مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه هنر دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج

2 استادیار گروه هنرهای نمایشی، دانشگاه هنر تهران، تهران.

چکیده

تحلیل و واکاوی جریان‌های سیاسی – اجتماعی مؤثر بر شکل‌گیری موج نوی «سینمای کرد» در دوران اصلاحات، هدف اصلی این مطالعه است. به همین منظور در یک خوانش استنتاجی و به روش تفسیری - تحلیلی در قالب یک تحلیل مقوله‌بندی با استناد به مدل پیشنهادی محققان که شکل بومی‌شده نظریه‌های نوول اسمیت، تری لاول و جُرج هواکو در پیدایی موج‌های نو در سینما است، به چگونگی تکوین «فیلم به زبان کردی» بر بستر سینمای روشنفکری ایران پرداخته می‌شود و سرانجام، شاخص‌ترین عناصر متمایزکننده این جریان از سینمای روشنفکری ایران تحلیل می‌گردد. این مطالعه نشان می‌دهد که در نیمه دوم دهه هفتاد شمسی و فراهم شدن شرایط مناسب ساختاری برای تشکیل جنبش‌های سینمایی نوظهور، ابتدا «سینمای قومی ایران» و سپس جنبش ساخت فیلم به زبان کردی شکل گرفت که بعدها فیلم‌سازان این جنبش با برجسته‌سازی مشخصه‌های سبکی جدید در فیلم‌هایشان و نیز روی آوردن به تولید مشترک فیلم با منطقه کردستان عراق و همسویی با جریان‌های مشابه در اروپا و ترکیه، توانستند ضمن حفظ مشترکاتی با سینمای ایران خود را از آن متمایز سازند و شرایط لازم برای ایجاد موج نوی «سینمای کرد» را پدیدآورند.

کلیدواژه‌ها

-اجلالی، پرویز (1383) دگرگونی اجتماعی و فیلم‌های سینمایی در ایران، تهران: انتشارات فرهنگ و اندیشه.
-ازکیا، مصطفی؛ میرزایی، حسین؛ جوانمرد، احسان (1386) «جامعه روستایی در آینه سینمای ایران بررسی فیلم‌های 1311 تا 1357»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 10، 22 صفحه - از 29 تا 50.
-استم، رابرت (۱۳۸۳) مقدمه‌ای بر نظریه فیلم، به کوشش احسان نوروزی، انتشارات سوره مهر.
-اسد زاده، مصطفی (1385) «سیاست‌های فرهنگی دولت در دهه 70»، مهندسی فرهنگی، شماره 6 و 7،2 صفحه - از 49 تا 50.
-اعظم راودراد؛ مصطفی اسدزاده (1389) «جامعه‌شناسی سیاسی سینمای ایران بایدها و نبایدهای سیاست‌گذاران سینمای ایران در دهه‌های 1370 و 1380»، مطالعات فرهنگ، ارتباطات(نامه پژوهش فرهنگی سابق)، شماره 9،31 صفحه - از 57 تا 88.
-ایوبی، حجت‌الله (1387) «دولت و سینما در فرانسه راهکارهای ایستادگی در برابر سینمای آمریکایی»، تحقیقات فرهنگی ایران، شماره 3،36 صفحه - از 1 تا 36.
-آزاد ارمکی، ت. امیر، آ؛ فائقی، س (1393) «پیوند سینمای ایران با واقعیت (بررسی بازتاب مطالبات سیاسی در سینما بین سال‌های 1374 تا 1384)»، جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، شماره 1(5)، 19 صفحه - از 83 تا 102.
-بروس، کوئن (1378) مبانی جامعه‌شناسی، مترجمان غلام عباس توسلی و رضا فاضل، تهران: سمت، چاپ دهم.
-بوردول، دیوید؛ تامپسن، کریستین (1388) تاریخ سینما، ترجمه روبرت صافاریان، نشر مرکز.
-ترکاشوند، نازبانو (1388) «اثر هنری و رویکرد بازتاب در جامعه‌شناسی هنر (مطالعه موردی: نگاره بهرام گور در قصر هفت‌گنبد، 813 ه.ق)»، هنرهای زیبا-هنرهای تجسمی، شماره 40 ،7 صفحه - از 25 تا 32.
-توروی، مالکوم (1391) «آیا الگوهای علمی نظریه‌پردازی به نظریة فیلم مدد می‌رسانند؟» مترجم: حاج ملاعلی، علی، بیناب، شماره 22 ،17 صفحه - از 195 تا 211.
-جورج ا. هواکو (1361) جامعه‌شناسی سینما، ترجمه بهروز نورانی، تهران: آینه.
-حمید عبداللهیان؛ معصومه تقی زادگان (1390) «تحلیلی بر جریان‌های تولید فیلم در سینمای ایران: منازعه نهادهای قدرت در میدان تولید سینمای ایران در دهه 1360 و 1370»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 7 ،28 صفحه - از 203 تا 231.
-راودراد، اعظم؛ زندی، مسعود (1385) «عوامل اجتماعی مؤثر بر شکل‌گیری سینمای زن در ایران»، مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، شماره 12 ،18 صفحه - از 23 تا 40.
-راودراد، اعظم؛ سلیمانی، مجید (1390) «بازنمایی گفتمان‌های «تجربه دینی» در سینمای ایران بعد از انقلاب اسلامی»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دوره: 7 - شماره 25،30، صفحه - از 39 تا 69).
-راودراد، اعظم؛ منتظر قائم، مهدی؛ سرکاراتی، پریسا (1387) «تفسیر زنان از بازنمایی هویت زنانه در تلویزیون»، تحقیقات فرهنگی ایران، شماره 2-22، صفحه - از 1 تا 22.
-رحمتی، محمد مهدی؛ سلطانی، مهدی (1383) «تحلیل جامعه‌شناسانه مناسبات جنسیتی در سینمای ایران»، زن در توسعه و سیاست، شماره 10،34 صفحه - از 7 تا 40.
-سلطانی، سید علی‌اصغر (1386) «تحلیل گفتمانی فیلم‌های سیاسی - اجتماعی: نگاهی به «پارتی» سامان مقدم»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 9 ،16 صفحه - از 1 تا 16.
-سینا، خسرو (1395) «هویت فرهنگی و سینمای کرد»، پایان نامه دوره دکتری پژوهش هنر، دانشگاه هنر تهران.
-محمدحسین پور، طه؛ رحمتی، محمدمهدی (۱۳۹۴) «بررسی بازنمایی هویت کردها در آثار سینما گران کرد و غیر کرد در سینمای ایران بعد از انقلاب 1357»، سومین کنفرانس ملی جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی، تهران: موسسه اطلاع‌رسانی نارکیش.
-محمدی مهر، غلامرضا؛ بیچرانلو، عبدالله (1392) «رویکرد فیلم‌های ایرانی برگزیده شده در جشنواره‌های بین‌المللی به مسائل اجتماعی ایران»، مطالعات فرهنگ ارتباطات، شماره 53 تا22 صفحه - از 7 تا 28.
-مهدی زاده، محمد؛ زندی، عبدالرضا (1392) «بازنمایی ارزش‌های اجتماعی زن در سینمای بعد از انقلاب: مقایسه دو دوره اصلاح‌طلبی و اصولگرایی»، مجله جهانی رسانه، شماره 15تا23 صفحه - از 69 تا 91.
-نفیسی، حمید (1394) تاریخ اجتماعی سینمای ایران، جلد اول: دورة تولید کارگاهی 1276-1320، ترجمه: محمد شهبا، تهران، مینوی خرد.