مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

این مقاله با نگاهی تحلیلی- تاریخی به بررسی محتوای دو روزنامه حزبی بسوی آینده و باختر امروز و نقش آنها در پوشش خبری جریان ملی شدن صنعت نفت می‌پردازد. در سال‌های 1320 تا 1332 احزاب به راحتی و با مجوز قانونی در ایران فعالیت می‌کردند. احزاب سیاسی که به قدرت مطبوعات آگاه بودند و هدفمند نشریه ای را منتشر می کردند. جبهه ملی ایران و حزب توده ایران دو حزب قدرتمند در آن دوران بودند و هر دو نشریه ارگان داشتند. حزب توده از پشتیبانی مردمی و در راستای سیاست‌های بین المللی شوروی فعالیت می‌کرد و جبهه ملی ایران نیز متشکل از چندین حزب کوچک و بزرگ بود که بر مرام ناسیونالیستی ایرانیان متکی بود. در جریان ملی شدن صنعت نفت، نشریات دو حزب به طور مستمر به اخبار ملی شدن صنعت نفت از دریچه تفکرات حزبی خود توجه ویژه ای نشان می دادند.
این پژوهش با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوای کمی مطالب خبری مربوط به ملی شدن صنعت نفت در دو روزنامه باخترامروز و بسوی‌آینده تجزیه و تحلیل خواهد کرد که هرکدام به ترتیب، ارگان جبهه‌ملی ایران و حزب توده ایران بودند. یافته های تحقیق نشان می دهد که روزنامه باختر امروز نسبت به روزنامه بسوی‌آینده در چهار هفته قبل و بعد از ملی شدن صنعت نفت ایران اخبار مثبت‌تری را منتشر کرده است.

کلیدواژه‌ها

آبراهامیان، یرواند (1392)، کودتا 28مرداد، سازمان سیا و ریشه های روابط ایران وآمریکا درعصر مدرن، ترجمه محمد ابراهیم فتاحی، تهران، نشر نی.
افخمی، حسین (1383)، «احزاب سیاسی، مطبوعات حزبی و روزنامه های مستقل»، نامه انجمن جامعه­شناسی ایران، تهران: نشر کلمه.
بدیعی، نعیم (1371)، «ساختار اخبار خارجی در روزنامه­های تهران»، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 3و4، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی..
بدیعی، نعیم؛ قندی، حسین (1391). روزنامه­نگاری نوین، تهران: علامه طباطبایی.
بهشتی­پور، مهدی (1376)، تاریخ جراید و مجلات ایران، تهران: روزنه­کار.
شهبازی، جبرائیل (1393). بررسی تطبیقی مواضع و عملکرد انگلیس و آمریکا در جریان ملی شدن صنعت نفت ایران، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی
ذوالفقاری، علی (1393). نقش مطبوعات در مناقشات سیاسی ایران معاصر، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی
رایف، دانیل؛لیسی، استفن؛ فیکو، فریدریک جی (1393)، تحلیل پیام­های رسانه­ای، کاربرد تحلیل محتوا کمی در تحقیق، ترجمه مهدخت بروجردی، تهران: انتشارات سروش.
روحانی، فواد (1353)، تاریخ ملی شدن صنعت نفت ایران، تهران: انتشارات شرکت سهامی کتاب­های جیبی.
زابلی­زاده، اردشیر (1393- الف)، جنگ روایت­ها، تهران: انتشارات مرکز تحقیقات صدا و سیما.
زابلی­زاده، اردشیر (1393- ب)، چارچوب­بندی، خبر و رسانه، تهران: انتشارات دفتر مطالعات و برنامه­ریزی رسانه­ها.
شکرخواه، یونس (1391). خبر، تهران: دفتر مطالعات و برنامه­ریزی رسانه­ها.
علم، مصطفی (1371). نفت، قدرت و اصول ملی شدن نفت ایران و پیامدهای آن، ترجمه غلامحسین صالحیار، تهران: انتشارات اطلاعات.
فتحی، شهرام (1379). سیاست آمریکا در قبال ملی شدن صنعت نفت، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی
فرقانی، محمد مهدی (1392). گزارش نویسی، چشم عقاب روزنامه­نگاری، تهران: انتشارات اطلاعات.
قندی، حسین (1383). مقاله­نویسی در مطبوعات، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
کاتوزیان، همایون (1371). مصدق و نبرد قدرت، ترجمه احمد تدین، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
محسنیان­راد، مهدی (1392). روش­های مصاحبه خبری، تهران: دفتر مطالعات و برنامه­ریزی رسانه­ها.
مدنی، جلال­الدین (1378). تاریخ سیاسی معاصر ایران، جلد اول، تهران: انتشارات اسلامی.
معتمدنژاد، کاظم (1356). روش تحقیق در محتوای مطبوعات، تهران: دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی.
مکوندی، محمدرضا (1392). نقش کارکنان مناطق نفت خیز جنوب در روند ملی شدن صنعت نفت، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی
مک­کوئل، دنیس (1388).درآمدی بر نظریه ارتباطات جمعی، ترجمه پرویز اجلالی، تهران:دفتر مطالعات و توسعه رسانه­ها.
موحد، محمد علی (1378). خواب آشفته نفت دکتر مصدق و نهضت ملی ایران، جلد اول، تهران: نشر کارنامه.
مهدی‌زاده، سیدمحمد (1393). نظریه‌های رسانه اندیشه رایج و دیدگاه‌های انتقادی، تهران: انتشارات همشهری.
 
Afkhami, Gholamreza (2009). The Life And Times Of The Shah, California: University of California Press,Ltd.
Farmanfarmaian, Manucher(1997). Blood and Oil, London: Prion Books Limited ImperialWorks.
Friedland, L.A, Zhong, M.(1996),  International television coverage of Beijing spring   1989: A comparative approach. Journalism and mass communication   Monographs, 156,     (به نقل زابلی­زاده، اردشیر(1393ب).ص111)
Henniker, Edward (2013), Nationalization: the Anglo-Iranian Oil Company,1951: Britain, vs.Iran, Seven pillars Institute Moral Cents Vol.2, Issue2.
Ruigrok, Nel,Wouter, Van Atteveldt(2007). Global Angling with a local Angle: How U.S. British, and Dutch Newspaper Frame Global and Local Terrorist Attacks, VOL.12,No.1,pp68-90          (به نقل از زابلی­زاده، اردشیر (1393 الف).ص 21) 
Snow D.A., Benford, R.D. 1992. Master frames and cycles of protest. See Morris and Mueller 1992.          (به نقل زابلی­زاده، اردشیر(1393ب).ص111)
Zabih,Sepehr(1982). The Mossadegh Era, Chicago: West Lake press.