نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• افسانه کمالی ¹
• لعیا خوددکاری ²

¹ دکتری جامعه‌شناسی هیأت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه الزهراء

² کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه الزهراء.

چکیده

امروزه ما در محاصره‌ی شگفت انگیز مصرف کالاها و اشیای مادی قرار گرفته‌ایم.گرچه تا پیش ازاین مصرف کالاهای مختلف در راستای نیازهای اقتصادی بوده است، اما امروزه افراد ازکالاهای مختلف نه برای رفع نیازهای خود، بلکه از آنها برای برتری‌جویی بر دیگران و نشان دادن موفقیت و جایگاه اجتماعی خود استفاده می‌کنند. برای رسیدن به این منظور کالاهایی برای مصرف مناسب هستند که بتوان آن‌ها را در معرض دید دیگران قرار داد و‌‌از این طریق تحسین دیگران را برانگیخت. به بیان دیگر مصرف تظاهری کالاهای ارزشمند، وسیله‌ای است که افراد با استفاده از آن‌ها می‌توانند اعتبار خود را در جامعه حفظ کنند و یا منزلت و جایگاه اجتماعی بالاتری را در جامعه به ‌دست بیاورند و از این طریق خود را از دیگران متمایز کنند. بنابراین مصرف تظاهری به سبب پیامدهای گوناگونی که به همراه دارد، که از جمله آن‌هارا می‌توان افزایش رقابت‌جویی و انفکاک اجتماعی در سطح جامعه را مثال زد، یکی از بحث‌های جدی و مطرح در جامعه‌شناسی مصرف است. در این پژوهش تلاش شده است تا به بررسی میزان مصرف تظاهری و عوامل مؤثر بر آن در میان جمعیت نمونه پرداخته شود. جامعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی آماری این پژوهش را افراد 65-18 ساله‌ی شهر تهران تشکیل می‌دهند. حجم نمونه در این تحقیق شامل 100 نفر است و نمونه‌گیری نیز به روش خوشه‌ای با احتمال متناسب با حجم انجام شده است. در این پژوهش به منظور سنجش روابط متغیرهای مطرح شده در چارچوب نظری، از روش پیمایش و برای جمع‌آوری اطلاعات نیز از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که متغیرهای سرمایه‌ی اقتصادی، منش، ذائقه مصرف و رسانه جمعی عوامل مؤثر بر مصرف تظاهری هستند. همچنین نتایج رگرسیون چند متغیری نشان می‌دهد که از میان متغیرهای مستقل در تحقیق تنها متغیرهای سرمایه فرهنگی،جنس و نیازهای مبتنی بر مصرف تظاهری توانستند وارد مدل بشوند و از این متغیرها، سرمایه‌ی فرهنگی بیشترین تأثیر را بر روی مصرف تظاهری دارد.

کلیدواژه‌ها

• سرمایه‌ی اقتصادی
• منش
• ذائقه مصرف
• مصرف تظاهری
• چشم و هم چشمی
• منزلت‌یابی

عنوان مقاله [English]

Conspicuous/ pretentious consumption and its effect on Tehrani society

نویسندگان [English]

• Afsane Kamali ¹
• Laya Khodkari ²

چکیده [English]

Nowadays we are weirdly surrounded with consuming of goods and material things. Although consumption of various goods has been already removed economic requirements, today everybody uses various goods not for removing his necessities but for transcending and showing of his success and social position. For obtaining this goal, just goods are suitable for consumption that could be exposed and complimented by others. On the other hand, conspicuous consumption of valuable goods is an instrument to preserve of individuals esteem or to obtain upper social position and this way distinguish themselves from others. So conspicuous consumption for having diverse results; for instance, rising of competition and social separation, is one of the serious debates in sociology. In this research, it has been tried to study conspicuous consumption and its effective causes. This research consists of individuals more than 18- 65 ages in the Tehran city. Sample size in this survey including in 100 numbers and its sampling has been done on simple random sample so. In this research, due to assaying the relations of mentioned variables in theoretical framework, survey method and questionnaire instrument for information gathering have been used. The results of survey show that variables of economic capital, habits, taste and mass media are effective causes on conspicuous consumption. On the other hand, the variable of economic capital directly and variables of habits, taste and mass media indirectly and via taste affect consumption. In addition, the results of linear regression shows that among of independent variables in research only the variables of cultural capital, sex and basis of conspicuous consumption could reach to model, therefore the cultural capital has the most effect on conspicuous consumption.

کلیدواژه‌ها [English]

• conspicuous consumption
• Economic Capital
• emulation
• habits
• status- seeking
• Taste