مطالعات فرهنگی و ارتباطات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات اجتماعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

بحران کرونا با ابعاد گسترده خود جامعه ایران را همچون سایر جوامع در تنگناهای مهلک کمتر شناخته‌ و تجربه‌شده‌ای گرفتار کرد. پژوهش حاضر می‌کوشد با تحلیل محتوای پیام‌های در خانه بمانیم دریابد پیام‌ها به عنوان ابزاری ارتباطی، حاوی چه ویژگیهای فرهنگی اجتماعی بوده و برای القای کدام پیام به مخاطب بکاررفته‌اند؟ کرونا با چه ویژگی‌هایی معرفی شده؟ پیام‌ها، مسئولیت اجتماعی افراد را چه می‌دانند؟ و در نشان دادن موضوع خطر و ترغیب مخاطبان به اتخاذ عملکرد مسئولانه در قبال آن چگونه بوده‌اند؟
در فاصله زمانی پنج ماه، کلیه پیام‌ها با موضوع مذکور گردآوری و در مجموع ۱۰۶پیام به شیوه تمام-شماری مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان می‌دهد پیام‌ها حول دال مرکزی ماندن در خانه بعنوان مهمترین شیوه مقابله، آرایش یافته‌اند. سهم مضامین رعایت بهداشت در پیام‌های نوشتاری و نیز تصویری بسیار اندک است. نیمی از پیام‌ها در القای ابعاد واقعی خطر، تصویری از کرونا نشان نداده و به پیام نوشتاری بسنده کرده‌اند. به فاصله‌گیری فیزیکی به ویژه درخصوص اعضای مسن و نیز در معرض آسیب خانواده اشاره نشده و مسئولیت اجتماعی ترویج شده تنها در موارد معدودی ماندن در خانه دانسته شده است. لذا پیام‌ها در بازنمایی خطر و بالتبع ترغیب کنشگران به درک عقلانی وضعیت و تصمیم‌گیری مبتنی بر استقلال فکری و مسئولیت اجتماعی مشترک چندان موفق نبوده‌ و نتوانسته‌اند مخاطبان را از سردرگمی در بزنگاه‌های کنش و یا تقلید و پیروی از دیگری رهانیده، بهره‌گیری از توانایی ارزیابی و داوری عقلانی مبتنی بر مسئولیت اجتماعی اخلاقی را در این خصوص ترویج سازند.

کلیدواژه‌ها