TY - JOUR ID - 243148 TI - تناقض‌های «استبداد شرقی» در ایران دوره قاجار ساخت اجتماعی «کاریز» و «بنه JO - مطالعات فرهنگی و ارتباطات JA - JCSC LA - fa SN - 2008-5575 AU - مصطفایی, سورن AU - پاکدامن, یوسف AD - جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. AD - گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 16 IS - 61 SP - 203 EP - 226 KW - استبداد شرقی KW - ویتفوگل KW - بنه KW - کاریز KW - قاجار DO - 10.22034/jcsc.2021.108313.1922 N2 - استبداد شرقی به همراه فئودالیسم، شیوه تولید آسیایی و پاتریمونیالیسم از جمله نظریه‌هایی هستند که سعی در تعمیم گزاره‌های عام خود به تاریخ ایران را دارند. خاستگاه پیدایش این نظریه‌ها ایران نیست و مسائل خاص اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران را در نظر نمی گیرند. اگر چه شباهت‌هایی میان استبداد شرقی و دوره‌هایی از تاریخ ایران وجود دارد، اما مسائلی نیز از دید آن پنهان مانده است. به ویژه در نقاط خشک و حاشیه‌های کویر مثال‌های نقض آن را می‌توان یافت. قنات و بنه الگوهای زیست متفاوتی را ایجاد کرده بودند که پیامد آن تمرکززدایی و پراکندگی بود که عکس ایده اصلی ویتفوگل در کتاب استبداد شرقی است. در این مقاله کوشش خواهیم کرد تا با بازخوانی تطبیقی کتاب استبداد شرقی ویتفوگل و با استفاده از منابع تاریخی و تحقیقات مردم‌شناسی، به کشاورزی، شیوه‌های آبیاری‌ و ساخت سنتی همکاری در قالب‌ بنه و تاثیر آن‌ بر زیست و زندگی انسان ایرانی بپردازیم UR - https://www.jcsc.ir/article_243148.html L1 - https://www.jcsc.ir/article_243148_1a24cb4ba79bedf3c309a85ea09fb64c.pdf ER -