مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نویسنده

استادیار دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

 



خاستگاه جشنواره‌های فیلم غرب است اما با گسترش فرهنگ غرب این نوع جشنواره به پدیده‌ای جهانی بدل شده است. «مطالعات جشنواره‌های فیلم» حوزه‌ای میان‌رشته‌ای و جدید است. این مقاله از منظر سیاستگذاری فرهنگی به جشنواره‌های تلویزیونی در ایران توجه می‌کند. رویکرد این مقاله به سیاستگذاری فرهنگی از منظری خرد و معطوف به «سیاستگذاری رویداد» است؛ بدین معنا که به جای اهداف و محتواها، بر شکل برگزاری جشنواره‌ تأکید می‌شود. شکل برگزاری جشنواره‌های تلویزیونی برگرفته از نمونه‌های غربی است، لذا این مقاله با نگاهی تطبیقی به تحلیل مراسم اختتامیه دو جشنواره تلویزیونی جام‌جم و گلدن‌‌گلوب می‌پردازد. این مقاله از روش تحلیل محتوای کیفی بهره می‌برد. بخشی از یافته-ها نشان می‌دهد در حالی که در اختتامیه جام‌ جم بیش از همه مقامات سیاسی و مدیران اداری جشنواره بازنمایی و برجسته می‌شوند، در گلدن-گلوب اثری از حضور مقامات سیاسی دیده نمی‌شوند و مقامات جشنواره نیز تمایل چندانی به حضور در جلو دوربین‌‌ها ندارند. در پیوند با گفتمان تلویزیون که از یک سو مبتنی بر سرگرمی و از سوی دیگر متکی به «حال» و رویدادهای جاری جامعه است، مراسم گلدن‌گلوب نیز ضمن حفظ رویکرد سرگرمی به رویدادهای اصلی جامعه آمریکا واکنش نشان می‌دهد. این در حالی است که جام‌جم نه از رویکرد سرگرمی بهره چندانی می‌برد و نه به رویدادهای جاری جامعه توجه چندانی دارد. می‌توان مدعی شد علیرغم استانداردهای یکسانی که برای برگزاری جشنواره‌های فیلم وجود دارد گلدن‌گلوب بازتابی از ساختار تجاری صنعت فیلم و تلویزیون در آمریکا و جشنواره جام‌ جم بازتابی از‌ ساختار دولتی و انحصاری صنعت تلویزیون در ایران است.

کلیدواژه‌ها

اشتریان، کیومرث (۱۳۹۱). مقدمه‌ای بر روش سیاست‌گذاری فرهنگی. تهران انتشارات جامعه‌شناسان.
ایسنا (۱۳۹۶). پخش زنده اختتامیه فجر منوط به چیست. سایت خبرگزاری ایسنا. (تاریخ بازیابی ۱۱/۱۲/۱۳۹۶): https://www.isna.ir/news/96111307522
پوریا، امیر (1382). پژوهشی پیرامون جشنواره‌های تلویزیونی جهان. تهران:  اداره کل پژوهش سیما
شکیبا، عباس و محمدرضا رضایی بایندر (1381). سومین جشنواره سیما از دیدگاه دست اندرکاران تولید. اداره کل پژوهش های سیما.
رز، ژیلیان (1394). روش و روش­شناسی تحلیل تصویر. ترجمه سید جمال­الدین اکبرزاده جهرمی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
قاسمی، حاکم (1391). خلاصه پژوهشی طرح «بررسی ابعاد جشنواره‎ها و جوایز مهم فرهنگی جهان». تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت ارشاد.
مهدی‎زاده، سید محمد، (1389). نظریه‎های رسانه: اندیشه‎های رایج و دیدگاه‏های انتقادی، تهران: نشر همشهری.
ﻧﯿﻮﻣﻦ، وﯾﻠﯿﺎم ﻻورﻧﺲ (1390). ﺷﯿﻮهﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ :روﯾﮑﺮدﻫﺎی ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﺗﺮﺟﻤﻪ: ﺣﺴﻦ داﻧﺎﯾﯽ ، ﻓﺮد و ﺳﯿﺪ ﺣﺴﯿﻦ ﮐﺎﻇﻤﯽ، ﺗﻬﺮان :ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻧﺸﺮ.
وحید، مجید (1386). بحثی در سیاست‎گذاری فرهنگی. فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم فرهنگی، ، دوره 37، ش3، صص 306-287.
 
Blau, Judith )1988) Music as social circumstance. Social Forces 66, 883-902.
English, James (2005). The Economy of Prestige: Prizes, Awards, and the Circulation of Cultural Value. Harvard University Press.
 
Hall, C. Michael and Kristy Rusher (2004). ‘Politics, public policy and the destination’ in Festival and Events Management: An international arts and culture perspective Edited by Ian
 
Yeoman, Martin Robertson Jane Ali-Knight Siobhan Drummond Una McMahon-Beattie, Elsevier Butterworth-Heinemann.
 
Hauptfleisch, Temple (2007). Festival as Eventifying Systems in Festivalising: Theatrical Events, Politics and Culture Edited by Temple Hauptfleisch, Shulamith Lev-Aladgem, Jacqueline Martin, Willmar Sauter and Henri Schoenmakers. Brill.
 
Getz, D. (2010). The Nature and Scope of Festival Studies. International Journal of Event Management Research, 5 (1), pp. 1–47.
 
Hoyle, Leonard H. (2002). Event marketing: How to successfully promote events, festivals, conventions and expositions. New York: John Wiley & Sons.
 
Kevin V. Mulcahy (2006) Cultural Policy: Definitions and Theoretical Approaches, The Journal of Arts Management, Law, and Society, 35:4, 319-330
 
Mulcahy, Kevin (2010). Cultural Policy: Definitions and Theoretical Approaches, The Journal of Arts Management, Law, and Society, 35:4, 319-330. 
 
Ober, J. (2008) Democracy and Knowledge: Innovation and Learning in Classical Athens. New York: Princeton University Press.
 
Quintin (Eduardo Antín) (2009). ‘The Festival Galaxy’ in Dekalog 3: On Film Festivals Edited by Richard Porton, Wallflower Press.
 
Sassatelli, Monica (2011). Urban festivals and the cultural public sphere Cosmopolitanism between ethics and aesthetics in Festivals and the Cultural Public Sphere Edited by Liana Giorgi, Monica Sassatelli and Gerard Delanty. Routledge.
 
Scherer, Helmut (2008). Media Events and Pseudo-Events in The International Encyclopedia of Communication Edited by Wolfgang Donsbach. Blackwell.
 
Valck , Marijke de (2007).  Film Festivals
From European Geopolitics to Global Cinephilia, Amsterdam University Press.
Valck, Marijke de and Skadi Loist (2009). ‘Film Festival Studies: An Overview of a Burgeoning Field’ in The Festival Circuit edited by Dina Iordanova and Ragan Rhyne, St. Andrews Film Studies.
 
Waterman, Stanley (1998). Carnivals for elites? The cultural politics of arts festivals. Progress in Human Geography 22,1.
 
Wong, cindy hing-yuk (2011).  Film Festivals, Culture, People, and Power on the Global Screen. Rutgers University Press.