مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نویسندگان

1 دانشجوی دانشگاه الزهرا

2 هیات علمی دانشگاه

چکیده

 



در این مقاله در پی یافتن این موضوع هستیم که تا چه حد پوشاک بیانگر هویت ایرانی است و از بین المان‌ها و عناصر هویتی کدام یک بیشتر مورد توجه قرار گرفته است؟ به عبارت دیگر، تمام عوامل موثر در هویت، بر پوشاک نیز متجلی شده است و تقریبا می‌توان آن‌ها را دو روی یک سکه دانست. در نتیجه، امروزه اگر جوامع بخواهند هویت بومی و ملی خود را تعریف و حفظ نمایند، می‌بایست به نقش لباس و تأثیر آن در حفظ و ارتقا هویت توجه نمایند.
در این مطالعه، لباس‌های عرضه شده در جشنواره های بین‌المللی مد و لباس فجر مورد مطالعه قرار گرفته است. بدین منظور برآنیم تا ببینیم در طراحی لباس‌های مذکور تا چه حد به عناصر هویت ایرانی توجه شده‌اند. جمعیت آماری این پژوهش، کلیه لباس‌های عرضه شده در جشنواره مد و لباس فجر طی سالهای 1390 تا 1394 بوده است. 
در نهایت مشخص شد، اگرچه به تدریج با افزایش توجه به المان های ایرانی در طراحی لباس مواجهیم، اما هنوز حجم قابل توجهی از آثار دارای نقش‌مایه‌های غیر ایرانی هستند. همچنین، شناخت طراحان لباس از هویت ایرانی در بسیاری از موارد همچون رنگ، الگوهای ایرانی لباس و غیره بسیار اندک بوده است. در این میانمشخص شد بته‌جقه پرکاربردترین نقش مورد استفاده بر روی لباس‌ها بوده است. در نهایت، این یافته‌ به دست آمد که طراحان لباس چیرگی نشان‌های غیرایرانی بر نشان‌های ایرانی را نمایان ساخته‌اند.

کلیدواژه‌ها

اسحاق­پور، یوسف. (1379). مینیاتور ایرانی، رنگ­های نور: آیینه و باغ. تهران: نشر و پژوهش فروزان روز.
آزاد ارمکی، تقی و چاوشیان، حسن. (1381). بدن به مثابه­ی رسانه هویت. جامعه شناسی ایران، (4)4، 75-57.
آشتیانی، منوچهر. (1383). جامعه­شناسی شناخت. تهران: نشر قطره.
بی­نام. (1395). رنگ­هایی که به نام ایران در جهان شناخته می­شوند. مجله مهر. بازیابی شده در 5 مردادماه 1397 در https://www.mehrnews.com/news/3698031/%D8%B1%D9%86%DA%AF-%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D9%86%D8%A7%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D9%86%D8%AF
جوادی یگانه، محمدرضا و کشفی، سید علی. (1386). نظام نشانه­ها در پوشش. نشریه­ی کتاب زنان. (38)10، 87-62.
رایف، دانیل؛ لیسی، استفن؛  جی فیکو، فردریک. (1381). تحلیل پیام های رسانه ای کاربرد تحلیل محتوای کمی در تحقیق (ترجمه­ی مهدخت بروجردی علوی).
شایسته­فر، مهناز و خمسه، فرزانه. (1392). فیروزه، نگین مسجد شاه (با نگاهی به مسجدهای گوهرشاد مشهد و کبود تبریز در سده­ی نهم هجری قمری/ پانزدهم میلادی). مجله جلوه هنر. 10. صص 19- 32.
صبا، منتخب. (1379). نگرشی بر روند سوزندوزی­های سنتی ایران: از هشت هزار سال قبل از میلاد تا امروز. تهران: نشر منتخب صبا.
صوراسرافیل، شیرین. (1379). رنگ­های ایرانی. تهران: موسسه تحقیقات فرش دستباف.
طالب­پور، فریده. (1393). تاریخ پارچه و نساجی ایران. تهران: نشر دانشگاه الزهرا (س).
عبداللهی، محمد و حسین­بر، محمد عثمان. (1381). گرایش دانشجویان بلوچ به هویت ملی در ایران. مجله جامعه­شناسی ایران، (4)4، 126-101.
غیبی. مهرآسا (1392). هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی. تهران: نشر هیرمند.
فاضلی، محمد. (1383). مصرف و سبک زندگی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
فرجی،مهدی و حمیدی، نفیسه. (1387). سبک زندگی و پوشش زنان در تهران. تحقیقات فرهنگی ایران. (1)1. 65-92.
گیدنز، آنتونی. (1378). تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید (ترجمه­ی ناصر توفیقیان). تهران: نشر نی.
گیرو، پی­یر. (1380). نشانه شناسی (ترجمه­ی محمد نبوی). تهران: نشر آگه.
متین، پیمان. (1383). پوشاک و هویت قومی و ملی. فصلنامه­ی مطالعات ملی، (3)5، 37-48.
وینچ، پیتر. (1382). ایده­ی علم اجتماعی و پیوند آن با فلسفه (گروه مترجمان زیر نظر ناشر). تهران: سمت.
هابرماس، یورگن. (1380). جهانی شدن و آینده­ی دموکراسی- منظومه پساملی­ (ترجمه­ی کمال پولادی). تهران: نشر مرکز.
الهی، محبوبه. (1389). لباس به مثابه هویت. فصلنامه­ی مطالعات ملی، (2) 11، 3-30.
یارشاطر، احسان. (1392). پوشاک در ایران زمین (ترجمه پیمان متین). تهران: نشر  شرکت چاپ و نشر بین الملل (وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی).
 
 
Alexander, J. (2001). The binary discourse of civil society. In S.Seidman & Alexander, (eds.), The new social theory reader. London: Routledge.
Appiah, A. (2001). African identity. In Seidman and Alexander (eds.), The new social theory reader, London: Roulledge.
Barnard, Μ. (1996). Fashion as Communication. New York: Routledge.
Calhoun, Caig. (1997). Nationalism. Buckingham: Open University press.
Chenciner, R. (1997). Felt capes and masks of dress in the Middle East. In Lindisfarne- Tapperi, N. & Ingham, B. (eds.). London: Curzon.
Featherestone, Mike. (1991). Consumer culture and Postmodernism. London: Sage.
Leiss, W. , Kline, S. ,& Jhally, S. (1986). Social communication in advertising persons, products and images of well-being. London: Methuen.

Lurie, Alison. (1981). The Language of Clothes. New York: Random House

Wittgenstein, L. (1953). Philosophical Investigations. London: Blackwell.