نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجو گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، گیلان
2 دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، گیلان
3 دانشیار علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، گیلان
چکیده
زمینه و هدف: تحلیل‌های جامعه‌شناسانه از ورزش، سویه‌های جنسیتی حاکم بر این پدیده اجتماعی را به قدر کفایت مورد تاکید قرار داده‌اند. با چنین رویکردی «هواداری فوتبال» برای زنان در وضعیتی که از حضور و تماشای مستقیم آن در ورزشگاه‌ها منع شده‌اند، به مثابه یک «مسئله اجتماعی»درخور تحلیل، در مقاله حاضر بررسی شده است. هدف نوشته، شناسایی شیوه بازنمایی سوژه زن در نظم گفتمانی و سلسله‌مراتب جنسیتی مسلط در گفتمان طرفداری از فوتبال در ایران، و به یک معنا توصیف، فهم و تفسیر گفتمان‌هایی است که درنسبت با مسئله‌ی «طرفداری زنان از فوتبال» وجود دارد.
روش‌شناسی: این پژوهش، پژوهشی است کیفی مبتنی بر تحلیل متن. چارچوب تحلیلی حاکم بر داده‌های تحقیق نظریه تحلیل گفتمانِ لاکلائو و موف است. داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها، گزارش‌ها، اظهارنظرها، و هر متن مرتبط به موضوع تحقیق، با استفاده از روش نمونهگیری غیراحتمالی و استراتژی نمونهگیری نظری/قصدمند، از میان متن‌های مرتبط با هواداری زنان از فوتبال و حضور زنان در ورزشگاه‌ها مورد تحلیل قرار گرفت. واحد تحلیل «گفتمان» و واحد مشاهده «متن» است. متن‌های انتخابی از سایت‌های برترین-ها، عصر ایران، پویش، خبر آنلاین، پارسینه، تابناک، هم‌صدا، کاپ، صفحه‌ی اینستاگرام ترانه علیدوستی و حانیه (از هواداران زن که به ورزشگاه راه یافته است) بود.
یافته‌ها: نتایج پژوهش در سه سطح به شناسایی گفتمان دینی-سیاسی، گفتمان بین‌المللی و گفتمان حاضر در حوزه مدنی انجامید؛ ب گفتمان عینیت‌یافته یا همان گفتمان دینی-سیاسی با طرح هویت زن مسلمان به دنبال نفی شکل‌های دیگر زنانگی بوده و اصولاً طرفداری از فوتبال را برای زنان منتفی می‌داند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
1- جیولیونوتی، ریچارد، (۱۳۹۱)، نظریههای جامعهشناسی انتقادی در ورزش، ترجمهی افسانه توسلی، تهران، نشر علم.
2- رحمتی، محمد مهدی، (۱۳۸۸)، جامعهشناسی خشونت ورزشی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
3- رحمتی، محمدمهدی و محسنی تبریزی، علیرضا، (۱۳۸۲)، «بررسی عاملهای جامعهشناختی خشونت و پرخاشگری تماشاگران فوتبال مطالعهی موردی: شهر تهران»، فصلنامهی المپیک (علمی- پژوهشی)، شمارهی ۲۴: صص ۷۷-۹۱.
4- کیانی، محمد، (۱۳۹۲)، «گونهشناسی اجتماعی طرفداران فوتبال و روند شکلگیری آن مطالعهی موردی: تماشاگران تیم داماش گیلان»، پایاننامه‌ی کارشناسی ارشد جامعهشناسی، دانشگاه گیلان.
5- یورگنسن ، ماریان، و فیلیپس، لوئیز، (۱۳۹۱)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه ی هادی جلیلی، تهران، نشر نی، چاپ دوم.
- Anderson, E. M, (2007), "Women Watching Football: The Televisual Gaze and Female Spectatorship", Master thesis, Faculty of Graduate School of Arts and Sciences, Georgetown University.
- Beck, D; Bosshart, L; (2003), "Sport, Media and Economy", http://www.thefreelibrary.com/
- Conn, D (1997). The football business.Edinburgh,Scotland:Mainstream.
- Dunn, C; (2014) "Female Football Fans: Community, Identity and Sexism", Palgrave Macmillan: London.
- Giulianotti, Richard, (2002), "Supporters, Followers, Fans, and Flaneurs: A Toxonomy of Spectator Identities in Football", Journal of Sport & Social Issues, Vol. 26, No. 1, pp. 25-46.
- L. Wann, Daniel; J. Melnick, Merrill; W. Russell, Gordon; G. Pease, Dale; (2001) "Sport Fans: The Psychology and Social Impacy of Spectators", RoutledgeLondon: Sage.
- J. Clarke, C. Critcher, & R. Johnson (1979), “Working class culture: Studies in history and theory”, London
- Jones, Katharine, W. (2008), "Female Fandom: Identity, Sexism, and Men's Professional Football in England", Sociology of Sport Journal, Vol. 25, No. 4, pp. 516-537 .
- Yates, Traci, (2014), "" Game Time is My Time. I Get to Define That:" Gender, Identity, and the National Football League's Female Fans.", phD diss., University of Tennessee.
- FIFA, (2016), "about FIFA", FIFA.com, http://www.fifa.com/about-fifa/index.html
- "
- انتخاب (۱۳۹۱)، «ورود زنان تماشاگر به استادیوم‌ها/ کفاشیان: تابع قوانین «کنفدراسیون فوتبال آسیا» هستیم»، بازیابی شده از آدرس http://www.entekhab.ir/fa/news/62685-، ۲۵ شهریور ۱۳۹۵ ساعت ۱۵:۰۰
- بخش ورزشی (۱۳۹۵)، «اساسنامهی جدید فیفا-نسخهی ۲۰۱۶»، تابناک، بازیابی شده از آدرس http://www.tabnak.ir/fa/news/584104، ۲۵ شهریور ۱۳۹۵ ساعت ۱۴:۰۳
- سبک زندگی/ مهارتهای زندگی (۱۳۹۴)، «درهای ورزشگاه‌ها به روی زنان ایرانی باز می‌شود؟»، برترینها، بازیابی شده از آدرس http://www.bartarinha.ir/fa/news/213568، ۲۷ شهریور ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۴۲
- سیاست (۱۳۹۳)، «علت ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه‌ها یک قضیهی سیاسی است تا مذهبی»، پایگاه خبری تحلیلی پویش، بازیابی شده از آدرس http://puyesh.net/fa/news/13610، ۲۷ شهریور ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۲۰
- کافه گفتوگو (۱۳۹۴)، «اگر حضور زنان در استادیومهای ورزشی آزاد شود...»، سایت تحلیلی خبری عصر ایران، بازیابی شده از آدرس http://www.asriran.com/fa/news/394260، ۲۷ شهریور ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۳۳
)