نویسنده
استاد نظریه و نقد ادبی دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
) نقد فمینیستی در مطالعات فرهنگی از حمله با این ویژگی منحصر به فرد از سایر ﺷﻴﻮه ﻣﻲ ﻫﺎی ﻧﻘﺪ ادﺑﻲ ﻣﺪرن ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ می ﺷﻮد ﻛﻪ ﭘﻴﺪاﻳﺶ و رواج اﻳﻦ رﻫﻴﺎﻓﺖ، ﻧﺘﻴﺠﺔ ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ کهِ ﺧﻮدآﮔﺎﻫﻲ زﻧﺎن ﺑﻪ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی حقوق مدنی آنها با مردان، نه فقط ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﮔﻴﺮی ﺣﺮﻛﺘﻬﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮای ﻧﻴﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاﻓﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﺣﻖ رأی دادن و ﺑﺮﺧﻮرداری از دﺳﺘﻤﺰد ﺑﺮاﺑﺮ در ازای ﻛﺎر ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻣﺮدان ﮔﺮدﻳﺪ، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﺑﺎزاﻧﺪﻳﺸﻲ درﺑﺎرة ِ ﻓﺮﻫﻨﮓ و اﻳﻨﻜﻪ ﺳﺎزوﻛﺎرﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ زﻧﺎن در اﻳﻦ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﻤﻚ ﻛ اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ ﻨﺪ .ازاﻳﻦ رو ادﺑﻴﺎت ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﺔ ﻳﻜﻲ از ارﻛﺎن نابرابر اجتماعی به منزله ارکان اﻧﻜﺎرﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ، از اﺑﺘﺪا ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎص ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺘﻬﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ . ﮔﺴﺘﺮش ﺣﻮزة ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت زﻧﺎن در دﻫﻪ 1970ﻫﺎی ﺷﻴﻮه 1980 و ﺗﻮأم ﺷﺪ ﺑﺎ ﭘﻴﻮﻧﺪ اﻳﻦ رﻫﻴﺎﻓﺖ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ از ﻫﺎی ﻧﻘﺪ ادﺑﻲ )ﺑﻪ ﭘﺴﺎ ِ وﻳﮋه ﺳﺎ ﺧﺘﺎرﮔﺮاﻳﻲ و رواﻧﻜﺎویﻻﻛﺎﻧﻲ .( از راه اﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ، ﭼﻨﺎن ﺗﻨﻮﻋﻲ در ﻧﻘﺪ ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت زﻧﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎد اﻛﺜﺮ ﻧﻈﺮﻳﻪ ِﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ِ ﭘﺮدازان «ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ» ﻳﮕﺎﻧﺔ ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺖ، دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺟﺎی رﻫﻴﺎﻓﺖ رﻫﻴﺎﻓﺘﻬﺎی ﻓﻤﻴﻨﻴﺴﺘﻲ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮد . ﻣﻘﺎﻟﺔ ﺣﺎﺿﺮ، ﭘﺲ از ﻣﺮوری ﺑﺮ ﺎﻟﻮده در ﺑﺨﺶ ﻧﺨﺴﺖ ﻫﺎی ﻧﻘﺪ «ﻣﺪل» ﺑﺮآﻣﺪه از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت زﻧﺎن، داﺳﺘﺎن ﻛﻮﺗﺎه ِﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﻮﺷﺘﺔ ﺳﻴﻤﻴﻦ داﻧﺸﻮر ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد . ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﺎص ﺑﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺎرﻛﺴﻴﺴﻢ و ﭘﺴﺎﺳﺎﺧﺘﺎرﮔﺮاﻳﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ درﺑﺎرة اﻳﻤﺎژﻫﺎی زﻧﺎن در آﺛﺎر ادﺑﻲ ﻣﻲ ﭘﺮدازﻳﻢ و در ﭘﺮﺗﻮ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎ، ﻗﺮاﺋﺘﻬﺎی ﻣﻲ دﻳﮕﺮی از ﻫﻤﻴﻦ داﺳﺘﺎن از ﺳﻴﻤﻴﻦ داﻧﺸﻮر اراﺋﻪ ﮔﺮدد . ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻧﮕﺎرﻧﺪه در اﻳﻦ ﻗﺮاﺋﺘﻬﺎ، ﻫﻢ ﺑﺮ ﺗﺼﺎوﻳﺮی اﺳﺖ ﻛﻪ داﻧﺸﻮر از ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺮدﺳﺎﻻراﻧﻪ و ﺟﺎﻳﮕﺎه زﻧﺎن در اﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﻫ ﻛﻨﺪ و اﻳﻨ ﻢ ﻜﻪ داﺳﺘﺎن او ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ را ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ ﻣﻮرد ﭼﺎﻟﺶ ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ.
کلیدواژه‌ها
)