مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 nfazeli@hotmail.com

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت شهری دانشگاه علامه طباطبایی.

چکیده

مقایسه‌ی وضعیت کنونی شهر تهران با دیگر شهرهای جهانی نشان می‌دهد که صنایع فرهنگی با وجود ایفای نقشی بسزا در توسعه‌‌ی پایدار کلان‌شهرهای امروزی، نتوانسته جایگاه قابل‌قبولی در توسعه‌ی فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی تهران داشته باشد. بخش عمده‌ای از ظرفیت‌های «صنعت نشر» ایران، به شکلی انحصاری در کلان‌شهر تهران استقرار یافته و بدیهی است که مدیریت شهری با دامنه‌ی گسترده‌ی اختیارات و عملکرد خویش، نقش مهمی در تحول اقتصاد شهری به اقتصاد فرهنگ ‌محور و دانش‌ محور خواهد داشت. این مقاله در تلاش برای پاسخ به این پرسش است که «مدیریت شهری تهران برای رونق و شکوفایی صنعت نشر چه رویکردها و راهبردهایی را می‌تواند در پیش گیرد؟» در این راستا، به گردآوری داده‌ها با استفاده از روش تحقیق کیفی «نظریه‌‌مبنایی» و ابزار «مصاحبه‌ی جامع» پرداخته‌ایم. جامعه‌ی نمونه (شامل 16 نفر از ناشران و فعالان نشر، 8 نفر از مدیران فرهنگی تهران و 7 نفر از صاحب‌نظران)، با نمونه‌گیری هدفمند و روش گلوله‌برفی تعیین شد. مقوله‌ی مرکزی پژوهش نشان‌دهنده‌ی عدم توسعه‌گرایی اقدامات مدیریت شهری تهران در قبال صنعت نشر می‌باشد که مهم‌ترین نتیجه‌ی حاصل از آن کاستن از دخالت‌های مستقیم و غیرمستقیم مدیریت شهری در حوزه‌ی نشر است. مدیریت شهری تهران برای تحقق شرایط رشد و شکوفایی این صنعت، می‌تواند با اصلاح رویکردها و عملکردها، به سهم خویش، زمینه‌ی توسعه‌ی نشر را در تهران فراهم نماید. نویسندگان مقاله معتقدند که تاکنون رابطه‌ی بین «مدیریت شهری» با «صنعت نشر» به گونه‌ای که در این مقاله مورد مطالعه قرار گرفته، تبیین و تحلیل نشده است که این خود نشان‌دهنده‌ی جنبه‌های نوآورانه‌ی موضوعی و به‌کارگیری روش‌ در پژوهش حاضر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

 
-         قرآن مجید.
-         آریان، عاطفه (1389) «معرفی روش تحقیق کیفی- نظریه مبنایی»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 25.
-         استراوس، انسلم؛ کربین، جولیت (1391) مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریۀ زمینه‌ای، مترجم: ابراهیم افشار، تهران: نشر نی، چاپ دوم.
-         ازوجی، علاءالدین (1387) «رشد کارآفرینی فرهنگی در ایران»، مجله کار و جامعه، شماره 102.
-         ایمان، محمد تقی؛ محمدیان، منیژه (1387) «روش شناسی نظریۀ بنیادی»، فصلنامه علمی-پژوهشی روش شناسی علوم انسانی، شماره 56.
-         بامداد صوفی، جهانیار؛ شهباز مرادی، سعید؛ سلیمی، مجید (1384) «تحلیل محتوا با استفاده از نظریۀ بنیادین، رویکردی عملیاتی و نوین در روش تحقیق کیفی»، فصلنامه مدیریت صنعتی، شماره 8.
-         دانایی فرد، حسن؛ الوانی، سید مهدی؛ آذر، عادل (1386) روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران: صفار-اشراقی، چاپ دوم.
-         دعایی، حبیب‌الله؛ عاقل، ابراهیم (1381)« بررسی و تعیین نیازهای آموزشی کارکنان امور فنی و تولید مؤسسه های انتشاراتی»، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، سال 2، شماره 5.
-         دفتر مطالعات فرهنگی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1386) بررسی امکان ساماندهی یارانه‌های بخش نشر، تهران.
-         دیدگاه، فرشته؛ دیدگاه، آرزو (1390) «بررسی انتشارات علمی کشورهای خاورمیانه در نمایه استنادی علوم اجتماعی طی 30 سال اخیر»، فصلنامۀ علمی پژوهشی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، دوره 26، شماره 3.
-         ذکایی، محمد سعید (1381) «نظریه و روش در تحقیقات کیفی». فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 17.
-         زیباکلام، صادق؛ رضیئی فر، بهروز (1390) «بررسی تاثیر شرایط شغلی بر میزان استفاده از کالاهای فرهنگی»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 41.
-         سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازی، الهه (1385) روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، تهران: انتشارات آگاه، چاپ سیزدهم.
-         شاه محمدی، عبدالرضا (1383) «جایگاه رسانه و فرهنگ در فرآیند جهانی شدن»، مجله پژوهش و سنجش، شماره 37.
-         غیاثوند، احمد (1390) سبک مصرف کتاب و وضعیت کتابخانه‌های عمومی در شهر تهران/به سفارش اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، تهران: جامعه‌شناسان، چاپ نخست.
-         فاضلی، نعمت الله (1388) انسان‌شناسی مدرن در ایران معاصر: تاریخچه، تحولات، مسائل و چالش‌ها، تهران: نسل آفتاب، چاپ نخست.
-         فاضلی، نعمت الله (1391) فرهنگ و شهر؛ چرخش فرهنگی در گفتمان‌های شهری، تهران: تیسا، چاپ نخست.
-         فاضلی، نعمت الله (1384)« کدام معیار؟ بررسی ای انسان‌شناختی در زمینۀ تولید علم و چالش‌های علوم انسانی در ایران»، فصلنامۀ علوم اجتماعی، شماره 30.
-         فلوریدا، ریچارد (1390) شهرها و طبقه خلاق، مترجمین: ابراهیم انصاری و محمد اسماعیل انصاری، تهران: انتشارات جامعه شناسان، چاپ نخست.
-         قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1390) تهران: جاودانه، جنگل، چاپ نخست.
-         کاظمیان، غلامرضا و آزادی، الهام (1390) «الگوی توسعۀ گردشگری شهری در مرکز شهر تهران با رویکرد مدیریت شهری»، فصلنامه مطالعات گردشگری، شماره 15.
-         مارشال، کاترین؛ راس من، گرچن. ب (1377) روش تحقیق کیفی، مترجمین: علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ نخست.
-         محسنی، حمید (1385) «عبدالحسین آذرنگ و ادبیات نشر ایران»، کتاب ماه کلیات، شماره 106، 107 و 108.
-         مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1388) نرم‌افزار مجموعه قوانین «لوح حق»: نسخه 16/2/1388، تهران: ایران.
-         محمدبیگی، علی اعظم (بی تا) «دولت و حمایت از تولیدات فرهنگی-هنری»، نامه پژوهش، شماره 16 و 17.
-         محمدی، بیوک (1387) درآمدی بر روش تحقیق کیفی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ دوم: 1390.
-         موسوی بازرگانی، سید جلال (1390) کارآفرینی فرهنگی در تهران (بررسی موانع و سیاست‌های مناسب)/به سفارش اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، تهران: جامعه و فرهنگ، چاپ نخست.
-         وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (1382) آمارنامه چاپ و نشر، تهران.