مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان

2 استادیار و هیئت علمی گروه معماری دانشکده هنر و معماری دانشگاه کردستان

3 استادیار گروه مهندسی معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان

چکیده

مناسب بودن فضاهای فرهنگی به عنوان یک فضای عمومی، موضوع مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. نیاز به حضور در فضا برای همه گروه‌ها، فارغ از جنسیت، سن، شغل و . . امری ضروری است. با توجه به این که زنان نیمی از جامعه را تشکیل داده و محور خانواده به شمار می‌آیند، لذا باید از نظر روحی و جسمی از سلامت و شادابی برخوردار باشند. زنان، علاوه بر این که خود می-توانند یک قشر فعال در همه ابعاد باشند، قشرهای فعال را در دامن خود تربیت می‌کنند. این مقاله عوامل موثر بر حضور زنان کرد در فضاهای فرهنگی را مورد بررسی قرارمی‌دهد. روش پژوهش به صورت پیمایشی و با رویکرد توصیفی-تحلیلی است و گردآوری اطلاعات آن از طریق مطالعات میدانی و با ابزار پرسشنامه صورت گرفته‌است و داده‌های حاصل به وسیله نرم افزار SPSS تحلیل شده‌اند. جامعه آماری این مقاله را زنان و مردانی)70درصد جامعه آماری، زنان بوده اند) که با مجتمع فرهنگی هنری فجر سنندج در ارتباط هستند، تشکیل می‌دهد. عوامل تاثیرگذار بر حضور زنان در فضاهای عمومی و به طور خاص فضاهای فرهنگی، دامنه وسیعی از محدودیت‌های کالبدی، اجتماعی، فرهنگی واقتصادی را دربرمی‌گیرند. مهمترین عوامل تاثیرگذار، شاخص احساس نیاز به این گونه مکان ها و مرد سالاری و دسترسی مناسب به این فضاها برای شهروندان می باشند. احساس نیاز به این معنی که مجتمع فرهنگی موجود پاسخگوی نیازهای آنها نمیباشد. بنابراین رابطه‌ای میان عوامل موثر و شرایط و نیازهای زنان مورد بررسی قرار می‌گیرد و در انتها توصیه‌هایی برای کاهش تاثیرات این عوامل ارائه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

  •  

    • احمدی، محمد، کلدی، علیرضا. (1391). بررﺳﻲ اﺣﺴﺎس اﻣﻨﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ زﻧﺎن در ﺷﻬﺮ ﺳﻨﻨﺪج و ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ مؤثر بر آن. فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، 1-19.
    • ایزدی، ملیحه، محمدی، جمال، طاهری، زهرا و شیرخانی، حسنیه. (1394). واکاوی مطلوبیت فضاهای عمومی شهری از دیدگاه زنان مطالعه موردی: منطقه 4 شهر اصفهان، جغرافیا و توسعه، 127-144.
    • تابانی، حبیب‌الله. (1331). وحدت قومی کرد و ماد منشا نژاد تاریخ تمدن کردستان، نشر گسترده.
    • توحدی، کلیم­الله. (1370). حرکت تاریخی کرد به خراسان در دفاع از استقلال ایران، 6 جلد، نشر واسع، مشهد.، جلد اول.
    • پرتویی، پروین. (1391). ﻛﺎرﮔﺮوه زﻧﺎن و ﻓﻀـﺎﻫﺎی ﻋﻤـﻮﻣﻲ ﺷـﻬﺮی، ﻧﺨﺴـﺘﻴﻦ همایش ﻋﻠﻤـﻲ و ﭘﮋوﻫﺸﻲ زﻧﺎن و زﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮی، ﺗﻬﺮان.
    • پورمحمدی، محمدرضا، خضرنژاد، پخشان، احمدی، پولاد و جهان‌بین، رضا. (1394). بررﺳﻲ ﻣﻴﺰان اﻧﻄﺒﺎق ﻓﻀﺎﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﻬﺮی با نیازهای زﻧﺎن ﺷﻬﺮ اروﻣﻴه. زن در توسعه و سیاست، 23-40.
    • حاجی احمدی همدانی، آذین، ماجدی، حمید و جهانشاه لو، اعلا. (1394). بررسی معیارهای تأثیرگذار برافزایش میزان فعالیت زنان در فضاهای شهری، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات شهری.
    • حبیب، فرح. (1389). فضای شهری، بستر تعامل اجتماعی، فصلنامه معماری فرهنگ، شماره 24.
    • حبیب، فرح و حسینی نیا، مهدیه. (1391). تحلیلى بر مفهوم فرهنگ شهرى و تأثیر آن بر جذب گردشگر فرهنگی. هویت شهر، 5-16.
    • حسینی، هادی، سمیعی پور، داوود. (1394). تحلیل تطبیقی رضایت‌مندی زنان از پارک‌های شهری- پارک بانوان حجاب و پارک مختلط ملت (مشهد). مطالعات زنان،43-76.
    • دلورس، ماریا. (1392). بازسازی محله با مطالبات زنانه، ترجمه نسیم گل­کو، نشریه زن نگار، شماره 12.
    • رفعت‌جاه، مریم. (1385). جنسیت و اوقات فراغت در عرصه­های عمومی شهری، فصلنامه انسان‌شناسی، شماره 4، صفحه 61-73.
    • رضازاده، راضیه و محمدی، مریم. (1388). بررسی عوامل محدودکننده حضور زنان در فضاهای شهری. نشریه هنرهای زیبا، 105-114.
    • رضایی، مریم. (1391). مطالعه جامعه‌شناختی احساس امنیت زنان در فضاهای عمومی: مطالعه موردی خیابان پاسداران شهر سنندج، اولین همایش ملی علمی و پژوهشی زنان و زندگی شهری.
    • رفیعیان، مجتبی، رضازاده، راضیه، سیفایی، مهسا و احمدوند، یزدان. (1387). سنجش شاخص‌های مؤثر بر مطلوبیت فضاهای عمومی شهری از منظر گروه‌های خاص اجتماعی (زنان) موردپژوهی میدان نبوت تهران. فصلنامه نامه هنر، دانشگاه هنر، 37-54.
    • سراج زاده، س.، جواهری، ف،. و رحمتی، ا. (1394). پوشش زنان و احساس امنیت در فضاهای عمومی. مجله مطالعات اجتماعی ایران، 135-159.
    • ﺳﯿﻔﺎﯾﯽ، مهسا، (1384). مطلوبیت سنجی فضاهای عمومی شهری جهت استفاده گروه‌های خاص اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ(زﻧﺎن) در برنامه‌ریزی ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ، پایان‌نامه ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ، اﺳﺘﺎد راﻫﻨﻤﺎ: دکتر مجتبی رﻓﯿﻌﯿﺎن، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﯿﺖ ﻣﺪرس.
    • صادقی، علیرضا، احمدی، فریال، غفاری سروستانی، نازنین و رفیعیان، مجتبی. (1391). تدقیق انگاره‌های حاکم بر حضور زنان مسلمان در عرصه‌های عمومی شهری. فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری،71-85.
    • صالحی امیری، رضا. (1388). زنان و توسعه. تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک.
    • فاضلی، نعمت­الله، ضیاچی، محدثه. (1393). شهر دوستدار زن شناسایی معیارهای شهر دوستدار زن از نظر زنان متعلق به پایگاه‌ها و گروه‌های مختلف اجتماعی تهران، جامعه پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    • کیینان، درک، (1376). کردها و کردستان، مترجم: ابراهیم یونسی، موسسه انتشارات نگاه، تهران.
    • گلی، علی. (1390). زنان و امنیت در فضاهای عمومی شهری (مطالعه موردی: پارک آزادی شیراز). جامعه‌شناسی تاریخی، 143-165.
    • گیدنز، آنتونی، (1396). جامعه‌شناسی آنتونی گیدنز، مترجم:  حسن چاوشیان، ناشر: نشر نی.
    • مدنی، بهناز، اذانی، مهری. (1390). بررسی مراکز اوقات فراغت زنان در مناطق 5 و 6 اصفهان با استفاده از مدل‌های عوامل استراتژیک و swot، مجله علمی تخصصی برنامه‌ریزی فضایی، 107-130.
    • منصورحسینی، ندا و سلطان‌زاده، حسین. (1392). کیفیت‌های محیطی مؤثر بر حیات جمعی زنان در فضاهای عمومی شهری. همایش ملی معماری و شهرسازی انسان‌گرا (دانشگاه آزاد اسلامی قزوین). قزوین
    • نقدی، اسدالله، دارابی، سارا. (1393). دسترسی زنان به فضاهای شهری (مطالعه موردی: زنان شهر ایلام)، زن در فرهنگ و هنر، 461-470.
    • نورانی، سمیه، نورانی، فرید، پورمحمدی، محمدرضا. (1391). شهر دوستدار زنان مطالعه موردی: مرکز شهر اردبیل، فصلنامه آمایش محیط،. 165-181.
    • نوری، ا حسان و وهبی، توفیق. (1394)، کُردها: تحقیقی در ریشه‌های نژادی، تاریخی و ادیان، انتشارات شفیعی، چاپ اول، تهران.
    • هاشمیان فر، سیدعلی، حسین‌آبادی، مهدی و شهبا. (1392). اثرات و پیامدهای اجتماعی و فرهنگی فضاهای شهری بر زنان (مورد مطالعه: مجموعه شهربانو در منطقه 11 تهران). مطالعات جامعه‌شناختی شهری، 151-180.

    -      Ahmadi, Mohammad; Kaldi, Alireza. (2012). Study of the Feeling of Social Security of Women in Sanandaj City and Social Factors affecting on it. Quarterly Journal of Woman and Society. 1-19.(In Persian)

    -      Carmona, Matthew, Heath, Tim, Oc, Taner, Tiesdell, Steve. (2005). Public Places, Urban Space. Architectural Press, Elsevier. .(In Persian)

    •  

    -      Churchman, Arza. Kallus, Rachel. )1999(. Safe Urban Environment: Women’s and Security in Urban Public Spaces. Haifa, Center for Urban and Regional Studies, Faculty of Architecture and Town Planning, Technion.

    •  
    • Day, (2000). The ethic of care and women’s experiences of public space, journal of environment psychology, Volume 20, Issue 2, June 2000, 103-124. .(In Persian)

    -      Delours, Maria. (2013). Reconstruction of the neighborhood with women's demands, translates by Nassinm Golkou, ZanNegar, No.12.

    • Drek, Keenan. (1997). Kurds and Kurdistan, Translated bu Ebrahim Yunesi, Negah publication. .(In Persian)
    • Fazeli, Nematolah & Ziachi, Mohadeseh. (2014). Exploration of Woman-Friendly City Indicators in the Views of Women from Different Social Statuses and Types in Tehran, Research Institute of Humanities and Cultural Studies, 55-85. .(In Persian)
    • Garcia-Ramon, Maria Dolors, Ortiz, Anna, Prats, Maria. )2004(. “Urban planning, gender and the use of public space in a peripherial neighbourhood of Barcelona”. Cities, 213(215-223(.
    • Grodach, Carl. (2011). Cultural institutions: The role of urban design, Companion to Urban Design, USA and Canada :Routledge, 432-445,.
    • Gurian, Elaine Heumann. )2006(. Civilizing the Museum: The Collected Writings of Elaine Heumann Gurian, London: Routledge.

    -      Giddens, Anthony. (2017). The Sociology, translated by Hassan Chavoshian, Ney publication.

    • Goli, Ali. Women and Safety in Public Urban Space: Case study of AZADI Park, Shiraz. JHS 2012; 3 (2) :143-164. .(In Persian)
    • Habib, Farah. (2010). Urban space, platform for social interaction, Culture Architecture Quarterly. No.24. .(In Persian)
    • Habib, Farah & Hosseini nia, Mahdie. (2012). An analysis on the concept of urban culture and its effect on the attraction of cultural tourists. HoviatShahr. .(In Persian)
    • HajiAhmadiHamedani, Azin; Majedi, Hamid & Jahanshahlou, La’la. (2015). Evaluation criteria affecting the activity of women in urban areas, Case study: 20th Golestan Dist, poonak, Tehran, Urban Studies Quarterly, 47-60. .(In Persian)
    • Hashemianfar, Seyyed Ali; Hossein Abadi, Mehdi & Shahba, Moha,ad Javad. (2013). The effects and social and cultural consequences of urban spaces on women (case study: Shahrbanu complex in the 11th district of Tehran). Urban sociological studies, 151-180. .(In Persian)

    -      Hosseini, Seyyed Hadi & Samieepur, Davoud. (2015). Comparative Analysis of Satisfaction of Women from Urban Parks: Hejab Womens' Park and Mellat Motley Park (Mashhad), Social psychological studies of women, 43-76. .(In Persian)

    -      Izadi, Malihe;  Mohamadi, Jamal; Taheri, Zahra & Shirkhani, Hosniye. (2016). Utility Analysis of Urban Public Spaces from the Perspective of Women Case Study: District No.4 of Isfahan. Geography and Development. 127-144. .(In Persian)

    • Larrere,Catherine(2011),Jean-Jacques Rousseau on women and citizenship, History of European ideas, 37, p218-35.

    -      Madani, Behnaz & Azani, Mehry. (2011). Evaluation of wemans recreation centers in 5th and 6th Isfahan regions using the SWOT models and strategic factors, Spatial Planning, 107-130. .(In Persian)

    • Mansour Hosseini, Neda & Soltanzade, Hossein. (2013). Environmental qualities affecting the collective life of women in urban public spaces. National Conference on Architecture and Humanistic Urbanism (Islamic Azad University of Qazvin) (In Persian)

    -      Naghdi, Asadollah & Darabi, Sara. (2014). Women's access to urban spaces (Case study: women in Ilam), Woman in culture and art, 461-470. (In Persian)

    -      Nourani, Somayeh; Nourani, Farid * Pourmohamadi, Mohamadreza. (2012). A woman-friendly city (case study: Ardabil city center), Environmental-based Territorial Planning (JETP), 165-181. (In Persian)

    • Nouri, Ehsan; Vahbi, Tofigh. (2015). The Kurds: A Study in Racial, Historical and Religious Roots, Shafiei publication. (In Persian)

    -      Partovi, Parvin. (2012). Working group of women and urban public spaces, The first scientific and research conference on women and urban life, Tehran. (In Persian)

    • Paul, Tanusree. (2011). Space, gender and fear of crime: some explorations from Kolkata, gender, Technology and Development, no3, 411-435. (In Persian)
    • Poormohammadi, Mohammad Reza; Khezrnezhad, Pakhshan; Ahmadi, Pulad & Jahanbin, Reza. (2015). A survey of the adaptation of Urmia Urban Public Spaces to the needs of women, Women in development and politics, 23-40. (In Persian)
    • RafatJah, Maryam. (2006). Gender and leisure time in urban public areas, Anthropology Quarterly, 61-73. (In Persian)

    -      Rafieeian, Mojtaba; Rezazade, Razieh; Sifaei, Mahsa & Ahmadvand, Yazdan. (2008). Examining the Utility and Usability of Urban Public Spaces for Special Social Groups (Females): A Participatory Planning Approach (A Case Study: Nabovvat Square, Tehran), Journal of Architecture and Urban Planning, 37-54. (In Persian)

    • Rezaei, Maryam. (2012). Sociological study of women's sense of security in public spaces: a case study of Pasdaran Street in Sanandaj, the first national scientific and research conference on women and urban life. (In Persian)

    -      Rezazadeh, Razieh & Mohammadi, Maryam. (2009). An investigation on the factors limiting women’s presence in urban space, HonarHayeZiba, 105-114. (In Persian)

    -      Sadeghi, Alireza; Ahmadi, Feryal; Ghafari Sarvestani, Nazanin & Rafeian, Mojtaba. (2012). Scrutiny of the concepts governing the presence of Muslim women in urban public arenas (case example: Shiraz city), Urban Studies Quarterly, 71-85. (In Persian)

    -      Salehi Amiri, Reza. (2009). Women and development. Tehran: Strategic Research Center of Expediency Council. (In Persian)

    -      Seraj Zade, SeyyedHossein; Javaheri, Fatemeh & Rahmati, Elham. (2015). Covering of women and feeling safe in public spaces, Journal of Social Studies of Iran, 135-159. (In Persian)

    -      Sifaei, Mahsa. (2005). Assessing the desirability of urban public spaces for the use of special social groups (women) in participatory planning, MA thesis, Tarbiat Modares University. (In Persian)

    -      Tabani, Habibollah. (1952). Kurdish ethnic unity and the origin of the race in the history of Kurdistan civilization, Gostarde publication. (In Persian)

    -      Tohadi, Kalimolaah. (1991). Kurdish historical movement to Khorasan in defense of Iran's independence. Vase’ publication, Mashhad, first volume. (In Persian)