر مستند «انقلاب 57»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران،دانشکده ارتباطات و رسانه
- بشیر، حسن (1399)، روش عملیاتی تحلیل گفتمان، تهران: سروش
- پهلوان نژاد، محمدرضا و نصرت ناصری مشهدی (1387)، تحلیل متن نامه‌ای از تاریخ بیهقی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه مشهد، سال 16، شماره 62، صفحات 37 تا 57
- تاجیک، محمدرضا (1377)، «غیریت و هویت شکل‌گیری گفتمان انقلابی در ایران»، پژوهشنامه متین، شماره اول، صفحات 83 تا 106
- سعید، بابی اس (1379)، هراس بنیادین اروپا مداری و ظهور اسلام‌گرایی، ترجمه غلامرضا جمشیدی‌ها و موسی عنبری، تهران: دانشگاه تهران
- سلطانی، علی‌اصغر و امیرعلی قریشی (1394)، تحلیل گفتمان برنامه‌های تولیدی «من‌وتو» فصلنامه رسانه‌های نوین، سال اول شماره 3، صفحات 35 تا 52
- شهاب، فوزیه (1392)، «تحلیل محتوای برنامه اتاق خبر شبکه ماهواره‌ای «من‌وتو»» فصلنامه مطالعات ماهواره و رسانه‌های جدید، شماره 4 و 5 صفحات 71 تا 96
- علیزاده، عبدالرحمان و زرین زردار (1396)، عوامل مؤثر بر تماشای شبکه ماهواره‌ای «من‌وتو» توسط جوانان، مطالعات رسانه‌های نوین، صفحات 31 تا 65
- فاضلی، محمد (1383)، «گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی»، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، شماره 14
- فرکلاف، نورمن (1379)، تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمه فاطمه شایسته پیران و همکاران، تهران: انتشارت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
- فرکلاف، نورمن (1389)، تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمه گروه مترجمان، چاپ سوم، تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها
- لطفی پور ساعدی، کاظم (1372)، «درآمدی به سخن کاوی»، مجله زبان‌شناسی، شماره 1، صفحات 9 تا 39
- مهدی زاده، سید محمد (1387)، رسانه‌ها و بازنمایی، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
- نزاکتی، فرزانه و مصطفی اسد زاده (1398)، «سیاست –سرگرمی در شبکه ماهواره‌ای «من‌وتو»»، فصلنامه علمی رسانه‌های دیداری و شنیداری، دوره 13، شماره 29، صفحات 9 الی 30
- وب‌سایت شورای نگهبان (1399)، «اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، چهارشنبه،10 دی https://www.shora-gc.ir/fa/news/4707
- یورگنسن ماریان، فیلیپس لوئیز (1394)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، چاپ پنجم، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی
- یورگنسن، ماریان و فیلیپس لوییز (1389)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نی، 1389
- - Ajili, Hadi (2010), "Formulation of Islamic Discourse in International Relations", Tehran: Imam Sadegh University Publications (In Persian)
- - Alizadeh, Abdurrahman and Zareen Zardar (2016), factors affecting the viewing of Manoto TV by young people, New Media Studies, pages 31-65(In Persian)
- - Ayazi, Fatemeh Sadat (2012), critical discourse analysis of the representation of Iranian identity in the Persian-language Tv "Manoto", master's thesis, Ferdowsi University of Mashhad, Faculty of Literature and Humanities(In Persian)
- - Bashir, Hassan (2019), Discourse Analysis Operational Method, Tehran: Soroush(In Persian)
- - Bastani, Sosan, Zohreh Omidipour and Ali Rajablo (2012), "Analysis of Women's Discourses in the Constitutional Period" Historical Sociology Quarterly, Volume 5, Number 1(In Persian)
- - Bazm Avar, Saeed (2016), study of the representation of Iran in the "Second Pahlavi Period" and "Islamic Republic" in the political documentaries of the TV Manoto: based on the documentary "Revolution 57", Master's thesis, University of Broadcasting of the Islamic Republic of Iran , Faculty of Communication and Media(In Persian)
- - Fairclough,Norman (2000), Critical Analysis of Discourse, translated by Fatemeh Shaista Piran and colleagues, Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance. (In Persian)
- - Fairclough, Norman (2010), critical analysis of discourse, translated by the group of translators, third edition, Tehran: Media Studies and Development Office(In Persian)
- - Fazli, Mohammad (2014), "Discourse and Analysis of Critical Discourse", Journal of Humanities and Social Sciences, No. 14(In Persian)
- - Jorgensen Marian, Phillips Louise (2014), Theory and Method in Discourse Analysis, fifth edition, translated by Hadi Jalili, Tehran: Ney Publishing. (In Persian)
- - Jorgensen, Marian and Phillips Lewis (2010), Theory and Method in Discourse Analysis, translated by Hadi Jalili, Tehran: Nei, 1389(In Persian)
- - Lotfipour Saedi, Kazem (1992), "Introduction to Speech Analysis", Journal of Linguistics, No. 1, pages 9 to 39(In Persian)
- - Mahdizadeh, Seyyed Mohammad (2007), Media and Representation, Tehran: Publications of the Ministry of Culture and Islamic Guidance
- (In Persian)
- - Nezakhti, Farzaneh and Mostafa Asadzadeh (2018), "Politics-Entertainment on "Manoto" TV", Scientific Quarterly Journal of Visual and Audio Media, Volume 13, Number 29, Pages 9-30(In Persian)
- - Pahlavan Nejad, Mohammad Reza and Nosrat Naseri Mashhadhi (2007), analysis of a letter from the history of Beyhaqi, Journal of Faculty of Literature and Humanities, University of Mashhad, year 16, number 62, pages 37-57(In Persian)
- Saeed, Babi S (2000), The fundamental fear of European orientation and the rise of Islamism, translated by Gholamreza Jamshidiha and Musa Anbari, Tehran: University of Tehran(In Persian)
- Sabzali, M.; Sarfi, M.; Zohouri, M.; Sarfi, T.; Darvishi, M. (2022). Fake News and Freedom of Expression: An Iranian Perspective. Journal of Cyberspace Studies, 6 (2), 205-218. doi: 10.22059/JCSS.2023.356295.1087
- Sarfi, T., Nosrati, S. & Sabzali, M. (2021). The new celebrity economy in cyberspace. Journal of Cyberspace Studies, 5(1), 85-108.
- - Shahab, Fouzia (2012), "Analysis of the content of the program of the newsroom of the Manoto Tv ", Quarterly Journal of Satellite and New Media Studies, numbers 4 and 5, pages 71 to 96 (In Persian)
- - Soltani, Ali-Asghar and Amir-Ali Qureshi (2014), Discourse Analysis of "Manoto" Production Plans, New Media Quarterly, Year 1, Number 3, Pages 35-52 (In Persian)
- - Tajik, Mohammadreza (1998), "Alienity and identity of the formation of revolutionary discourse in Iran", Matin research paper, number one, pages 83 to 106 (In Persian)
- Zohouri, M., Darvishi, M. & Sarfi, M. (2020). Slacktivism: A Critical Evaluation. Journal of Cyberspace Studies, 4(2), 152-173.
)